بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تئوری حسابداری مالیات بر درآمد در حسابداری مالی
فصل سیزدهم کتاب دکتر شباهنگ
و
فصل بیستم کتاب هندریکسن
www.irhesabdaran.ir
اسلاید 2 :
مقدمه:
تفاوت بین حسابداری مالی و حسابداری مالیاتی موجب اختلاف بین مبالغ سود قبل از مالیات می شود.در این مورد دو نوع تفاوت وجود دارد،تفاوت دائمی بدلیل اختلاف بین روشهای محاسبه وتفاوت موقت به دلایل تفاوت زمان بندی و ارزشیابی و این پرسش را بوجود آورده که آیا لازم است مبالغ واقعی پرداخت مالیات به عنوان هزینه گزارش شود یا مانند سایر هزینه ها ،تحقق هزینه مالیات بجای پرداخت واقعی آن ملاک قرار گیرد؟
دراین فصل کوشش می شود که اختلاف نظرهای عمده درباره تخصیص های مالیاتی بوجود آمده وهمچنین مشکلات نظری مربوط به آن بدلیل تفاوت در نحوه محاسبه سود حسابداری و سود مشمول مالیات توضیح و راه حلهای مطروحه در بیانیه های مختلف حسابداری تشریح و مقایسه شود.
اسلاید 3 :
سود گزارش شده حسابداری در مقایسه با سود مشمول مالیات تحت دو عنوان اصلی زیر طبقه بندی می شود:
1-تفاوت دائمی:
ناشی از اجرای مقررات خاص یا امتیازهاومحدودیت هائی است که بدلیل های اقتصادی، سیاسی یا اداری مورد توجه قرار گیرد وبا شیوه محاسبه سود خالص حسابداری هیچ رابطه ای ندارد.
2-تفاوت موقتی:
الف. تفاوت ناشی اززمان منظور کردن اقلام بدهکارو بستانکار به حساب سود که همچنین آن را تفاوت میاندوره ای هم می نامند.
ب.تفاوت ناشی ازکاربرد مبناهای متفاوت تعیین ارزش اقلام در محاسبه مالیات که آن را تفاوت در تعیین ارزش هم می نامند.
اسلاید 4 :
لازم به ذکر است که مبحث تفاوت های موقت و تخصیص مالیاتی در حال حاضر در کشور ایران مورد ندارد.
در مواردی که تفاوت بین سود مشمول مالیات و سود حسابداری مربوط به اختلافهای موقت است،هزینه مالیات (یا اثرمعادل آن بر سود)را به عنوان سود گزارش شده قبل از مالیات ثبت وحسابی به نام تخصیص میاندوره ای مالیات ایجاد می شود.سودی که در دوره مالی جاری مشمول مالیات اما در دوره های مالی بعد شناسائی و گزارش می شود موجب انتقال هزینه مالیات به دوره های بعد می گردد و سودی که برای مقاصد حسابداری در دوره مالی جاری شناسائی اما در دوره های مالی بعد مشمول مالیات می شود موجب شناسائی هزینه مالیات در دوره جاری می گردد.
اسلاید 5 :
1-تفاوت دائمی:
تفاوت دائمی نشان دهنده محاسبه کل مالیاتی است که شرکت باید در طول عمر زندگی خود پرداخت کند.
بطور مثال سود اوراق مشارکت دولتی که در محاسبه سود حسابداری لحاظ می شود ، مشمول مالیات نمی باشد و در برخی از کشورهای صنعتی استهلاک سرقفلی که از سود حسابداری کسر می شود، هزینه قابل احتساب مالیاتی به شمار نمی آید.
تفاوت دائمی فقط بر کل مالیات شرکت اثر می گذارد و مستلزم تخصیص بین دوره ای مالیات نمی شود.
اسلاید 6 :
با وجود اینکه از دیدگاه نظری ،تفاوتهای دائمی اهمیتی ندارند ولی بدان سبب که آنها منشا اصلی پیدایش تفاوت بین آنچه به اعتقاد مردم باید پرداخت شود و آنچه شرکت به عنوان مالیات پرداخت کرده ،اهمیت زیادی دارد .لذا مجلس قانون گذاری آمریکا در برابر دلواپسی مردم قانون اصلاح مالیاتها را در سال 1986تصویب و حداقل مالیات را تعیین نمود و البته این قانون را در سال 1990لغو و ماده واحده دیگری بنام سود جاری اصلاح شده جایگزین نمود .
حداقل مالیات معادل عددی است که در یک سیستم دوم مالیاتی محاسبه شود ولی از دیدگاه نظری (تئوریک)موجب هیچ بحثی نمی شود.
اسلاید 7 :
2-تفاوت موقتی:
تفاوتهای موقت را می توان با ذکر یک مثال تشریح کرد:
فرض کنید سود قبل از مالیات شرکت آلفا100میلیون ریال باشد با فرض نرخ مالیاتی 34درصد مالیات شرکت مزبور 34 میلیون ریال خواهد بود،اما در فروش امسال رویداد های مالی گنجانده شده اند که تا سال بعد از نظرمالیاتی ، گزارش نخواهند شد.ممکن است شرکت آلفا برای مقاصد گزارشگری مالی حسابداری تعهدی و برای مقاصد مالیاتی حسابداری نقدی را مورداستفاده قرار دهد،از اینرو سود مشمول مالیات مساوی 20میلیون ریال می باشد،در نتیجه مالیات پرداختنی شرکت مساوی 8/6میلیون ریال می شود.
اسلاید 8 :
میلیون ریال 34= 100 * 34 % = هزینه مالیات
میلیون ریال 8/6 = 20 * 34 % = مالیات پرداختنی
تفاوت دو رقم بالا یعنی 2/27 میلیون ریال به حساب بدهی مالیاتی انتقالی به دوره آتی منظور می شود.
تفاوت موقتی نشاندهنده تفاوت سود گزارش شده و سود مشمول مالیات عادی می باشد و عبارتند از تفاوت بین سود گزارش شده و سود مشمول مالیات که به نظر مسئول یا مدیر شرکت محاسبه می شود،هر سال باید هر یک از این مجموعه تفاوتهای موقتی محاسبه شود که در عمل موضوع بیش از حد پیچیده می باشد.
اسلاید 9 :
خوشبختانه از دیدگاه نظری می توان بدون توجه به شیوه محاسبه تفاوتهای موقتی در مورد موجودیت آنها صحبت کرد.
الف: تفاوت های ناشی از زمان
اگر رویداد مالی در یک دوره بر سود مشمول مالیات و در دوره دیگری بر سود حسابداری قبل از مالیات اثر گذارد، باید حسابی به نام تخصیص مالیاتهای میان دوره بوجود آید.
در این خصوص چهار حالت می تواند وجود داشته باشد:
1-مبلغی که برای مقاصد مالیاتی از سود کسر شده اما از لحاظ گزارشگری مالی به دوره های بعد انتقال یافته است.
اسلاید 10 :
بطور مثال بکارگیری روش نزولی استهلاک برای مقاصد مالیاتی وروش خط مستقیم برای گزارشگری مالی است .
2-درآمد فروش در دوره مالی جاری شناسائی شده اما از لحاظ مقاصد مالیاتی ،شناسائی آن به دوره های بعد موکول شده است. مثلا بکارگیری روش فروش اقساطی برای مقاصد مالیاتی و
شناسائی درآمدفروش برای گزارشگری مالی می باشد.
3-سودی که در محاسبه مالیات لحاظ شده اما شناسائی آن د صورتهای مالی به تعویق افتاده است همانند پیش دریافت اجاره که در دوره وصول ،به سود مشمول مالیات اضافه اما شناسائی آن به دوره
ارائه خدمات مربوط موکول شده است.
اسلاید 11 :
4-هزینه هائی که از سود دوره جاری کسر شده اما از لحاظ محاسبه سود مشمول مالیات شناسائی آن به دوره های بعد موکول شده است.
مثل هزینه های تضمین کالا که در صورت سود وزیان دوره جاری منظور شده اما احتساب آن به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی به دوره مالی پرداخت آن موکول شود.
در موارد 1و2از بدهی مالیاتی انتقالی به دوره های آتی ودر موارد 3و4از پیش پرداخت مالیات یا حسابهای بدهکار دیگر استفاده میشود.
اسلاید 12 :
ب:تفاوتهای مبنی بر تعیین ارزش (ارزشیابی)
1-کاهش در مبنای محاسبه استهلاک در مورد دارائیهای استهلاک پذیر به سبب معافیتهای مالیاتی.
طبق قانون سال 1982مالیاتهای برابرومسئولیت های مالی، مودیان می توانند دارائیهای ثابت را به روش بازیافت سریع بهای تمام شده محاسبه و همزمان با آن معافیتهای مالیاتی را کاهش داده ویا مبلغ استهلاک را کاهش داده و همزمان از کل معافیتهای مالیاتی (معافیت صنعتی )استفاده نمایند.
2-عملیات در کشورهای خارجی که پول عملیاتی و پول گزارشگری آن یکسان است،در برخی کشورها پس از تغییرنرخ ارز ،مبنای مالیاتی برخی از دارائیهاوبدهیهای عملیات خارجی می تواند با موارد متناظر آن بر مبنای ارزشهای تاریخی وپول کشور اصلی تفاوت داشته باشد.(استاندارد شماره 52هیئت استانداردهای حسابداری مالی)
اسلاید 13 :
3-افزایش مبنای مالیاتی دارائیها به دلیل تعدیل بر اساس تورم در برخی حوزه های مالیاتی شرکتها ناگزیرند برای محاسبه مالیات از شاخص های خاصی برای برخی از اقلام دارائی استفاده کنندکه در نتیجه مبنای محاسبه مالیات با مبنائی که بر اساس بهای تمام شده قرار گیرد متفاوت خواهدبود.
4-شرکتی که اقدام به خرید شرکت دیگری بنماید و آن را به روش خرید گزارش کند(ترکیب تجاری به روش خرید)، اینها عبارتند از تفاوت در مبلغی که به حساب دارائی های خریداری شده منظور می شودو مبلغی که برای محاسبه مالیات در نظر می گیرند.
اسلاید 14 :
روش مبتنی بر ترازنامه
رویکرد دیگر برای محاسبه تفاوتهای موقت بر این واقعیت مبتنی است که در صورتهای مالی همبسته ،تمامی رویدادهایی که موجب بروز اختلافهای موقت میشوند در ترازنامه نیز به نحوی تاثیر می گذارد.مثلا جداول متفاوت استهلاک در گزارشات مالی و اظهارنامه مالیاتی موجب محاسبه ارزشهای متفاوت دفتری می شوند و تفاوت بین این ارزشها مساوی جمع انباشته تفاوتهای موقت تا تاریخ مورد نظر است که اگر در نرخ مالیات مربوطه ضرب و سپس جمع مقادیر محاسبه شود،مالیات انتقالی بدست خواهد آمد.
اسلاید 15 :
نظریات موافق و مخالف تخصیص مالیات
اختلاف نظرها در این مورد ریشه در عدم توافقهای عمده درباره فرضیات بنیادی متعددی دارد که در ادبیات حسابداری طی سالیان نسبتا طولانی مطرح شده است.
دلایل موافقین
1-اصل تطابق:
تطابق عبارت است از فرایند گزارش هزینه ها بر اساس ارتباط علت و معلولی با درآمد فروش،هیئت اصول حسابداری در بیانیه 11 توصیه می کند که هزینه مالیات بر سود هر دوره باید شامل مالیات متعلق به کل رویدادهای مالی مربوط به هزینه ها و درآمد هایی باشد که در محاسبه سود قبل از مالیات گنجانده می شود،لذا این روش را تخصیص جامع مالیاتی می نامند.
اسلاید 16 :
در این روش در دوره هائی که تفاوت زمانی ایجاد می شود،تفاوتها بصورت اقلام بدهکار انتقالی یا اقلام بستانکار انتقالی گزارش می شوند و از اینرو گزارش را که برای تخصیص مالیات میاندوره ای بکار می برند روش انتقالی نامیده می شود.
بیانیه شماره 11 منتقدینی نیز دارد،نخست اینکه اصل تطابق بر پایه سود قبل از مالیات (نه بر پایه درآمد)قرار می گیرد و دوم هدف از منظور کردن اقلام بدهکار و بستانکار انتقالی نشاندهنده دارائیها و بدهیها نیست و تنها نشاندهنده روشی برای جابجائی اثر مالیاتی از یکدوره به دوره بعد می باشد.
اسلاید 17 :
2-تداوم فعالیت
دیدگاه هیئت استانداردهای حسابداری مالی بر پایه اصل تداوم فعالیت قرار دارد و ابراز می کند که نتایج مالیاتی ریشه در همان رویداد دارند و پرداخت مالیات فقط پرداخت مبلغی وجه نقد است ولی موضوع اصلی زمان یا دوره پرداخت پول است نه اینکه پرداخت می شود یا خیر.
بطور مثال در مورد فروش اقساطی نظر هیئت این است که همزمان با فروش تعهد مالیاتی از بابت فروش، مستقل از جریان نقدی آن شناسائی شود و در همان لحظه یک بدهی مالیاتی (حتی به صورت انتقالی)بوجود آید و در نهایت با پرداخت نقدی مالیات بدهی ایجاد شده کاهش یابد بدون اینکه بر هزینه دوره تاثیر گذارد.
اسلاید 18 :
3-شیوه مدیریت:
دیدگاه مخالف دیگر علیه گزارش کردن مالیات بر سود پرداختی به عنوان هزینه دوره این است که میگویند مالیات بر درآمد هزینه انجام امور تجاری است.
ضمن اینکه اغلب تصمیم گیریهای مدیریت نیز براساس سود خالص (بعد از مالیات)مورد انتظار انجام می شود و در مورد تصمیم گیری مربوط به سرمایه گذاری و توزیع سود سهام نیز موضوع مالیات لحاظ می شود،بنابراین طبقه بندی هزینه نیز تعریف روشنی به غیر از آنچه حسابداران انتخاب می کنند ندارد .بنابراین ،نمی توان مسئله تخصیص مالیاتی را با تعریف مالیات به عنوان هزینه ،توجیه و پشتیبانی کرد.
اسلاید 19 :
دلایل مخالفین
دیدگاههای مخالف تخصیص مالیاتی به اندازه دیدگاههای موافق واحتمالا بیشتر است اما هیچ روشی برای حذف این روش به اندازه کافی متقاعد کننده نبوده است.
1-قابل فهم نبودن:
ادعا می شود گزارش هزینه مالیات بر درآمد به مبلغی متفاوت از مبلغ مالیات پرداختی ،موجب گمراهی استفاده کنندگان وجامعه میشود،به همین دلیل سازمان شهروندان طرفدار عدالت مالیاتی تشکیل شده است.
اما می توان فرض کرد که استفاده کنندگان در حدی معقول اطلاعات مالی دارند و می توانند تفاوت بین هزینه مالیات بر درآمد و مبلغ مالیات پرداختنی را درک کنند.
اسلاید 20 :
2-هزینه نبودن مالیات
گروهی دیگر می گویند مالیات بر درآمد هزینه نیست و درواقع توزیع سود محسوب می شود و دولت راتلویحا شریک واحد انتفاعی می دانند.
بنابراین لازم است هزینه مالیات بر درآمد،مساوی مبلغ واقعی پرداخت مالیات شناسائی شودو مالیات تنها در صورت تحصیل سود قابل پرداخت خواهد بود.
3-مربوط نبودن
دلیل دیگر این است که می گویند صورتهای مالی باید تا حد امکان گردش وجوه نقد رامنعکس کند بنابراین مبلغی که واقعا بابت مالیات دوره مالی پرداخت می شود در مقایسه با هزینه مالیات ،اطلاع مربوط تری محسوب می شود.
