بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
جود وسخاوت
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
معنای جود
جود به معنای بخشش و مقابل بخل میباشد. از واژه جود به بخشش،بخشندگی، سخاوت، سخاء و سماحت نیز تعبیر آورده می شود
اسلاید 3 :
واژه سخاوت از ريشه سَخا گرفته شده است. وقتي گفته ميشود سَخا النارَ به اين معني است كه خاكستر آتش را از آتش پاك كنند تا بهتر بسوزد و روشن شود؛ همان طور كه آتش اطراف خود را روشن كرده خانه را گرم نگه ميدارد سخاوت نيز موجب روشنائي و گرم كردن جامعه و كانون خانوادهها و زمينهسازي براي بهرهمندي بينوايان است
اسلاید 4 :
تفاوت بین جود وسخاوت
برخى، جود را غیر از سخاوت دانسته و در تفاوت آن دو با یکدیگر گفتهاند:
جود بخشیدن قبل از سؤال است؛ لیکن سخاوت، عطا کردن بعد از سؤال مىباشد. برخى دیگر گفتهاند: جود، صفتى ذاتى و سخاوت صفتى اکتسابى است. از این رو، به خداوند جواد گفته مىشود، لیکن سخى اطلاق نمىگردد؛ زیرا خداوند نعمتهایش را پیش از آنکه بندگان سؤال کنند به آنان عطا مىکند. ۱. لتحفة السنیة ص۶۴-۶۵ [۱]
اسلاید 5 :
اين دو واژه كه در مقابل«بخل»است،غالبا در يك معنى استعمال مىشود،ولى گاهاز بعضى كلمات استفاده مىشود كه«جود»مرحله بالاتر از«سخاوت»است،زيرا درتعريف«جود»گفتهاند: «بخشش بدون درخواست است كه در عين حال،بخشش خود راكوچك بشمارد.»گاه گفتهاند: «جود،خوشحال شدن از درخواست مردم و شادگشتن به هنگامبخشش است.»بعضى نيز گفتهاند:«جود بخششى است كه مال را،مال خدا بشمرد و سائل رابنده خدا بداند و خودش را در اين ميان واسطه ببيند»،در حالى كه«سخاوت»معنىوسيعترى دارد و هرگونه بذل و بخشش را شامل مىشود
اسلاید 6 :
بعضى نيز گفتهاند:«كسى كه بخشى از اموال خود را ببخشد و بخش ديگر را براى خودبگذارد، صاحب سخاوت است و كسى كه اكثر آن را ببخشد و مقدار كمى را براى خود بگذارد،داى جوداست».
مطابق تمام اين تعريفها«جود»مرحله بالاتراز«سخاوت»است
اسلاید 7 :
صفت جود از صفات بسیار با فضیلت است؛ زیرا در پرتو آن نیاز مؤمنى رفع مىشود. در روایتى از رسول گرامى اسلام صلّى اللَّه علیه و آله آمده است: « خداوند جواد و بخشنده است و جود را دوست مىدارد». بسیار جود کردن در ماه رمضان مستحب است.
۲- منتهى المطلب ج۹، ص۴۴۷-۴۴۸
اسلاید 8 :
در روایتى از امام کاظم علیه السّلام آمده است: « جواد کسى است که آنچه خداوند از اموال، همچون زکات و خمس بر او واجب کرده، مىپردازد».
وسائل الشیعة ج۹، ص 16
اسلاید 9 :
.در حدیث قدسی (در کتاب شریف کلمة الله/208) آمده:
خداوند متعال:این دین(اسلام)که (آن را برای خودم در نظر گرفتم)وبرای خود انتخاب کرده ام،(هیچ فضیلت اخلاقی)برای او صلاح نیست مگر سخاوت و حسن خلق
اسلاید 10 :
و در حدیث دیگری (همان)آمده:اسیری یهودی آوردند پیامبر اکرم (صل الله علیه وآله) به امیر المومنین علی (علیه السلام) فرمودند: گردنش را بزن.
جبرئیل نازل شد و عرض کرد:ای محمد پروردگارت به تو سلام می رساند و می گوید: او را نکش(و مجازات دیگری برای او در نظر بگیر)چرا که او در اهلش خُلق نیکوی سخاوت را دارد.
(یهودی که متوجه این دستور خداوند شد)او هم مسلمان شد.
اسلاید 11 :
و در حدیث عجیب دیگری آمده(همان)است:
خداوند وحی کرد به موسی که:سامری را نکش(و تخفیف بده) چون او سخاوتمند است.
ببرینش به بهشت
روز قیامت بنده ای را می آورند تا به پرونده او رسیدگی کنند، خطاب به خداوند عرضه می دارد: ای پروردگار بزرگ!مرا خلق کردی و هدایت نمودی و رزق بسیار به من دادی، من هم نسبت به خلقت آسان گرفتم و بخشندگی کردم بخاطر اینکه در این روز(قیامت) بر من آسان بگیری و به من رحم کنی.
سپس خداوند می فرماید: بنده من راست می گوید، ببرینش به بهشت
اسلاید 12 :
نتیجه گیری تا اینجا:
1- سخاوت و بخشندگی علاوه بر اینکه از نشانه های کمال اخلاقی فرد است، موجب عزیز شدن در درگاه الهی می شود و باعث رضای خالق هستی می گردد.
2- مسلم است که این فضیلت اخلاقی هم مانند هر عمل نیک دیگر باید همراه اخلاص(بخاطر خدا انجام دادن)باشد و ماهی زیبای اخلاص این آب جاری را جلوه دهد.
3- چون سخاوت عملی اجتماعی است و مسلماً آثار اجتماعی بسیار خوبی خواهد داشت،این عمل ثمرات دنیوی هم دارد که مجموعه فوائد و ثمرات را کامل می کند
اسلاید 13 :
امام صادق (ع) ميفرمايد:
«السخّي الكريم الذي ينفق ماله في حقٍّ»
«سخاوتمند كريم كسي است كه مال خود را در امور حق و شايسته به مصرف برساند
علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، دار صادر، ج 71، ص 353
البته باید مرز بين سخاوت و اسراف را شناخت و موارد آنها را تشخيص داد
اسلاید 14 :
امام حسن عسكري (ع) میفرماید:
«ان للسّخاء مقداراً فان زاد عليه فهو سرفٌ»
«همانا سخاوت داراي اندازه است اگر از آن اندازه گذشت اسراف خواهد بود.
همان ، ج 69، ص 407
اسلاید 15 :
پيامبر اكرم (ص) فرمود:
«السخي قريب من الله، قريب من الناس، قريب من الجنه»
همان، ج 73، ص 308.
«انسان سخاوتمند، به خدا و به مردم و به بهشت نزديك است»
از اين رو آن حضرت پس از مرگ حاتم طايي به پسر وي فرمود:
«از او به خاطر سخاوتمند بودنش عذاب سخت برداشته شد.»
اسلاید 16 :
علي (ع) نیز فرمود:
«السخاء يكسب المَحَبّة وَ يُزيِّن الاخلاق»
«سخاوت موجب جلب محبت افراد شده و اخلاق انسانها
را ميآرايد و زينت ميدهد»
محمدی ری شهری، محمد، ميزان الحكمه، تهران، دارالحدیث، ج 4، ص 220.
اسلاید 17 :
روش امامان در سخاوت
آوردهاند فقيري به محضر امام صادق (ع) مشرف شد، آن حضرت چهارصد درهم به او عطا نمود، لحظاتي بعد امام كسي را به دنبالش فرستاد تا او را برگرداند. چون مرد برگشت، امام انگشتري به او داد و فرمود: اين نگين ده هزار درهم ارزش دارد، هنگامي كه نيازمند شدي آن را به همين قيمت بفروش، او عرض كرد چرا اين را با مبلغ اول يك جا به من ندادي و دوباره مرا احضار نمودي؟
امام صادق فرمود: پيغمبر اكرم (ص) فرموده است:
«خيرالصدقة ما ابقت غنيً»
«بهترين صدقه آن است كه موجب بينيازي انسان نيازمند گردد»
مجلسی، پیشین، ج 47، ص 61
اسلاید 18 :
نقل كردهاند منصور دوانيقي، از خلفاي عباسي، حضرت موسي بن جعفر (ع) را ناگزير كرد كه در روز عيد نوروز در مجلسي بنشيند و هداياي مردم را كه براي خليفه ميآورند بپذيرد، امام هم در آن مجلس نشست مردم هديه بسياري آوردند، در ساعت آخر روز پيرمرد مخلصي به محضر امام آمد و تبريك گفت و عرض كردم: دستم از زمان دنيا تهي است، و نتوانستم هديهاي براي شما بياورم، در عوض سه بيت شعي كه جدّم در مرثيه جدّ شما امام حسين (ع) سروده، ميخوانم و به شما هديه ميكنم و سپس اشعارش را خواند.
امام كاظم (ع) به او فرمود: هديهات را پذيرفتم، در اينجا بنشين خداوند به تو بركت دهد. آن گاه امام به خدمتگزار فرمود: نزد خليفه برو، بپرس با هدايا چه كنم چون خدمتگزار بازگشت گفت: منصور ميگويد: اختيار آنها با خودت باشد. امام نيز همه آنها را به آن پيرمرد بخشيد.
ابن شهر آشوب، مناقب آل ابي طالب، ج 4، ص 319.
اسلاید 19 :
از سوي ديگر رعايت حد سخاوت نيز در سيرۀ آن بزرگواران مورد غفلت نبوده است چنان كه روزي فقيري از امام صادق (ع) تقاضاي كمك كرد، امام نيز به او مال فراواني عطاكرد، پس از وي دو فقير ديگر آمده، امام به هر كدام آنها به همان ميزان كمك نمودند امام چون فرد چهارمي آمد امام چيزي به او نداد و فرمود: خداوند به شما وسعت دهد، سپس اضافه نمودند: اگر كسي سي يا چهل هزار درهم داشته باشد و همه را در راه خير مصرف نمايد و چيزي براي خود باقي نگذارد جزء كساني است كه دعايشان به اجابت نميرسد.
شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 6، ص 293.
اسلاید 20 :
در حديثى از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و اله آمده است:
«السخاء خلق الله الاعظم، سخاوت،اخلاق بزرگ الهى است
كنز العمال،ج6،ص337،حديث15926
