بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
میوه های مناطق معتدله
اسلاید 2 :
فصل سوم
گونه های درختان معتدله
مهم ترین جنسهای میوهای دانه دار از خانواده گل سرخ (Rosaceae) هستند و از زیر خانواده پوموییده (Pomoideae) شامل: سیب،گلابی و به هستند که دارای اهمیت اقتصادی هستند.
اسلاید 3 :
Rosaceae Taxonomy
Class Magnoliopsida
Subclass Rosidae
Order Rosales
Family Rosaceae
4 Subfamilies:
Spiraeoideae
Maloideae
Rosoideae
Prunoideae
اسلاید 4 :
سایر میوه های این خانواده شامل: ازگیل، زبان گنجشک کوهی و زالزالک بیشتر به عنوان پایه استفاده میشود مثلا زالزالک به عنوان پایه پاکوتاه برای گلابی استفاده می شود.
اسلاید 5 :
تعداد کروموزوم ها در تمامی زیر جنس هادر زیر خانواده پوموییده 17 جفت کروموزوم است و احتمال میرود این گروه از طریق تلاقی بین دو زیر خانواده از خانواده رزاسه شامل (Pronoideae X= 8) و (Spiraeoideae X=9) و ایجاد یک گیاه هیبرید و در نهایت دو برابر شدن کروموزوم گیاه هیبرید منجر به ایجاد یک گیاه دیپلویید شده است.
گیاهان زیرخانواده Pomoideae دارای گلازین گرزن، خوشه ای مرکب و یا دیهیم دارند که دارای 2 تا 5 برگچه و تخمدان تحتانی دارای 2-5 برچه که در برچه 2 تخمک و امکان تشکیل حدکثر 10 بذر در میوه وجود دارد و میوه پوم وگوشتی می باشد.
قسمت گوشتی میوه شامل بافت نهنج و کاسه گل میباشد. در برخی از مواقع میوه ها در این خانواده ممکن است بدون لقاح تولید شوند و از طریق پارتنو کارپی ایجاد گردند.
اسلاید 6 :
مشخصات میوه سیب:
تعدادکروموزوم پایه 17 و اکثر ارقام دیپلویید هستند (2n=34) و برخی دیگر تریپلویید می باشند.
درختی خزان دار دارای گل های گرزنی و میوه پوم بدون سلول های سنگی است. مهم ترین گونه سیب (Malus pumila) یا (Malus domestica) است که از اروپا منشا گرفته است.
تنوع زیاد ژنتیکی و سازگاری زیاد اقلیمی سیب باعث شده این درخت وسیع ترین میوه کشت شده در مناطق معتدله باشد. انواع ارقام سیب از زودرس مانند سیب گلاب تا میانرس و دیرس مانند سیب گرانی اسمیت وجود دارند که در مورد دیرس 240 روز بعد از مرحله تمام گل زمان لازم دارد تا برسد.
برخی از ارقام سیب عبارتند از
Cous Dronge، McIntcsh ، Granny smith ، Rome beauty، Braeburn ،Jonatnan ، Golden Smooth، Red Delicious ، Golden Delicious، Gala، Cox's Orange
اسلاید 7 :
مشخصات میوه سیب:
ارقام Red Delicious و Golden Delicious در کشور آمریکا معرفی و امروزه ارقام جدیدی هم معرفی شدند.
رقم Golden Delicious مشابه Golden Smooth بوده ولی رقم Golden Smooth حساسیت کمتری به زنگار روی پوست دارد. ارقام جدید سیب که یکی از والدین آن Red Delicious میباشد معرفی شده است مانند: Gala، Fuji، Pink Lady، Delbar Estival با این حال ارقام گالا و فوجی سطح زیر کشت بیشتری را به خود اختصاص داده اند.
برخی از ارقام تریپلوئید شامل Boskoop ، Jonagold، Gravenstein و Bramely
ارقام ایرانی سیب بر اساس رسیدن به دو دسته تقسیم می شوند که شامل زود رس مانند سیب گلاب کهنز، گلاب اصفهان، گلاب صحنه، گلاب قندک کاشان، گلاب شفیع آباد، مربای مشهد، شیخ احمد تبریز و ارقام دیرس که در اوایل پاییز می رسند شامل سیب شمیرانات، دیررس ارومیه، گلشاهی پاییزه زرد مشهد، گلشاهی و سنگانی
اسلاید 8 :
مشخصات گلابی:
کروموزوم پایه 17(X=17) و اکثر ارقام دیپلویید هستند و به ندرت در گلابی، ارقام تریپلویید وجود دارد.
گلابی درختی خزان دار است که نهال های جوان آن خاردار هستند . گل های آنها به صورت دیهیم دارای 2 تا 5 برچه اند و در هر برچه 2 تخمک وجوددارد و در مجموع امکان تشکیل 10 بذر در گلابی وجود دارد.
میوه گلابی دارای سلول های سنگی از نوع اسکلروئید است. گلابی گونه های زیادی دارد ولی مهم ترین آنها که اهمیت اقتصادی دارند به ترتیب شامل گلابی اروپایی با نام علمی Pyrus communis و گلابی آسیایی یا شرقی با نام علمی Pyrus pyrifolia (Pyrus serotina) که گلابی آسیایی بیشتر در کشورهای شرق آسیا اهمیت دارد ولی گلابی اروپایی در سراسر جهان اهمیت تجاری دارد.
گلابی آسیایی سیبی شکل و بافت آنها دارای سلول های سنگی فراوان و به آنها گلابی شنی هم گفته می شود در حالی که گلابی اروپایی دارای بافت نرمتر و حالت کره ای دارد.
اسلاید 10 :
مشخصات گلابی:
گونه دیگری که تا حدودی اهمیت دارد گلابی یوسوری (Pyrus ussuriensis) که یک گونه وحشی است و گلابی آسیایی از آن منشا گرفته است. این گونه وحشی دارای نیاز سرمایی بسیارکم است که در اوایل بهار تامین میشود و بسیار مقاوم به سرمای زمستان است و در نواحی سرد یوسوری کشت می شود.
بیشتر ارقام سیب و گلابی خود عقیم یا خودناسازگارند و در یک باغ حتما باید از دو رقم مختلف کشت شود تا هم دیگر را گرده افشانی کنند و گرده افشانی توسط زنبورعسل و حشرات انجام می شود.
میوه های سیب و گلابی در برخی از مواقع در اثر تغییرات اقلیمی میوه های پارتنو کارپی تولید میکنند.
اسلاید 11 :
مشخصات گلابی:
حساسیت گلابی به بیماری آتشک باعث شده بسیاری از باغات گلابی از بین روند و یکی از دلایل عمده عدم تمایل احداث باغ گلابی در کشور به خاطر وجود این بیماری هست و عامل بیماری آتشک باکتری Erwinia amylovora می باشد.
از ارقام مهم گلابی رقم بارتلت یا ویلیامز که میوه پارتنوکارپ تولید می کند و ارقام دیگر شامل اسپادونا، کنفرنس، دوشس، ویلیام دوشس، بوره بوسک، هراسوئیت و از ارقام ایرانی می توان به شاه میوه، سبری، درگزی، بیروتی، فلسطینی، سیف تبریز، دم کج، پیغمبری و گلابی سردرودی اشاره کرد.
اسلاید 12 :
مشخصات میوه به:
تعداد کروموزوم پایه آن 17 می باشد (X=17) و بیشتر ارقام آن دیپلویید هستند.
میوه پوم، درخت به، به عنوان پایه پاکوتاه برای گلابی استفاده میشود. مهم ترین کشور تولید کننده به آرژانتین است. بیشترین مصرف به برای مربا و کمپوت میباشد.
در ایران، اصفهان بیشترین تولید را دارد. نام علمی به Cydonia oblanga و از ارقام به می توان به میوه به گورتون اصفهان، به نیشابور و به ترش آذربایجان اشاره نمود.
اسلاید 13 :
میوه های هسته دار: Stone fruits
از خانواده روزاسه و زیرخانواده پرونوییده (Prunoideae X= 8) از جنس پرونوس (Prunus) هستند.
تعداد کروموزوم های پایه آنها 8 میباشد و اکثر ارقام دیپلوئید (2n=16) و میوه آنها شفت می باشد که اندوکارپی سخت و چوبی دارند و دارای مزوکارپ گوشتی هستند.
در جنس پرونوس جوانه های گل ساده هستند یعنی فقط دارای جوانه گل اند و در داخل جوانه گل، جوانه برگ دیده نمی شود.
میوه شفت فقط از رشد و نمو تخمدان ایجاد میشود بنابراین گرده افشانی و لقاح گل ضروری می باشد. میوه های هسته دار دارای تخمدان میانی، 1 برچه ای که دارای 3 تخمک می باشد ولی فقط یک تخمک به بذر تبدیل می شود.
اسلاید 14 :
میوه هلو: Prunus persica
اکثرا دیپلویید (2n = 16) و بومی نواحی گرم کشور چین میباشد. تعدادکروموزوم پایه آنها 8 است و گیاهی خودگشن وکلیستوگام (Cleistogamy یعنی گرده افشانی قبل از باز شدن گل ها) است.
همچنین از نظر ژنتیکی گیاهی تقریبا خالص است و از لحاظ ژنتیکی در مقایسه با سیب و گلابی خالص تر بوده است و اگر هلو را از طریق بذر تکثیر کنیم میوه آن تفرق صفت کمتری در مقایسه با سایر میوه ها نشان می دهد.
یک گیاه زودبار است و اصلاح ژنتیکی ارقام هلو راحتراست. در مورد سیب و گلابی بیشتر ارقامشان بصورت تصادفی از دانهال های بذری معرفی شده اند ولی در مورد هلو بیشتر ارقام امروزی ارقامی هستند که توسط انسان و در برنامه های اصلاح نبات به دست آمده اند.
اسلاید 15 :
میوه هلو: Prunus persica
میوه هلو کرک دار است و در هلو جدا شدن هسته از قسمت گوشتی آن یک مزیت و یک صفت خوب است.
معمولا ژن های غالب ساده مسئول جدا بودن هسته و سفیدی گوشت و کرک دار بودن سطح میوه هستند. شلیل یک نوع هلو است منتهی در آن ژن مربوط به کرک دار بودن مغلوب است.
اصلاح نژاد هلو بهتر و راحت تر از سیب و گلابی انجام میشود. اغلب ارقام هلو خودگشن هستند و بعضی از ارقام خود عقیم اند مانند رقم جی اچ هیل و همچنین ارقام آلامار (Alamar) و کاندوکا (Kandoca) و هالبرتا (Halberta).
معمولا درخت هلو میوه زیادی میدهد و برای به دست آمدن اندازه و کیفیت مناسب میوه تعدادی از میوه ها باید تنک شوند. هلو انجیری هم یکی از انواع هلو می باشد.
اسلاید 16 :
میوه بادام: Prunus amygdalus
کروموزوم پایه 8 و اکثر ارقام دیپلوئید هستند. این میوه بومی نقاط گرم و خشک آسیای غربی است.
اکثر ارقام بادام خود عقیم و خودناسازگار هستند بنابراین باید دو رقم مختلف بادام در یک باغ کاشت شود. مهم ترین رقم بادام نان پاریل است.
عارضه ریزش جوانه گل در رقم نان پاریل در مناطقی که دارای تابستان گرم باشند دیده می شود و به همین خاطر در شرایط اقلیمی ایران زیاد کشت نمی شود.
برخی ارقام بادام دگرعقیم هم هستند.گرده افشانی بادام توسط زنبورعسل و حشرات صورت می گیرد.
بادام به همراه زردالو در فصل بهار زودگل میدهد بنابراین سرمای دیررس بهاره هرساله خسارت زیادی به این دو محصول وارد میکند.
بادام در آب و هوای خنک و مرطوب زود به گل میرود و در این شرایط داشتن زنبور عسل در باغ برای تولید محصول خوب دارای اهمیت است. برخی از ارقام ایران شامل سحر، سفید، مامایی، شکوفه، یلدا و سهند
اسلاید 17 :
آلبالو و گیلاس ها:
این دو میوه بومی جنوب شرقی اروپا و غرب آسیا هستند. گیلاس با نام علمی Prunus avium و آلبالو Prunus cerasus از زیر جنس cerasus هستند. اکثر ارقام گیلاس دیپلویید هستند.
گیلاس احتمالا از مناطق بین دریای سیاه و دریای خزر منشاگرفته است. ارقام گیلاس اکثرا خودناسازگار هستند اما برخی ارقام مانند رقم Stella نیز خودگشن می باشد.
سه رقم مهم تر گیلاس بینگ و ناپلنون و لامبوت هستند. رقم بینگ یک رقم مناسب برای تازه خوری است. اما رقم لامبرت برای کمپوت مناسب تر است.
گرده افشانی بین گیلاس آلبالو هم انجام میشود. برخی ارقام ایرانی گیلاس مانند تکدانه مشهد (سیاه مشهد)، گیلاس سیاه شبستر، زرد دانشکده و صورتی لواسان.
میوه آلبالو تتراپلوئید (2n=4x=32) هستند و میوه معمولا بافتی نرم تر از گیلاس دارد.
تمامی آلبالوها خودگشن هستند و نیازی به رقم گرده زا ندارند. یک رقم مهم آلبالو Montmorency نام دارد.
اسلاید 18 :
گیلاس های دو رگه:
ارقامی دیپلویید هستند. اما دورگه های تتراپلویید گیلاس از تلاقی آلبالو و گیلاس بدست آمده اند. نیمه خودگشن هستند با این حال ممکن است یک گرده دهنده مناسب باروری آنها را بالا ببرد. گیلاس های دورگه بیشتر شبیه گیلاس هستند.
اسلاید 19 :
خانواده Moraceae:
دو میوه مهم این خانواده توت و انجیر هستند. اکثر ارقامشان دیپلویید و گلها در این خانواده ممکن است بصورت یک پایه یا دوپایه باشد. مثلا انجیر یک پایه است اما توت دو پایه است.
میوه توت مجتمع فندقه دار است اما میوه انجیر بصورت شفت است. میوه توت دارای منطقه ریزش ضعیفی است و میوه ها در اثر وزش باد ملایم هم ریزش پیدا میکنند حتی میوه نارس آنها.
میوه انجیر ارقامی دیپلوییدی دارد و انجیر یکی از قدیمی ترین محصول ها در تمدن های اولیه است به همراه خرما، انگور و زیتون.
انجیر با این که با توت در یک خانواده هستند هیچ وقت خویشاوندی نزدیکی با توت ندارد و سازگاری پیوندی با آن وجود ندارد.
اسلاید 20 :
درختان میوه اجیلی:
مهم ترین انها گردو است. یکی ازدرختان معتدله خزان دار است گلهای ماده ان بصورت خوشه ای است ولی گلهای نر بصورت جانبی و (اویزان) است ارزش گردو بیشتر بخاطر چوب ان است. رقم باترنات یک رقم دیگر گردو است .
مشخصات گردو ایرانی:
ارقامی دیپلویید هستند برخی ازخصوصیات خوب این گونه کیفیت میوه است. اکثر ارقام گردو خودگشن هستند ولی بیشتر ارقام حالت دایکوگامی دارند.
گردوی امریکایی:
ارقام دیپلویید وتتراپلویید وجود دارد .گیاهی خزان دار است. گلها بصورت یک پایه وهمزمان با برگ گلها باز میشوند . یکی از گونه های مهم پکان است.
