بخشی از پاورپوینت
اسلاید 3 :
نقش استاندارد گذاری در اقتصاد اسلامی
اسلاید 4 :
مقدمه
پروژه مشترکی که هیات استانداردهاي حسابداري مالی بین المللی و هیات استانداردهاي حسابداري مالی آمریکا در سال 2002 براي ایجاد همگرایی در استانداردهاي حسابداري آغاز نمودند، با ایجاد تغییر در ابعاد جهانی رشته اي فراگیر همچون حسابداري تاثیرگذار است، داراي پیامدهاي فروانی خواهد بود. اما دوسویه بودن این تاثیر انکارناپذیر می باشد. از این رو عدم توجه نهادهاي مذکور به مختصات و ویژگی هاي خاص جوامع مختلف،دستیابی به نتیجه اي که مطلوب و پاسخگوي نیازهاي تمامی کشورها باشد را دشوار می نماید. در این راستا رشد اقتصاد و مالیه اسلامی، توجه جهانی را به این صنعت و حسابداري مورد نیاز آن (حسابداري اسلامی) معطوف نموده است. با توجه به اشاعه روزافزون مالیه اسلامی در اقصی نقاط جهان، نادیده گرفتن چالش هاي حسابداري اسلامی، موفقیت در همگرایی حسابداري را بامشکلاتی مواجه خواهد نمود.
اسلاید 5 :
مقدمه
عدم اطمینان قانونی(Legal Uncertainty) موضوعی است که صنعت مالی اسلامی در چارچوب قانونی بین المللی با آن مواجه است. عدم وجود استانداردها و عدم استاندارد گذاری ممکن است باعث بروز مشکل جدی در رشد صنعت مالی اسلامی گردد بخصوص در عصر کنونی که بحث شفافیت و جهانی شدن مطرح است.
یکنواختی و استاندارد سازی در قالب فرم مشخصی از اجماع میان صاحبنظران و طرفهای درگیر موجب ایجاد سیستم مالی اسلامی با ثبات خواهد شد و اعتبار و مقبولیت آن را در دنیای مالی در سرتاسر جهان افزایش خواهد داد. بنابراین در شرایط رشد بازار جهانی و با توجه به منافع موجود در بازار مالی اسلامی در سطح جهان نیازی ضروری برای توسعه صنعت مالی اسلامی از طریق استانداردگذاری وجود دارد. حداقل استانداردگذاری برای ابزار مالی پایه به منظور اجتناب از تضادهای احتمالی
اسلاید 6 :
تاریخچه
طی چند دهه گذشته، رشد و گسترش صنعت مالی اسلامی از زمان تولد امیدوار کننده بوده است. رشد سریع صنعت باعث جذب دایره های مالی بین المللی در سراسر جهان شده است تا جاییکه پتانسیل های امیدوارکننده آن توسط فعالین بازار به رسمیت شناخته شده است. بر اساس برخی برآوردها، انتظار میرود که بانکداری اسلامی طی چند سال آینده 40 تا 50 درصد کل پس انداز جمعیت مسلمان در جهان را جذب کند (آرچر و احمد، 2003).
براساس مطالعه هیل در سال 2009، دارایی های سازگار با شریعت تا پایان سال 2008 به 951 بیلیون دلار افزایش یافته است.
اسلاید 7 :
با گذشت زمان صنعت مالی اسلامی با چشم انداز و چالش هایی از جمله در زمینه مسائل قانونی مواجه گردید که ایجاد سازمان های بین المللی و استانداردگذاران بین المللی نظیر سازمان حسابداری و حسابرسی برای موسسات مالی اسلامی(AAIOFI) ، آژانس بین المللی رتبه بندی اسلامیAIRA))، هیئت خدمات مالی مالی اسلامی (IFSB)، مرکز مدیریت نقدینگی (LMC)و غیره برای رسیدگی به مسائل مربوط به صنعت و دستورالعملها و رویه عملها و رهنمودهای لازم را موجب شد.
در عین حال، مهم است که نقش کمیسیون سازمان ملل متحد در قانون تجارت بین المللی (UNCITRAL ) را در توسعه چارچوب بین المللی جهت یکپارچه سازی و مدرنیزه سازی قانون تجارت بین المللی مدنظر قرار دهیم.
در حال حاضر انطباق اطلاعات نهادهای مالی اسلامی با استانداردهای صادر شده توسط نهادهای فوق اجباری نیست و نهادهای مذکور صرفا قوانین داخلی کشور خود را رعایت می نمایند اما سوال اساسی این است که در صورت انعقاد یک قرارداد بین المللی میان نهادهای مالی اسلامی در کشورهای مختلف چه باید کرد؟
بنابراین تحلیل اثرات قانونی استانداردهای منتشر شده توسط نهادهای فوق بر بازار جهانی حائز اهمیت است. هم چنین پرداختن به مسائل ذیل باید مورد توجه قرار گیرد:
مشکلات ناشی از نبود استانداردهای مشخص
-چالش های روبروی صنعت مالی اسلامی در مواجهه با جهانی شدن
اسلاید 8 :
استانداردگذاری به منظور جهانی شدن
نظرات مختلفی درخصوص استاندارد سازی وجود دارد:
استانداردسازی ارزش محصول را افزایش می دهد.(Gifford, 2003)
استانداردسازی چه در سطح بین المللی و چه در سطح داخلی ماهیتی داوطلبانه دارد.(Pistor, 2000; Swann, 2010)
اثر متقابل استانداردسازی تنها پس از تصویب در قانون یا مقررات داخلی کشور تحقق می یابد.(Patterson، 2010؛ Swann، 2010)
تفاوت میان استاندارد و استاندارد گذاری در انطباق است. اگرچه که انطباق با استاندارد داوطلبانه است، استانداردگذاری ماهیتا امری اجباری است و این دو مفاهیمی متفاوت در تجارت بین الملل دارند.(Gifford, 2003; Porat & Gilo, 2006; Matsushita 2006)
اسلاید 9 :
ادغام بازار جهانی در نتیجه جهانی سازی نیازمند هماهنگی بین المللی است و مالیه اسلامی بعنوان بازیکنی در این عرصه، مستثنی نیست.(Pistor, 2000)
بسیاری از متخصصان مالی معتقدند که نیاز فوری به استانداردگذاری در صنعت مالی اسلامی وجود دارد و در مقابل برخی معتقدند که وجود اختلاف نظر ها بخشی از زیبایی اسلام است و نبود استانداردگذاری تهدیدی برای صنعت مالی اسلامی نیست.
این اختلاف نظر میان متخصصان مختلف مالی اسلامی در مکاتب مختلف(مانند Al- Jassar, 2002; Khir et al., 2008; Shanmugam & Zahari, 2009) خود نشانی بر نیاز به استانداردگذاری جهت فهم بهتر مالی اسلامی توسط افراد و شرکتهاست.
اسلاید 10 :
عدم استاندارد سازی در امور مالی اسلامی: چالش های روبرو
فقدان استانداردگذاری محصولات بانکی اسلامی در حوزه های مختلف، موانعی را در سطح بین المللی ایجاد می نماید(Smolo, 2009; Alvi, 2009). استانداردگذاری علاوه بر کاهش سردرگمی و افزایش کارایی، یکنواختی و شفافیت را افزایش می دهد، هزینه ها را کاهش می دهد و زمان بیشتری را برای نوآوری فراهم می سازد.(Lemley & McGowan, 1998; Pistor, 2000; Curran, 2003; Gifford, 2003; Gilo & Porat Kamal, 2008; Patterson, 2010)
به گفته محقیقین موسسات مالی از نبود استانداردگذاری در بلند مدت متضرر خواهند شد.
The best example is the case of Bay Bithaman Ajil (BBA), which is rejected by Middle Eastern scholars because it involves bay’ al-‘inah but is being widely practiced in Malaysia and some other countries.
اسلاید 11 :
پیاده سازی استانداردهای یکسان در تمام مؤسسات مالی در سراسر کشورهای مسلمان (در صورت امکان) بسیار دشوار خواهد بود (Alvi, 2009) اما به شدت توصیه می شود چون مزایای مثبت بسیاری دارد که در اسلاید قبلی به آنها اشاره گردید.(کاهش هزینه، افزایش رقابت پذیری، کم کردن ریسک اختلافات قانونی)
اگر بخواهیم یک نظام مالی بین المللی اسلامی داشته باشیم، باید نوعی استانداردگذاری با توجه به ابزارهای مالی داشته باشیم. اسمولو و هابیبوویچ (2010) مشخص کرده اند که استانداردگذاری شفافیت و یکپارچگی را افزایش می دهد، اعتماد به نفس همه ذینفعان را افزایش می دهد و صرفه جویی در وقت و هزینه را بهمراه خواهد داشت. این رویکرد یکپارچه، سردرگمی و سوء تفاهم در مورد مالی اسلامی و عدم تقارن را کاهش داده و منجر به یکپارچگی بازار خواهد شد. در عوض، زمان بیشتری برای ذینفعان، به خصوص دانشمندان، برای نوآوری فراهم می شود.
اسلاید 12 :
یکی دیگر از دلایل ضرورت استانداردگذاری براي گزارشگري نهادهاي مالی اسلامی از آنجا نشات گرفته است که نهادهاي مالی اسلامی در اجراي استانداردهاي حسابداري موجود از قبیل استانداردهاي مالی گزارشگري بین المللی و استانداردهاي حسابداري داخلی که بر اساس نهادهاي مالی یا ساختارها و رویه هاي معمول تدوین شده اند، به مشکل برخورده اند.
با وجود همزمان شدن رشد نهادهاي مالی اسلامی با آغاز پروژة همگرایی استانداردهاي حسابداري، اهمیت حوزه مذکور بیش از پیش احساس می شود. زیرا از یک سو معاملات شرعی ناظر بر حرمت ربا، معادلی در تامین مالی مرسوم ندارند و از سوي دیگر استانداردهاي گزارشگري مالی بین المللی تدوین شده نیز جوابگوي معاملات مالی اسلامی نیستند. از این رو، به لحاظ اهمیت و ضرورت موضوع، پژوهش هاي گسترده اي در این عرصه توسط دانشگاه ها و سازمان هاي اسلامی انجام شد و در نتیجۀ این تحقیقات و در راستاي تحقق اهداف اسلامی، سازمان هایی با هدف تهیه و تدوین استانداردهاي حسابداري مربوط به فعالیت نهادهاي مالی اسلامی تاسیس شده اند.
اسلاید 13 :
نهادهای بین المللی استانداردگذار در مالی اسلامی
استانداردهایی که توسط جامعه استاندارد گذاری بین المللی تهیه شده است بر پایه اجماع عمومی استوار است. چندین موسسه بین المللی شناخته شده وجود دارند که استانداردهای نظارتی مشترک را برای موسسات مالی اسلامی توسعه می دهند که عبارتند از
سازمان حسابرسی و حسابداری موسسات مالی اسلامیAAOIFI
هیئت خدمات مالی اسلامی IFSB
بازار بین المللی مالی اسلامی IIFM
آژانس بین المللی رتبه بندی اسلامی IIRA
گروه تدوین استاندارد آسیا-اقیانوسیه AOSSG
هیئت استانداردهای حسابداری مالزی MASB
اسلاید 14 :
این نهادها منتشر کنندگان استانداردهای بین المللی در حوزه مالی اسلامی هستند و اقدام به انتشار رهنودها، دستورالعملها می نمایند.
علاوه بر نهادهای فوق، سازمانهای بین المللی دیگری هستند که فتواهای قانونی در این حوزه صادر می نمایند به عنوان مثال آکادمی بین المللی فقه اسلامی.
بطور قطع موسسات و نهادهای اشاره شده نقشی اساسی در توسعه مالی اسلامی و پیش بردن آن به سمت سطوح بیشتر استانداردگذاری شده دارند.
اگرچه استانداردها و رهنودهای موجود ماهیتا قانع کننده هستند ولی تطابق داشتن با استانداردهای منتشر شده، فتواها و قطعنامه ها در موضوعات مالی اسلامی ضروری نیست و بنابراین اختلاف نظر میان دانشمندان و محققان مسلمان (بخصوص میان کشور مالزی و سایر کشورهای خاورمیانه) همچنان پابرجا خواهد بود(Yaacob et al., 2011).
اسلاید 15 :
استانداردها در مالی اسلامی
اجماع مشخصی درخصوص نیاز برای استانداردگذاری بیشتری در مالی اسلامی وجود ندارد. بر اساس برخی مصاحبه های انجام شده این نگرانی وجود دارد که افزایش استانداردگذاری ممکن است موجب کاهش نوآوری برای نسل جدید صنعت شود. در مقابل عده ای معتقدند که وجود مجموعه ای از استانداردها، موجب افزایش شفافیت، کاهش هزینه و کاهش نگرانی مربوط به سرمایه گذاران خواهد شد.
موضوع دیگر نبود یک سازمان واحد مورد قبول تمام حوزه های قضایی جهت استانداردگذاری است. استانداردگذاری باید به سازمانی واگذار شود که بهترین عملکرد را داشته باشد و بین صاحبنظارنش با مشارکت کنندگان بازار و مقامات ناظر اجماع وجود داشته باشد.
اسلاید 16 :
دیدگاه نهادهاي مذکور در مورد ایجاد همگرایی در استانداردهاي حسابداري به دو دسته قابل تقسیم می باشد:
دیدگاه نخست، وجود مجموعه اي مجزا از استانداردهاي حسابداري اسلامی را ضروري می داند. بدین لحاظ اعمال استانداردهاي گزارشگري مالی بین المللی را تنها در مواردي که با دین اسلام در تضاد نیستند، مجاز می دانند و در صورت وجود شبهه مذهبی و یا خلا رهنمود لازم در این استانداردها، استفاده از استانداردهاي حسابداري اسلامی را مجاز می دانند.
سازمان حسابداري و حسابرسی نهادهاي مالی اسلامی با پیروي از این تفکر خود را به عنوان مهمترین نهاد تدوین کننده استانداردهاي حسابداري اسلامی معرفی نموده است. بسیاري از کشورهاي ارائه دهنده خدمات مالی اسلامی و پیرو این دیدگاه نیز از استانداردهاي تدوین شده توسط این سازمان در کنار استانداردهاي گزارشگري بین المللی استفاده می نمایند. در واقع در این کشورها شاهد همزیستی استانداردهاي گزارشگري مالی بین المللی و استانداردهاي حسابداري اسلامی هستیم. تعداد اندکی از کشورهاي پیرو این تفکر همانند پاکستان نیز نسبت به تدوین استانداردهاي حسابداري اسلامی مجزا اقدام نموده اند.
بر اساس دیدگاه دوم، وجود مجموعه اي مجزا از استانداردهاي اسلامی زمینه را براي بروز تقلب و فرصت هاي آربیتراژي فراهم می آورد. طرفداران این دیدگاه راهکار را در گنجاندن مساله حسابداري اسلامی در برنامه کاري هیات استانداردهاي حسابداري بین المللی می دانند. از هیات استانداردهاي حسابداري مالزي و گروه تدوین استانداردهاي آسیا-اقیانوسیه، می توان به عنوان سردرمداران این دیدگاه نام برد. هر دو سازمان مذکور براي ارائه رهنمودهاي حسابداري اسلامی و حل چالش هاي این حسابداري بوسیله استانداردهاي گزارشگري مالی بین المللی با هیات استانداردهاي حسابداري بین المللی همکاري می نمایند.
اسلاید 17 :
استانداردگذاری در حال حاضر در کدام نقطه قرار دارد
بر اساس تحقیقات مشخص شده است که هیئت استاندارد مالی اسلامی(IFSB ) شناخته شده ترین نهاد استانداردگذار در حوزه مالی اسلامی است.
هیئت مذکور در جهت تهیه پیش نویس استانداردهای جدید و ارائه رهنمودهای لازم برای صنعت بانکداری اسلامی، بیمه و بازارهای سرمایه اسلامی با تمرکز بر قوانین کفایت سرمایه موسسات مالی تلاش می نماید. همچنین در مطالعه و بررسی منابع در خصوص موضوعات نوظهور در صنعت مالی اسلامی در جهان فعالیت می نماید.
اسلاید 18 :
نهادهای اصلی استاندارد گذاری
اسلاید 19 :
حوزه های اصلی برای افزایش استانداردگذاری
توسعه بازار ثانویه جهت قراردادهای اصلی بازار
افزایش نهادهای رتبه بندی معتبر جهت رتبه بندی محصولات و ابزار اسلامی
افزایش شفافیت نظارتی
افزایش فرآیندهای آموزشی و گواهینامه های حرفه ای
توانمند سازی شورای بین المللی شریعت
شفافیت بخشیدن به مشکلات بازار صکوک
اسلاید 20 :
نتیجه گیری
به گفته برخی محققان (Pistor, 2000) تدوین یک جانبه استانداردها می تواند پیامدهای منفی در تجارت بین المللی داشته باشد.
برخی دیگر از تحقیقات نشان می دهند که استانداردگذاری تاثیر مثبتی بازیکنان عرصه بین الملل خواهد داشت(Pistor, 2000; Patterson, 2010; Swann, 2010).
با توجه به اینکه مالی اسلامی بخشی از حوزه تجارت بین الملل است، استانداردگذاری میتواند بر عملکرد و رویه اجرای آن اثرگذار باشد. تسلط شرکتهای غربی نه تنها موجب مدرنیزه شدن ملتها شده است بلکه ورود ارزشهای غربی بر فلسفه و سبکهای زندگی اثر گذاشته است(غرب زدگی).
