بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آشنایی با معماری جهان
مصر باستان
اسلاید 2 :
نگرش کوتاه به جغرافیای کشور فراعنه
از سودان امروزی تا دلتای نیل در کنار دریای مدیترانه را مصر باستان گویند. مصربه طول تقریبی 1500 کیلومتر از شمال به دریای مدیترانه از جنوب به کشور سودان از باختر به کشور لیبی و از خاور به دریای سرخ راه دارد. این سرزمین تنها 3 درصد آن قابل کشت است و 32500 کیلومتر مربع آن قابل سکونت است.
اهمیت رود نیل در دنیای مصریان
مصر آخرین کشوری است که رود نیل از آن میگذرد و سپس به دریای مدیترانه میریزد. به این خاطر در محل پیوستن آن به دریا، دلتای نیل بوجود آمده که سرزمین اصلی کشاورزی این کشور است. در اطراف این رود نیز کشاورزی رونق بسیار دارد بهطوریکه تنها نقاط آباد مصر سواحل نیل میباشد.
اسلاید 3 :
فراوانی آب رود نیل و مدیریت دقیق مصریها در خصوص نهرهای آبِ ضروری و سیستم آبیاری، ضامن یک جامعه کشاورزی شکوفا شد. گیاهان متنوعی که میروییدند و کشت میشدند، میتوانستند برای اهداف بسیاری مانند خوراک، پوشاک و سرپناه مورد استفاده قرار گیرند. همچنین رودخانه منبع ماهی بود و در اوایل حرفه ماهیگیری بر مبنای آن ایجاد شد.
مصریان باستان از پاپیروس- که در کناره رود نیل میرویید- ورقههای صافی تهیه میکردند و بر روی این ورقههای شبیه به کاغذ متون خود را مینوشتند. اولین خط آنها که امروز با عنوان هیروگلیف شناخته میشود، به صورت نوعی نوشتار تصویری آغاز شد که در آن نمادها به شکل تصاویرِ قابل تشخیص بودند. آنها مفاهیم پایهای بسیاری را در علم حساب و هندسه و نیز مطالعات پزشکی و دندان پزشکی پدید آوردند؛ و تقویمی را بر اساس مشاهدات خود از خورشید و ستارگان اختراع کردند.
سرزمین باستانی رود نیل
اسلاید 4 :
تمدن مصر
1- مصر سفلی
2- مصر علیا
تفاوت ها
در نوع زندگی:
مصر سفلی – چادرنشین و گله دار
مصر علیا – مسکن ثابت با نی همچون سومریها و کشاورز
در اعتقادات:
مصر سفلی – دفن کردن مردگان در قبر و خارج از محل زندگی
مصر علیا – دفن کردن در محل سکونت
اسلاید 5 :
باورهای مصر باستان
1- رود نیل به عنوان منبع حیات
2- محترم شمردن نظام اسرار آمیز خورشید، ماه و ستارگان
3-اعتقاد به جاودانگی پس از مرگ به شرط سالم ماندن جسم شان
4- انسان مصری میان روح و جسم جدایی نمی شناخت و معتقد بود كه از لحظه تولد یك "خود" دیگر با انسان همراه می شود. این "خود" دیگر كه "كا" نامیده می شد، به عقیده او بعد از مرگ در درون جسد لانه می گرفت و به حیات خود ادامه می داد ، و انسان مصری برای تامین امنیت زندگی "كا" می كوشید بدن مرده را تا حد امكان از صدمات و ضایعات حفظ كند
اسلاید 6 :
خدایان مصر
1- در ابتدا خدایان خود را به شکل انسان و با سر حیوانات می ساختند.
2- خورشید (رع) پادشاه تمام خدایان
3- فراعنه
تاریخ سلسله های پادشاهی
صاحب نظران هنرومعماری مصر را به ۳ دوره تاریخی تقسیم نمودهاند:
1- دوره پادشاهی کهن
2- دوره پادشاهي ميانه
3- دوره پادشاهي جديد
اسلاید 7 :
در حدود ۳۰۰۰ قبل از میلاد مسیح مصر سفلی و مصر علیا توسط فرعونی بنام “تامر”با هم متحد شدند و اولین سلسله با یک سیاست واحد ترکیبی از دو فرهنگ را به مورد اجرا در آورد پس از گذشت این دوره که به تدریج معماری مصطبه آغاز میشود این دوره از سال ۳۲۰۰ تا ۲۰۴۰ قبل از میلاد به طول کشید .
دوره پادشاهی کهن
اسلاید 8 :
این دوره از سال ۱۵۵۰ تا۱۰۷۰ قبل از میلاد به طول کشید از بناهای عظیم این دوره، معبد سنگی رامسس دوم (آخرین فرعون بزرگ مصر) است که دارای چهار پیکره عظیم نشسته در نمای ورودی خود است. راهروی ورودی این معبد در هر دو سو ستونهایی به صورت پیکره ایستاده رامسس دوم قرار داشت که بعدها الگویی برای ستونهای یونانی میشود. این معبد در جریان ساختن سد آسوان به طور کلی جا به جا شد و به مکان دیگری منتقل گردید که این کار بزرگترین عملیات انجام شده برای نجات یک مجموعه ی باستانی در تاریخ است.
دوره پادشاهي ميانه
این دوره از سال ۲۰۴۰ تا ۱۶۵۰ قبل از میلاد به طول کشید. از مشخصات بارز این دوره از بین رفتن اهرام، که خود نشان دهنده کاهش مرکزیت حکومت و آیین «رع» میباشد.
معماری معابد رونق گرفت و بزرگترین معابد در این دوره بنا گردید.
اسلاید 9 :
پادشاهی نوین مصر، که از آن با نام امپراتوری مصر نیز یاد میشود، دورهای تاریخی از مصر باستان میان سدههای ۱۶ام تا ۱۱ام پیش از میلاد مسیح است که دودمانهای پادشاهی هجدهم، نوزدهم، و بیستم این کشور را پوشش میدهد. پادشاهی نوین پس از دوره موسوم به «دوره میانی دوم» مستقر شد و نابودیش نیز همراه با آمدن دوره سوم میانی بود. این هنگام از تاریخ مصر شاهد بیشترین ثروت و اوج قدرت شاهنشاهی باستانی مصر بود.
عهد جدید مصر یا به سخن دیگر دورۀ امپراطوری جدید مصر از زمان بیرون رانده شدن هیکسوس ها آغاز گردید. امپراطوری جدید در تاریخ مصر باستان به دومین دورۀ امپراطوری تب معروف است و مهمترین دورۀ تاریخ مصر به شمار آمده است. مصر که به صورت ویرانه و عاری از هرگونه تأسیسات و امکانات بود، باید از نو ساخته می شد.
دوره پادشاهي جدید
اسلاید 10 :
دوره های معماری مصر
1- معماری دوره پادشاهی کهن
مصطبه ها
اهرام پلکانی
اهرام ثلاثه
2- معماری دوره پادشاهی میانه
مقابر صخره ای
3- معماری دوره پادشاهی جدید
معابد صخره ای
هنر و معماری مصر به طور کلی در اختیار دنیای بعد از مرگ قرار دارد. به عبارتی معماری مصری همان معماری ساختن مقبره و بعدها ساخت معابد در کنار آن می باشد از این رو سیر تکامل مقبره سازی به شرح ذیل می باشد:
ابتدا ساختن مصطبه ها، اهرام پلکانی، ساختن اهرام، مقابر صخره ای و معابد
اسلاید 11 :
مصطبه گونهای آرامگاه در مصر باستان بودهاست. واژه مصطبه در زبان عربی به معنای «نیمکت» است، چرا که این ساختمانها از دور به شکل نیمکت به نظر میرسیدند.
نمای بیرونی ساختمان ذوزنقه گونه ساخته میشود و دیوارهای شیبدار به سقف صافی میرسند که طول آن نزدیک چهار برابر عرضش است. ارتفاع ساختمان نزدیک ۹ متر میشود. مصطبهها در جهت شمال-جنوب بنا میشدند و درون بخش بالایی آنها اتاقی صومعهوار وجود داشت تا کاهنان و خانوده فرد درگذشته بتوانند غذا و دیگر نیازهای روان مرده را درون آن بگذارند. اتاق پنهان دومی که «سرداب» خوانده میشود، تندیسی از مرده را در میان سنگها به منظور مراقبت از آن پنهان میکرد.در بالای این اتفاق دریچههای کوچکی وجود داشتند که نه برای دیدن تندیس از بالا بلکه برای رسیدن دود و بخار و صدای دعاهای خوانده شده برای تندیس ساخته شده بودند.
مصطبه
اسلاید 12 :
هرم پلکانی سازهای به شکل هرم است که به صورت پلهای و طبقه طبقه ساخته شده باشد. چنین سازههایی در چندین فرهنگ و تمدن باستانی دیده میشوند و اغلب در اندازههای بزرگ با لایههای سنگی ساخته میشدند. هرمهای پلکانی در مصر باستان بعدها به هرمهای بزرگ و "کامل" تغییر شکل دادند.
هرم پلکانی مرحلهای میانی در فرگشت هرمها به سوی هرم کامل در مصر باستان بود. مصریان سازههای هرمی چون هرم خمیده (برای فرعون سنفرو از دودمان چهارم) و مصطبه را پیشتر ساخته و آزموده بودند تا آنکه به ساخت سازههای بزرگ و کاملی چون مجموعه اهرام جیزه رسیدند.
نخستین هرم
هرم پلکانی زوسر zoser
در سقاره Sakkara
2680 سال قبل از میلاد
در منطقه ای بین ممفیس و رود نیل
معمار : ایمحوتپ
هرم پلکانی
اسلاید 13 :
اهرام ثلاثه
مکان اصلي تدفين اتاقکي درون هرم بود که سعي مي کردند تا حد امکان مخفي بماند و با انواع طلسمها حفاظت شود.
مجموعه اهرام جیزه نام مجموعه اهرام تاریخی ساخته شده در دوران مصر باستان است که در حاشیه شمالی شهر قاهره کنونی واقع شدهاست. اهرام سه گانه جیزه تنها بازمانده عجایب هفتگانه جهان محسوب میشود.
اسلاید 14 :
سه هرم از فراعنه سلسله چهارم به نامهای:
خوفو يا خئوپوس (به معنای کسی که به افق تعلق دارد)،
خفرع يا خفرن (يعنی بزرگ)،
منكورع يا موكرينوس (به معنای ملکوتی) وجود دارد.
هرمهای سه گانه ، عظيم ترين و باشکوهترين بناهای دوره پادشاهی کهن هستند.
اسلاید 15 :
چگونگی ساخت اهرام مصر باستان
بنا، مساح، سنگتراش، نجار، ملات ساز و سر كارگر از جمله افرادي بودند كه در ساخت اين بنا شركت داشتند. سنگ هاي بريده شده پس از شماره گذاري توسط سورتمه هايي كه بر روي الوارهاي موازي، شبيه تراورس هاي زير راه آهن حركت مي كردند به سمت مكان ساختن هرم حمل مي شدند. آنان براي روانكاري سورتمه ها بر روي تراورس ها از آب، خاك نرم و روغن استفاده مي كردند.
در اكتشافات جديد بر روي اين آثار، حدود600 مقبره ديگر از كارگران نزديك هرم خئوپس كشف شد. مطالعه بر روي اسكلت اين افراد، ضايعات بسياري در ستون فقرات آنها بريدگي انگشتان دست و پا و نقص عضوهاي شديدتري را كه به واسطه حمل سنگ هاي سنگين در آنها پديد آورده بود نشان مي داد. بيشتر ابزارهاي اندازه گيري آن زمان مسي يا سنگي و داراي دسته چوبي بودند. ابزارهاي اندازه گيري نيز شامل تراز، شاقول و امثال آن مي شد. براي بالا بردن سنگ ها بر روي هرم از خاكريزهايي با شيب مناسب استفاده مي شد. پس از پايان كار و نصب آخرين سنگ بر بام هرم، مراسم مذهبي و قرباني كردن حيوانات انجام و خاكريزهاي بالاي هرم تا9 متر برداشته مي شد. با استقرار داربست، كار اتمام و مسطح كردن و صيقل دادن سطح خارجي هرم به وسيله سنگ تراشان انجام شد. اين عمليات تا پايين سطح هرم ادامه پيدا مي كرد. .
اسلاید 16 :
1- هرم خوفــــو
خوفو (خئوپس)، دومين پادشاه سلسله چهارم بود که از حدود سال 2570 پيش از ميلاد به مدت نزديک به ربع قرن بر مصر حکومت نمود. وی مجموعه گيزا رادر شهر تاريخی ممفيس، پايه گذاری کرد. اين مجموعه دارای پنج عنصر اصلی است: اهرام خوفو ، خفرع و منکورع ، تنديس ابوالهول و معبد دره ای هرم خفرع. از اهرام سه گانه جـيزه، هرم خـوفو، كهن ترين و بزرگترين است. اين بنای يادمانی سنگی بسيار عظيم, به «هرمی که مکان طلوع و غروب خورشيد است»، شهرت داشت.
اسلاید 17 :
خفرع ، چهارمين پادشاه سلسله چهارم و پسر خوفو بود. که اين دو در حدود سال 2530 پيش از ميلاد ساخته شدند. خفرع از حدود 2558 پيش از ميلاد به مدت 26 سال بر مصر حکومت کرد.
در تصاوير، هرم خفرع به دليل واقع شدن بر سطحی بلندتر نسبت به هرم بزرگ خوفو ، مرتفع تر به نظر می رسد.
2- هرم خفـــــرع
اسلاید 18 :
منکورع، پنجمين پادشاه سلسله چهارم و پسر خفرع بود مدت بيست و نه سال بر مصر حکمرانی کرد. وی کوچکترين هرم را در فلات گيزا احداث کرد. هرم مذکور نيز حدود سال 2510 پيش از ميلاد بنا گرديد.هرم منکورع دارای سنگهای دو رنگ می باشد: نيمه بالايي آن توسط سنگ آهکی سفيدی پوشيده شده، در صورتيکه در بخش زيرين آن از سنگهای گرانيتی سرخ فام منطقه آسوان
3- هرم منکورع
اسلاید 19 :
مقابر صخره ای دوره پادشاهی میانه
1- مقبره خنوم حوتب در بنی حسن
2- معبد منتو حوتب در دیرالبحرا
به دنبال یک سلسله ناآرامیها در مصر و ناامن بودن اهرام به دلیل سرقت محتوای درون آنها شیوه هرم سازی منسوخ و فراعنه در دوره میانه به ساخت مقابر صخره ای روی آوردند. از مهمترین آنها میتوان دو مقبره ذیل را نام برد:
اسلاید 20 :
سردر و حیاط همیشه مزین به نقاشیهای است که فرعون را در حال غلبه بر دشمنان نشان میدهد و تزئینات سقف که بر خطوط افقی تاکید دارد. نقش سر ستونها از گیاهان اطراف نیل اقباس شده و گاهی ستونها به شکل مجسمه انسان بکار رفتهاند.
در معابد ستون های وسط را بلندتر از ستون های کناری در نظر می گرفتند به گونه ای که سقف با اختلاف سطح ایجاد می شد و باعث می گردید که نور برای اولین بار در معماری معابد مصر وارد شود.
در مجسمهسازی این دوره جلوههایی از واقعگرایی رامیتوان دید.
نقاشی تغذیه غزالان متعلق به این دورهاست که در مقبره «حنوم هوتپ» یافت شدهاست.
معابد دوره ميانه
در این دوره به دلیل تعداد زیاد پیکرهها به ظرافت کاری کمتر توجه شدهاست.
معابد دوره جديد