بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسمه تعالی
فصل دوم: تحولات تدریجی سیستم های پولی در جهان و ایران
اسلاید 2 :
موضوعات مورد بررسی
سیستم پول کالایی
سیستم دوفلزی
سیستم تک فلزی
پول اسکناس
پول بانکی
تحولات سیستم های پولی درایران
اسلاید 3 :
پول کالایی
انواع پول پول کاغذی(اسکناس)
پول بانکی (تحریری)
اسلاید 4 :
1- سیستم پول کالایی
(Commodity Standard System)
1-1- سیستم دو فلزی
(Bimetallism System or Bimetallic Standard)
قانون گرشام: پول بد پول خوب را از گردش خارج می کند.
(Thomas Gresham - 1558)
1-2- سیستم تک فلزی
1-2- 1- سیستم پایه طلا (Gold Standard)
1-2- 1- سیستم پایه نقره (Silver Standard)
اسلاید 5 :
2- پول اسکناس
2-1- پول دارای پشتوانه کامل
(به رسیدهای اولیه اشاره شود)
2-2- پول غیرقابل تبدیل (اسکناس بدون پشتوانه) (Fiat Money)
اگر ارزش کالایی پول، کمتر از ارزش آن به عنوان پول باشد، چنین پولی را غیر قابل تبدیل گویند.
(به پالمستراخ بانکدار سوئدی اشاره شود)
دیدگاه مکتب پولیون، مکتب بانکیون و مکتب پورسانتاژ در خصوص لزوم پشتوانه پول
اسلاید 6 :
3- پول بانکی(تحریری)
اسلاید 7 :
تحولات سیستم های پولی درایران
اولین پول فلزی در ایران، به اسم داریک در زمان داریوش هخامنشی، ضرب شد. در دوران اشکانیان و ساسانیان نیز سکه هایی بنام درهم ضرب شد ولی چندان رواج نیافت.
سیستم دو فلزی (طلا و نقره) در ایران (1250-1200)
سکه های طلا (تومان معادل 3/38 گرم طلای خالص)، سکه های نقره (قران معادل 4/79 گرم نقره خالص) و سکه های مس (شاهی معادل 5 گرم مس) در ایران رایج بود. در 1206 هجری شمسی هر تومان معادل 10 قران و هر قران معادل 20 شاهی ارزش داشت.
اسلاید 8 :
سیستم پایه نقره در ایران
از 1250 کشورهای اروپایی و آمریکا به دلیل مشکلات سیستم دو فلزی به سمت تک فلزی پایه طلا رفتند و قیمت طلا در اروپا بالا رفت و رابطه طلا به نقره به یک به 15/5 رسید در حالی که در ایران یک به 14/2 بود. در نتیجه طلا از ایران خارج می شد و دولت مجبور به انتخاب سیستم تک فلزی پایه نقره شد.
شایان ذکر است به پیشنهاد پشان کارشناس مسائل پولی اطریشی، برای حل مشکلات بخش پولی ایران در سال 1256 هجری شمسی، کلیه ضرابخانه های ولایات تعطیل و ضرابخانه ای مجهز به ماشین های جدید در تهران احداث شد. علاوه بر آن جهت جلوگیری از خروج فلزات گرانبها، مسکوکات طلا، نقره و مس کاهش ارزش یافتند. ولی به دلیل آن که کماکان رابطه طلا به نقره در ایران یک به 14/2 بود و از اروپا کمتر بود، در نتیجه طلا از ایران خارج می شد. علاوه بر آن خود دولت نیز به جمع آوری و اندوختن طلا پرداخت. در نتیجه نقره به تنهایی عهده دار وظیفه پول در کشور گردید.
چگونگی تبدیل قران نقره به ریال
(27 اسفند 1308 ریال طلا واحد پول ایران شد و میزان طلای خالص آن 0/3661191 گرم بود).
اسلاید 9 :
چگونگی پیدایش و چاپ اسکناس در ایران
اولین پول کاغذی در ایران بنام چاو در سال 693 هجری قمری در تبریز در جریان قرار گرفت.
در دوران مغول ها و در زمان سلطنت کی خاتو ایلخان نوه هولاکوخان، صدر جهان وزیر ایشان از طریق یکی از نزدیکانش به نام عزالدین مظفر از وجود نوعی پول در چین به نام چاو اطلاع پیدا کرد. به راهنمایی ایشان ایلخان مغول دستور داد مردم طلاها و نقره هایشان را به چاوخانه تحویل بدهند و در عوض پول کاغذی به نام چاو تحویل بگیرند. اما به دلیل نارضایتی مردم، ایلخان مغول فرمان دیگری دال بر لغو رواج چاو صادر نمود.
اسلاید 10 :
چگونگی پیدایش و چاپ اسکناس در ایران (ادامه)
اولین پول رسمی کاغذی در ایران در سال 1267 توسط بانک شاهنشاهی متداول گردید (بر اساس امتیاز تأسیس بانک و نشر انحصاری اسکناس توسط ناصرالدین شاه به بارون جولیوس دو رویتر).
بانک شاهنشاهی اسکناس های با قطعات 1، 2، 3، 5، 10، 20، 50، 100، 500 و 1000 تومانی منتشر ساخت. در سال 1268 هجری شمسی حجم اسکناس های منتشره تقریباً معادل 150 هزار تومان بود. در سال 1308 هجری شمسی حجم اسکناس های منتشره تقریباً معادل 17500000 تومان بود.
اسلاید 11 :
چگونگی پیدایش و چاپ اسکناس در ایران (ادامه)
بانک ملی و انحصار نشر اسکناس
پس از تأسیس بانک ملی در سال 1307، از اسفند ماه 1310 انحصار انتشار اسکناس در اختیار بانک ملی قرار گرفت.
پس از تأسیس بانک مرکزی در سال 1339، از خرداد ماه 1339 انحصار انتشار اسکناس از بانک ملی به بانک مرکزی منتقل شد.