بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
فلسفه روش تحقیق
اسلاید 2 :
بخش اول
چیستی تحقیق و معرفت علمی
اسلاید 3 :
مقدمه
تحقیق مجموعه فعالیت هایی است برای جواب به سوالاتی که در ذهن انسان به وجود می آید.
تحقیق ضرورتی برای زندگی اجتماعی است.
دغدغه و نگرانی اندیشمندان،روشنفکران،کارشناسان وحتی حاکمان این بوده است که موضع گیری انسان ها در مقابل این سوالات چگونه باشد.
بنابراین اندیشمندان به طرح مباحث متعدد پیرامون مجموعه ای سازمان یافته،منظم و قابل ارزیابی پرداختند که هم با مباحث نظری و صرفا ذهنی سازگار باشد وهم به واقعیت تجربی وارد شود.
اسلاید 4 :
مقدمه
هر فعالیت علمی نیازمند راهبری نظری است.
اینکه راهبری نظری دانش عامه تا چه حد معتبر است و اینکه بنیان های فلسفی و ایدئولوژیکی تا چه حد به تایید دانش عامه می پردازند باعث شکل گیری پارادایم های مختلف فکری در حوزه علم شد.
در پارادایم ها به غیر از بحث نظری،در مورد ماهیت واقعیت،ماهیت انسان،اهداف علم ،ماهیت تبیین و جایگاه ارزشی تبیین ،پاسخ هایی داده می شود.
این سوالات در طراحی مجموعه فعالیت ها برای ورود به واقعیت یا همان روش شناسی ورود به واقعیت یا دنیای اجتماعی حائز اهمیت است.
اسلاید 5 :
مشکل،مسئله و تحقیق علمی
مشکل هر چیز سخت شده و ناراحت کننده ایست که انسان را به لحاظ فکری،روحی و جسمی درگیر می کند.
برای درک مشکل و حل آن نیازمند طرح سوال هستیم.طرح سوال به معنای ارتقای مشکل از عینیت به ذهنیت است.
مشکل(عینی و منفی) مسئله(ذهنی و مثبت)
فرایند انتزاعی شدن
اسلاید 6 :
مشکل،مسئله و تحقیق علمی
تحقیق علمی: مجموعه فعالیت های سازمان یافته برای جواب به سوالات است که از سوی اندیشمندان و محققان انجام می گردد.
با تحقیقات علمی به دنبال جواب به سوالاتی در باره ی جهان اجتماعی هستیم.
سوالات تحقیق باید از نوع سوالات پژوهشی باشد نه سوالات آموزشی.
سوالات باید:
1) شفاف و معتبر باشند.
2)براساس مجموعه اطلاعات معتبر از واقعیت تجربی ،قابل پاسخ باشند.
اسلاید 7 :
روش شناسی
اصالت تحقیقات علمی مرتبط با روش شناسی آن هاست.
روش شناسی به مجموعه ای از عقاید،قوانین،تکنیک ها و رویکردهایی اطلاق می شود که از سوی جامعه علمی اندیشمندان در تحقیقات علمی به کار برده می شود.
علمی بودن روش شناسی بدین معناست که در فرایند تحقیق علمی علوم اجتماعی،یک ارتباط منظم و سازمان یافته میان سطح نظری و حقایق اجتماعی به وجود می آید.
اسلاید 8 :
فرایند تحقیق و تولید معرفت علمی
علم یک نهاد اجتماعی و روشی است که به وسیله ی آن معرفت علمی تولید می شود.
معرفت علمی متکی بر مبانی فلسفی و پارادایمی است.بر اساس مبانی فلسفی و پارادایمی شیوه ی ورود به واقعیت و خروج از آن و نیز ماهیت مسیر و عناصری که در فرایند تولید معرفت سهیم هستند ،مشخص شده است.
ماهیت واقعیت و چگونگی کسب معرفت از آن در پارادایم علم مشخص شده است.
نظریه یا تئوری دارای پیش فرض های فلسفی و پارادایمی معین است که به دنبال انعکاس نظری از واقعیت است.نظریه متاثر ومنطبق با پارادایم درصدد توضیح و تبیین واقعیت به نحوی است که بتوان به لحاظ تجربی به آن واقعیت وارد شد.
چنانچه اندیشمند بخواهد از واقعیت خاصی معرفت کسب کند لازم است از نظریه سازی به مدل سازی حرکت کرده و با طراحی مدل های مفهومی و تجربی به واقعیت مورد نظر وارد شود.
اسلاید 9 :
فرایند تحقیق و تولید معرفت علمی
فلسفه
پارادایم
نظریه
مدل
واقعیت
سلسله مراتب معرفتی در توضیح واقعیت
معرفت علمی از واقعیت(عام)
معرفت علمی از واقعیت(خاص)
معرفت فلسفی از واقعیت
معرفت پارادایمی از واقعیت
اسلاید 10 :
اهداف تحقیقات علمی
مسئولیت تحقیقات علمی اندیشمندان:
1)ارتقای آگاهی و دانایی انسان
2)رفع مشکلات انسان و جامعه انسانی در سطح کلان
طبقه بندی تحقیقات بر اساس اهداف تحقیق:
1)بنیادی
2)توسعه ای
3)کاربردی
اسلاید 11 :
بخش دوم
پارادایم های علم و تحقیقات علمی
اسلاید 12 :
مقدمه
پیش فرض های علم را که نقش اساسی در هویت بخشی به حوزه های مختلف علمی دارند می توان تحت عنوان پارادایم علم معرفی کرد.
پاسخ پارادایمی به پنج عنصر هستی شناسی،معرفت شناسی،روش شناسی ، ماهیت انسان و ماهیت جامعه می تواند خط مشی پارادایمی یا خصیصه موجود در مسیر تحقیقات علمی را توصیف نماید.
در این بخش سه پارادایم غالب در علوم انسانی بررسی می شوند:
1)پارادایم اثباتی
2)پارادایم تفسیری
3)پارادایم انتقادی
اسلاید 13 :
تعریف پارادایم
پارادایم علم،به لحاظ مفهومی مجموعه پیش فرض های فلسفی علم است که هویت نظری و عملیاتی علم بر اساس این پیش فرض ها تعیین می شود.
از دیدگاه کوهن،پارادایم به معنای جهت گیری و راهبرد پایه ای نسبت به نظریه و تحقیق است که مقبولیت عام و عمومی پیدا می کنند و در یک دوره ای از زمان،مدلی را جهت حل مسائل برای جامعه ی علمی فراهم می آورد.
اسلاید 14 :
عناصر بنیادی پارادایم ها
پارادایم با تعیین مسیر تحقیقات علمی به چگونگی رابطه ی میان نظریه و روش های تحقیق می پردازد.
برای تبیین رابطه ی بین نظریه و روش،پرداختن به چهار ایده ی هستی شناسی ،معرفت شناسی،روش شناسی ،ماهیت انسان و ماهیت جامعه ضرورت دارد.
این پنج ایده در واقع عناصر اساسی مورد بحث هر پارادایم فکری هستند.
پاسخ پارادایمی به این پنج عنصر می تواند خط مشی پارادایمی یا خصیصه ی موجود در مسیر پارادایمی تحقیقات علمی را توصیف نماید.
اسلاید 15 :
تعریف عناصر بنیادی پارادایم ها
1)هستی شناسی((Anthology:
ماهیت وجودی واقعیتی که ما در پی کسب معرفت از آن هستیم.
2)معرفت شناسی(Epistemology):
ماهیت یا خصیصه ی معرفت و دانش مرتبط با واقعیت .
3)روش شناسی(Methodology):
چگونگی تولید معرفت معتبر و پایا از واقعیت.(فلسفه ی روش های جمع آوری اطلاعات).
4)ماهیت انسان:
پیش فرض هایی است که به ماهیت انسان و بخصوص رابطه ی آن ها با محیطشان مربوط می شود.
5)ماهیت جامعه:
پیش فرض هایی است که مبتنی بر نظم و تعادل یا تضاد درون جامعه وجود دارد.(انسجام اجتماعی یا ازهم گسیختگی اجتماعی)
اسلاید 16 :
چارچوب بارل و مورگان
واقع گرایی
جبر گرایی
اثبات گرایی
قانون بنیاد
نام انگاری
اختیار گرایی
غیر اثبات گرایی
ایده نگار
هستی شناسی
معرفت شناسی
ماهیت انسانی
روش شناسی
اسلاید 17 :
چهار پارادایم برای نظریه اجتماعی
اسلاید 18 :
سلسله مراتب هوپر و پاول در مورد تحقیقات حسابداری
اسلاید 19 :
معرفی پارادایم های غالب در علوم انسانی«اثبات گرایی»
از اندیشمندان و فیلسوفان مطرح در این حوزه اگوست کنت،جان استوارت میل و امیل دورکیم هستند.
مختصات کلیدی اثبات گرایی به شرح زیر می باشند:
واقعیت خارج از انسان وجود دارد.
کسب معرفت معتبر بر اساس تجربه حسی
تمرکز بر علم متکی بر گزاره های عددی و زبانی
تاکید بر قابل آزمون ،تایید و ابطال بودن گزاره های علمی از طریق مشاهده تجربی
اعتقاد به تجمعی و تراکمی بودن علم
اعتقاد به اینکه نتایج علمی،وابستگی به شخصیت و موقعیت محقق ندارد.
اعتقاد به یگانگی و وحدت علم.
اسلاید 20 :
معرفی پارادایم های غالب در علوم انسانی«اثبات گرایی»
هدف از تحقیق ،تبیین و پیش بینی است.
علم معادل دانش عامه نیست.
در رابطه ی میان نظریه و عمل،علم باید حتی الامکان خالی از ارزش باشد.
طبیعت نظام یافته است و این نظام یافتگی متکی بر روابط علی است.
ما می توانیم طبیعت و نظام یافتگی آن را کشف نماییم.
پدیده های طبیعی از علل طبیعی برخوردارند.
تبیین نیازمند برخورداری از روشی سازمان یافته است که در آن ترکیبی از منطق قیاس و مشاهده تجربی دقیق انجام گرفته باشد.