بخشی از پاورپوینت
اسلاید 3 :
مفـاهـیم
حقــوق؛
به مجموعه قواعدی گفته میشود که به منظور تأمین نظم و استقرار عدالت در اجتماع وضع گردیده و اجرای آن از جانب دولت تضمین شده باشد.
حقوق مجموعه قواعد برای تنظیم روابط مردم و نظم در اجتماع بوده و نظم مزبور مبین حقوق و تکالیف شخص در روابط شخص با غیر است.
حقوق عبارت از امتیاز، سلطه و اقتداریست که از جانب مقام با صلاحیت برای شخص در اجتماع اعطا و یا منظور شده است.
اسلاید 4 :
مفاهیم
در مورد حقوق ؟
قاعده حقوقی الزام آور است؛ چراکه:
تمام افراد( خورد و کلان) را تحت پوشش قرار میدهد.
تمام اوقات زندگی (کار و بیکاری) را در بر میگیرد.
قاعده حقوقی دارای اعتبار و اهمیت است؛
مطالعة قاعده حقوقی قدرت جاذبه داشته دلچسب است:
چرا که بطور کامل نظری نبوده جنبه عملی نیز دارد.
اسلاید 5 :
مفـاهـیم
حـق: راست؛«راست کردن سخن»، درست؛«درست کردن وعده»، سزاوار؛«مستحق» ضد باطل؛«به اعتبار جزایی بودن»، موافق؛«حکم موافق با واقعیت»، مطابق؛«تعبیری مطابق با حقیقت»، حصه؛«سهمی از یک ملک مشاع». نصیب، مکنت ، تاج سر و مرگ
حق: ملک، عدل، ثابت، نظام و عدالت
حـق: اسلام ، مثل دین اسلام = دین حق ، یکی از اسمأ خداوند جل جلاله
حـق: بهره در تقسیم مثل حق الله و یا حق الناس.
حـق: تسلط یافتن بر چیزی.
اسلاید 6 :
مفـاهـیم
موجودیت مترادف های متعدد برای واژة حق ناشی از این است که ممکن است این واژه در قالب هرکدام از دیدگاه های ذیل بکار رود؛
دیدگاه اجتماعی .
دیدگاه حقوقی.
دیدگاه مذهبی یا عقیدتی.
اسلاید 7 :
مبحث دوم- معانی اصطلاحی حقوق
مفهوم فلسفی: مجموعه قواعدی است که از نظام جهان یا طبیعت انسان ناشی شده و آنچه را که عدالت است مشخص میکند.
مفهوم سیاسی : مجموعه مقرراتی حاکم بر جامعه سیاسی است که از طرف دولت تضمین شده باشد.
مفهوم خاص حقوقی: مجموعه قواعد الزام آور و کلی است که به منظور ایجاد نظم و استقرار عدالت، بر زنده گی اجتماعی انسان حکومت میکند و اجرای آن از طرف دولت تضمین شده است.
در این دیدگاه است که حقوق برای یک گروه امتیاز میدهد و گروه دوم را مکلف میسازد. بنابراین کاربرد واژه حق بدون تکلیف در علم حقوق مصداق پیدا نمی کند.
اسلاید 8 :
مبحث دوم- معنی اصطلاحی حقوق - نظریات در مورد حقوق
نظریات دانشمندان :
سیسرون:مجموعه قواعد حد اعلای منطق است که در طبیعت نهاده شده و حکم به انجام اعمالی میدهد که باید صورت گیرد و عکس آن را منع می نماید.
کانت: عبارت از مجموعه شرایط است که براساس آن اراده یک نفر بر طبق اصل آزادی مشترک با اراده دیگری تلفیق پیدا میکند.
ارسطو: عبارت از بیان مشخص و صریح از طرف دولت است، که بر توافق مشترک مبتنی باشد و آگاهی دهد که هر امری چگونه باید انجام گیرد.
مایرس مک دوگال امریکایی: عبارت است از احکام مقام صلاحیت دار که با قدرت مؤثر یا کنترول توأم باشد.
اسلاید 9 :
مبحث دوم- معنی اصطلاحی حقوق کار برد مفهومی اصطلاح حقوق
مفهوم آفاقی حقوق: مجموعه قواعد رهنمونی است که در یک جامعه منظم مراودات و مناسبات بین افراد را به شکل دستوری تنظیم میکند و یا باید کند و توسط جبر اجتماعی بالای شان تعمیل میگردد.«پروفیسور لیبور»
مثال: قواعد حاکم بر ازدواج، عقود و قرار داد ها ؛ قواعد حقوق جزا ، قواعد حقوق عمومی.
مفهوم عندی حقوق : اقتدار و امتیازی است که یک شخص به موجب دستور حقوق آفاقی یا قاعده حقوقی دارد و حامل حق شناخته میشود. حقوق عندی را بنام حقوق ذاتی و گاهی انفسی نیز بکار برده اند.
مثال: حق ملکیت، حق آزادی بیان، حق تحصیل، حق کار ویا حق در یافت خسارت.
اسلاید 10 :
مبحث دوم
معنی اصطلاحی حقوق
تقسیم مقدماتی
از لحاظ مخاطبان: حقوق خصوصی و حقوق عمومی
از لحاظ محدوده جغرافیای: داخلی و بین المللی
مهمترین رشته های علم حقوق را چنین بر میشمارند:
حقوق عمومی؛ حقوق خصوصی ، حقوق جزا و حقوق بین الملل که هر کدام آنها به رشته های کوچکتر دسته بندی میشوند.
اسلاید 11 :
مبحث سوم
رابطه حقوق با سایر قواعد تنظیم کننده اجتماع
اسلاید 12 :
رابطه حقوق و اخلاق
قاعده اخلاقی: عبارت است از دساتیر رهنمونی که اساس آن را خوب و بد تشکیل میدهد.
مفهوم خوبی و بدی ؟
معیار تفکیک اعمال خوب و بد از همدیگر چیست؟
آیا قواعد اخلاقی جهان شمول هستند؟
جدائی اخلاق و حقوق در کجا و چگونه به میان آمد؟
اسلاید 13 :
رابطه اخلاق وحقوق
اخلاق: قواعدی که در طول ادواری از زندگی یک جامعه مبتنی بر فطرت و اندیشه های گوناگون آن به وجود آمده ، افراد آن را محترم شمرده و بیش و کم در معرض اجرأ در می آورند و تخلف از آن ها وجدان جامعه را متألّم و ناراحت کند.
عناصر تشکیل دهنده:
موجودیت قاعده
زمان معین.
مکان مشخص.
بر بنیاد افکار گوناگون جامه بنا شده باشد.
احترام
اجرا به شکل نسبی
ضمانت اجراء = تألّم افکار جامعه
اسلاید 14 :
رابطه حقوق و اخلاق
مبنای قواعد اخلاقی: ترویج خوبی ها و کاهش بدیها است و ممکن است قوانین موضوعه اصول آنها را مورد احترام قرار دهد و وارد جزئیات آنها نشود.
در بیان مباحث اخلاقی اصطلاحات اخلاق عمومی و اخلاق حسنه بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
اخلاق عمومی: افراد یک کشور را در بر میگیرد و به یک منطقه و قوم خاص تعلق ندارد.
اخلاق حسنه: قواعدیست که در زمان و مکان معین، توسط اکثریت یک اجتماع ، رعایت آن لازم شمرده میشود یا عمل به آنها نیکو تلقی میگردد و فاقد ضمانت اجراء میباشد.
نکته: بکار بردن اصطلاح اخلاق در حقیقت مفهوم اخلاق حسنه در قلمرو اخلاق عمومی را افاده میکند.
اسلاید 15 :
نظریات دانشمندان در زمینه اخلاق و حقوق
کسانی که بین اخلاق و حقوق تفاوت قایل نبودند:
سلیس رومی : حقوق صفت خوبی و انصاف است.
اولپین رومی: عوامل حقوق:«زیست شرافتمندانه، ضرر نرسانیدن به غیر و اعاده مال به شخصی که مالک آن است .»
ژوسران: «حقوق چیزی جز اخلاق اجتماعی نیست»
کسانیکه بین اخلاق و حقوق تفاوت قایل شدند:
ارسطو: حکمت را به : « اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن »
در قرن هجده تمازیوس آلمانی:« قواعد اخلاق ناظر بر درون انسان است و قواعد حقوقی ناظر بر رفتار بیرونی انسان .»
کانت: « اخلاق توجه به منفعت معنوی و راه رسیدن به نیکی ها و حقوق توجه به آثار خارجی اعمال و منفعت مادی.»
اسلاید 16 :
اهمیت قواعد اخلاقی
ریپر فرانسوی در قرن بیستم: نقش دساتیر اخلاقی را تشبیه به خون در بدن انسان میکند.
خواجه نصیر الدین طوسی: هدف علم اخلاق ایجاد خوی و سرشتی که راهبر اراده انسان باشد، میداند.
چند مثال از قواعد اخلاقی و تاثیرات حقوقی آنها:
وفا به عهد.
نفقه والدین
احترام به بزرگان
اسلاید 17 :
تفاوت های قواعد اخلاق و قواعد حقوق
نکات ذیل در بحث تفاوت اخلاق و حقوق باید از نظر دور نماند :
قاعده حقوقی همیشه با قاعده اخلاقی منطبق نیست.
آنچه همیشه در حقوق مجاز است ممکن است مورد پسند اخلاق نباشد.
قاعده حقوقی به آسانی تغییر میکند ولی تغییر قاعده اخلاقی مستلزم سپری شدن مدت زمانی معقول می باشد.
اخلاق نیاز به اراده خیر دارد. در حقوق جلب سود و دفع نیاز مطرح است.
اخلاق انسان را در بارگاه محکمه وجدان حمایت میکند. و حقوق در مقابل عوارض اجتماعی.
اسلاید 18 :
رابطه ی حقوق و عرف
معنی و مفهوم عرف:
در لغت: معرفت و شناسائی و پس از آن به معنی چیزی که در ذهن شناخته شده و مأنوس و مقبول خردمندان است.
در اصطلاح فقها : روش مستمر قومی است در گفتار و یا کردار . و ان را عادت و تعامل نیز نامند.
دراصلاح عام: به مجموعه عادات، رفتارها و باورهایی گفته میشود که صرف نظر از درستی یا نادرستی آنها از سوی افراد یک جامعه پذیرفته میشود.
در زمینه عرف اصطلاحات ذیل بکار رفته است:
عرف عقلا ، عرف عملی، عرف غالب ، عرف قضائی ، عرف لفظی ، عرف محلی ، عرف مذهبی، عرف مسلم ، عرف مملکتی، و تفاهم عرف.
اسلاید 19 :
رابطه ی حقوق و عرف
قواعد عرفی ریشه در خون و تربیت مردم دارد و شیرازه زنده گی اجتماعی را شکل میدهد.«مراسم سوگواری ، خوشی ها ، جشن های ملی ، …»
قواعد عرفی در بسا موارد به عنوان منبع و مبنای قوانین قرار میگیرند.
در هر جامعه قواعد حقوقی به تنهای قادر به تامین نظم و استقرار عدالت در اجتماع نیست و این خلا توسط عادات و رسوم اجتماعی تکمیل میگردد.
عرف در بسا موارد قوی تر و مؤثر تر از حقوق عمل میکند، حتی اگر در مغایرت به قانون و مذهب قرار گیرد.
نظام های حقوقی که ریشه در عرف و عادات مردم دارند از کارائی و دوام بیشتری برخوردارند.
در افغانستان در کنار قانون و مذهب عرف با قدرت و مؤثریت بیشتری عمل میکند.
اسلاید 20 :
تفاوت حقوق و عرف
از حیث قلمرو.
از حیث ضمانت اجرا.
از حیث هدف.
از حیث متنی بودن
