بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خدا
اسلاید 2 :
موضوع: ارگونومي
اسلاید 4 :
در جهان كنوني و در سرآغاز سده بيست و يكم ميلادي، علوم، بخش عمدهاي از مشكلات افراد را در سيستمهاي كاري گوناگون حل و فصل كرده است. در اين راستا، علوم و فنوني وجود دارند كه از زواياي مختلف سلامت و بهداشت انسانها و نيز كارآيي آنها را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار ميدهند. يكي از اين علوم، ارگونومي يا همان مهندسي فاكتورهاي انساني است.
مقدمه
اسلاید 5 :
نياز توجه هر چه بيشتر به عوامل انساني در هر سازماني بدون شك جزو مهمترين اصول و معيارهاي آن سازمان است زيرا تمامي سازمانها بدون استفاده از منابع انساني، در واقع بيمعني و بياعتبار هستند و فلسفه وجودي آنها به خطر ميافتد. پس، ناگفته پيداست كه بايد به اين انسانهاي شريفي كه در سازمانها و شركتهاي مختلف با دل و جان كار ميكنند، ارزش قائل شده و قبل از هر چيز آنها را به عنوان همنوع خود در نظر آوريم، نه به مثابه قسمتي از دستگاه توليدي سازمان.
ارزش قائل شدن برای انسان
اسلاید 6 :
واژه «ارگونومي» از دو كلمه يوناني «ارگو» به معني كار و «نوموس» به معني قانون و قاعده طبيعي مشتق شده است و در لغت به معناي قوانين طبيعي كار است. اما در اصطلاح كاربردي علم ارگونومي مجموعه دانشي است كه از تلفيق علوم زيستي، فيزيولوژي انساني، سيستمها و روش ها، طراحي مشاغل و محيط كار به وجود آمده است كه سعي دارد ابزارها، دستگاهها و محيط كار را با توجه به در نظر گرفتن توانايي هاي جسماني، فكري و محدوديتها و علائق انسانها، طراحي كند. اين علم با هدف افزايش بهرهوري با توجه به سلامتي، ايمني و رفاه كاركنان در محيط كار شكل يافته است .
ارگونومی چیست؟
اسلاید 7 :
جويس مريلين، رئيس مؤسسه جويس در سياتل آمريكا بر اين عقيده است كه اكنون ديگر اين باور عموميت يافته است كه شركتهايي كه بهره وري و كنترل كيفيت را مدِ نظر دارند، دخالت دادن ارگونومي را در برنامههايشان به عنوان يك شم تجاري بكار ميگيرند؛ شركتهاي موفق برنامه ارگونومي را با ايمني، كنترل كيفيت و برنامههاي توليدي جهت دستيابي به حداكثر سود تلفيق نموده اند.
ارگونومی از دیدگاه جویس مریلین
اسلاید 8 :
*حفظ سلامت نیروی انسانی و کارآمد
*کاهش هزینه های از کارافتادگی
*کاهش هزینه های ناشی از حوادث
*کاهش هزینه های ضایعات تولید
*حذف حرکات اضافی در روند کار
*صرفه جویی در مصرف انرژی
ارگونومی در چند جمله از بابک و همکاران( (1394
اسلاید 9 :
ارگونومي يا همان مهندسي فاكتورهاي انساني، علمي تركيبي است كه سعي دارد ابزارها، دستگاه ها، محيط كار و مشاغل را با توجه به
توانايي هايي جسمي ـ فكري و محدوديت ها و علائق انسانها، طراحي
نمايد. اين علم با هدف افزايش بهره وري، با عنايت بر سلامتي، ايمني و
رفاه انسان در محيط، شكل گرفته است. همچنين اين علم در تلاش است
به جاي متناسب سازي انسان با محيط، محيط را با انسان متناسب سازد.
اسلاید 10 :
*طراحي ابزار، وسائل، ماشين ها و تأسيسات به طرز صحيح و مطلوب.
*طراحي روش انجام كار با توجه به بهترين نحوه اجراء و متناسب با سيستم عضلاني و ساختمان فيزيكي بدن انسان و با هماهنگي رواني ميان
افراد و محيط كار و ابزار كار.
* وضعيت صحيح قرار گرفتن بدن و حركات انسان حين انجام كار. *شرايط فيزيكي مناسب در محيط كار با توجه به عواملي از قبيل دما، رطوبت، جريان هوا، ارتعاشات، سر و صدا، نور و روشنايي، گرد و غبار، تشعشعات و آلودگي هاي مختلف.
زمینه هایی که ارگونومی در آن مطالعه و اقدام می کند
اسلاید 11 :
*ارگونومي علمي است كه انسان و تعامل آن را با محصولات، توليدات، تجهيزات، امكانات، روش ها و محيط كار و زندگي مورد مطالعه قرار ميدهد و عليرغم علوم فني ـ مهندسي (كه عمدتا به تكنيك ها و فنون مي پردازد) بر انسان و طراحي وسائل براي افراد تاكيد دارد (ساندرز و ديگران 1378).
*ارگونومي عبارتست از كاربرد اطلاعات علمي موجود درباره انسان (و روش هاي علمي كسب چنين اطلاعاتي) براي حل مشكلات طراحي (هلاندر 1375).
*ارگونومي علمي است كه دانش حاصل از علوم انساني را با مشاغل، سيستمها، محصولات و محيط زيست با توجه به توانايي هاي جسماني و رواني و محدوديتهاي انساني مرتبط مي سازد (هانچينسون و ديل).
برخي از تعاريف متخصصان و كارشناسان
اسلاید 12 :
روانشناسي مهندسي
فيزيولوژي كار
بيومكانيك شغلي
آنتروپومتري
شاخه هاي دانش ارگونومي
اسلاید 13 :
در حيطه اول، يعني روانشناسي مهندسي، جنبه هاي پردازش اطلاعات
مرتبط با كار، مورد بررسي قرار ميگيرد. از ديدگاه ايمني و بهداشت
حرفه اي اين بعد از ارگونومي، طراحي روشهاي كار با هدف كاهش
حوادث ناشي از خطاهاي انساني محسوب ميشود.
روانشناسي مهندسي
اسلاید 14 :
در حيطه دوم (فيزيولوژي كار)، تبادلات انرژي و متابوليسم بدن مطرح است. مفاهيم خستگي، بررسي كارهاي ايستا و پويا و رژيم هاي كار و استراحت از ديدگاه فيزيولوژي كار مورد تجزيه و تحليل قرار ميگيرد.
فيزيولوژي كار
اسلاید 15 :
در مباحث بيومكانيك شغلي ويژگيهاي مكانيكي اندامهاي بدن مورد بررسي قرار ميگيرد. در اين حيطه، حركت اندامها و اعمال نيرو در بافت هاي مختلف بدن تجزيه و تحليل ميشود. به كمك اين معادلات ميتوان الگوها و ابعاد مناسب ايستگاههاي كاري را با هدف كاهش فشارهاي مكانيكي خارجي بر بدن بدست آورد. بطور خلاصه ميتوان گفت كه چگونگي انتقال نيرو و حركت دادن اجسام و ابزارآلات از جمله مباحث بيومكانيك شغلي هستند.
بيومكانيك شغلي
اسلاید 16 :
آنتروپومتري، به سنجش ابعاد فيزيكي بدن و كاربرد داده هاي ابعادي در اصلاح شرايط فيزيكي ايستگاه هاي كار ميپردازد و از آنجايي كه يكي از دلايل فشارهاي وارده بر اندامها، عدم تطابق ابعاد محل كار با ويژگي هاي ابعادي بدن كارگر يا كاربر ميباشد، داده هاي آنتروپومتريك را ميتوان به طور مؤثري در طراحي تجهيزات، ايستگاههاي كار، ابزارآلات و محصولات بكار بست (صادقي 1377).
لازم به يادآوري است كه براي محاسبات آنتروپومتريك، اغلب از جداولي كه قبلا براي اين منظور تهيه گرديده است، استفاده ميشود. اما بايد خاطر نشان كرد كه مردم هر منطقه خاصي، داراي اندازههاي آنتروپومتريك ويژه خود مي باشند كه بايد در تعيين اندازههاي لازم در محيط كار و ابزار كار ملحوظ گردد. ولي متاسفانه در كشور ما هنوز داده هاي آنترومتريك در دست نيست و براي طراحي يك محيط كار به ناچار از داده هاي آنتروپومتريك ساير كشورها (بويژه از داده هاي آنتروپومتريكي كه توسط ناسا تهيه شده است) استفاده ميشود.
آنتروپومتری
اسلاید 17 :
به طور کلی آنتروپومتری شامل اندازه گیری اندازه های مختلفی از طول بدن، وزن و حجم اندام ها، فضای حرکتی و زوایای حرکتی هر یک از این اندازه ها بوده و در نهایت تهیه آمار و اطلاعات منتج از آن در تعیین شکل و اندازه ابزار و وسایلی است که در محیط کار مورد استفاده این افراد قرار می گیرد.
اسلاید 18 :
ابعاد آنتروپومتريك بدن انسان كه هر گونه طراحي بايد بر اساس آنها انجام گيرد. ( اندازه هاي مربوط به مردم كشور آلمان ـ ابعاد بر حسب سانتيمتر ) (فيزنت 1375).
اسلاید 19 :
شکل مربوط به جدول
اسلاید 20 :
ابعاد پست كار بايد حداقل 90% از افراد را پوشش دهد.
در انتخاب اطلاعات آنتروپومتريك، طراح بايد با توجه به ابعاد گوناگون و مثال هايي كه در شرايط ايستا و پويا وجود دارد، خطاي قابل قبول را تعيين نموده و به عنوان معياري از آن استفاده نمايد.
تطابق بهينه ابعاد بدن كارگران با پست كاري آنها ممكن است در طول زمان تغيير يابد. زيرا اندازه جمعيت متغير است و همين طور كارگراني كه وظايف مربوطه را انجام مي دهند، عوض مي شود.
مشكلات وضعيت بدني رابطه بسيار نزديكي با عدم تطابق ابعادي دارد، به طوري كه هر دوي آنها بايد همزمان با يكديگر مورد توجه قرار گيرند.
درباره وضعيت ايستاده (كاركنان يا كساني كه مجبورند يا ترجيح ميدهند تا كارشان را ايستاده انجام دهند) در مقابل وضعيت نشسته، همواره بايد نكات زير مورد توجه قرار گيرند:
محل استقرار كنترل ها، اجزاء و مكان انجام فعاليت
وجود فضاي كافي براي زانوها
اندازه و جهت نيروهايي كه بايد اعمال شوند
تكرار و تعداد نشستن و برخاستن
در طراحي صندلي توجه به موارد زير از اهميت زيادي برخوردار است:
ارتباط ميان صندلي و سطح كار
تغيير وضعيت بدني
استحكام و ثبات صندلي بويژه زماني كه متحرك باشد
سهولت ايستادن و نشستن
نرمي سطح نشستنگاه و پشتي صندلي
چگونگي اجراي ارگونومي
