بخشی از پاورپوینت
اسلاید 3 :
بررسی تجربیات کشورهای پیشرو در حوزه پول دیجیتال بانک مرکزی
اسلاید 4 :
بیش از 80 درصد بانکهای مرکزی در تحقیقات مرتبط با CBDC درگیر هستند
بانکهای مرکزی که در این حوزه مدلهای مفهومی راه اندازی کردهاند نیز در حال رشد و به میزان 50% رسیده است
ده درصد بانکهای شرکت کرده در این نظرسنجی اعلام داشتند برنامه مشخصی برای معرفی و توسعه CBDCخود در سطح خردهفروشی در طول سه سال آینده دارند
اسلاید 7 :
کشور چین، DC/EP
بانک مرکزی خلق چین با تشکیل کارگروه ویژهای در سال 2014، یکی از اولین بانکهای مرکزی است که بر توسعه یک پول دیجیتالی بانک مرکزی تمرکز کرده است
هم اکنون نیز نمونه اولیه پول دیجیتالی بانک مرکزی چین با نام DC/EPچه در سطح خصوصی و چه در سطح عمومی تست شده و مورد تایید است.
پنجاه درصد یارانه حملونقل کارمندان بخش عمومی و دولتی از طریق پول دیجیتال بانک مرکزی چین مستقیما به کیف پول DC/EP آنها واریز میشود. بر اساس اعلامیههای موجود، مرحله بعدی آزمون و تست جدی این پول دیجیتالی در روند برگزاری المپیک زمستانه 2022 انجام خواهد گرفت.
اسلاید 8 :
کشور چین، DC/EP
نقش پول نقد در چین روز به روز در حال کاهش است. در سال 2016، چهل درصد تمامی پرداختها در کشور چین از طریق پول نقد انجام میگرفت؛ اما در سال 2018 این عدد به بیست درصد کاهش یافت. لازم به ذکر است برای مقایسه، در منطقه اروپا، این عدد در حدود 79درصد است.
مخاطره کاهش پول نقد و منزوی ماندن بخش زیادی از جمعیت از خدمات پرداخت
مخاطره شرکتهای پرداخت
ورود پول ملی چین به عرصه بینالمللی
به کمک یوآن دیجیتالی بدون بهره، میتوان پرداخت بلادرنگ داشت، به صورت آفلاین از شبکه بانکی، تبادل مالی کرد و نیازی به ایجاد حساب بانکی نیز نیست. به احتمال زیاد یوآن دیجیتالی با اپلیکیشنهای WeChat Pay و Alipay نیز ادغام خواهد شد.
اسلاید 9 :
کشور چین، DC/EP
بانک مرکزی چین قصد دارد از یک معماری دو لایهای استفاده نماید که در آن حق انتشار یوان دیجیتالی تنها در انحصار این بانک بوده و بازخرید یوآن دیجیتالی از طریق برخی نهادهای برگزیده (همانند بانکهای تجاری و نیز شرکتهای بزرگ همانند Alibaba و Tencent) امکان پذیر خواهد بود. بانک مرکزی چین ممکن است با استفاده از فناوری دفترکل توزیع شده پول دیجیتال خود را به این نهادها ارسال نماید؛ اما از آنجایی که شرکتها نیازمند دستیابی به بیش از سیصد هزار تراکنش موفق در ثانیه دارند، احتمالاً از فناوری دفترکل توزیع شده برای تراکنش با کاربران نهایی خود استفاده نمیکنند.
اسلاید 10 :
در مارس سال 2017، بانک سوئدی Riksbank پروژه پول دیجیتالی خود را با نام e-krona آغاز نمود و قرار است در بازه سالهای 2020 تا فوریه 2021، این بستر به صورت آزمایشی مورد بهرهبرداری قرار گیرد و با توجه به اطلاعات بدست آمده از این فاز آزمایشی، بانک مرکزی سوئد در زمینه ادامه روند پروژه و عرضه پول دیجیتال خود تصمیمگیری خواهد کرد.
سوئد، e-Krona
در این فاز آزمایشی، تمرکز بر سنجش جوانب CBDC بدون بهره (بدون تخصیص سود) است. در این پروژه سعی بر ارزیابی پرداختهای بلادرنگ در هر لحظه از شبانه روز و همچنین تبادلات مالی غیربرخط است.
اسلاید 11 :
سوئد، e-Krona
در معماری در نظر گرفته شده، مجموعهای شاملRiskbank و برخی بانکهای منتخب، یک شبکه دفترکل توزیع شده مجوز محور را تشکیل میدهند. علاوه بر این یک گره دفتر ثبت یا Notary Node هم برای جلوگیری از وقوع خرج مجدد وجود دارد. پس از فعال شدن شبکه، کاربران نهایی میتوانند e-korinaی خود را در کیف پول دیجیتالی خود مدیریت کنند.
همانند کشور چین، سوئد نیز در حال تجربه کاهش میزان استفاده از پول نقد در میان مردم خود است. در سال 2018، سهم پول نقد در گردش یا همانCIC تنها 1/4 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل میداد که کمترین میزان در سطح جهانی است. علاوه بر این، در کشور سوئد، تنها 20درصد پراختهای به واسطه پول نقد انجام میشود و تعداد رو به رشد فروشگاههای آنلاین نیز احتمالا منجر به کاهش این نرخ در آینده نیز خواهد شد. بر اساس پیشبینیهای انجام گرفته توسط بانک Risbank، در این کشور در سال 2023 دیگر از پول نقد استفاده نخواهد شد.
اسلاید 12 :
سوئد، e-Krona
در حقیقت پول دیجیتال بانک مرکزی سوئد، به منظور رویارویی با مسئله کاهش استفاده از پول نقد و کاهش اثرات به حاشیه رانده شدن پول بانک مرکزی، بوجود آمده است. چنانچه پول نقد کم و کمتر استفاده شود، جایگزین پرداختهای الکترونیک نیز از بین خواهد رفت.
همچنین از دید بانک مرکزی سوئد، به دلیل آنکه بسیاری از شرکتهای خصوصی فعال در حوزه ارائه خدمات پرداخت الکترونیکی تنها به مبحث سودآوری خود تمرکز دارند، در قیاس با موسسات دولتی و بانک مرکزی، از سامانههای امن و مقاوم و معیارهایی پیچیده و تخصصی برای پرداخت استفاده نمیکنند و درنتیجه در برابر بحرانها و حملات سایبری، پایداری سامانههای پرداخت از بین خواهد رفت. یکCBDC میتواند در مواقع بروز بحران و ایجاد اختلال در سامانههای پرداخت بخش خصوصی، جایگزینی مقاوم و منعطف بوده و پایداری سیستم پرداخت سوئد را تضمین نماید.
با اینکه سوئدیها در قیاس با مردم سایر کشورها کمتر از پول نقد استفاده میکنند، هنوز بخشی از جامعه این کشور با نوآوریهای فناورانه همراه نشده و به استفاده از پول نقد عادت دارند. چنانچه پذیرش پول نقد روند کاهشی خود را ادامه دهد، این بخش از جامعه به انزوا کشیده میشوند.
اسلاید 13 :
پروژه CBDCکشور باهاماس، سند دلار نام دارد و نمونه اولیه آن در دسامبر 2019 در منطقه Exumaآغاز به کار کرده است و دو ماه پس از آن نیز این طرح در جزیره Abaco اجرایی شد.
باهاماس، Sand Dollar
با اینکه هشتاد درصد باهاماسیهایی که به سن قانونی رسیدهاند دارای حساب بانکی هستند (متوسط جهانی این عدد، 69 درصد است)، در بحث دریافت خدمات مالی، شکاف چشمگیری در میان شهروندان این مجموعه جزایر وجود دارد و دلیل آن را بایستی در به صرفه نبودن تاسیس شعبه بانکی در جزایری دور افتاده با جمعیت کم دانست.
از سویی دیگر، پیادهسازی استانداردهایی برای جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم، منجر به افزایش قیمت خدمات بانکی و در نتیجه کاهش و تعطیلی شعب بانکی کم بازده میشود.
از طریق پول دیجیتالی بانک مرکزی باهاماس که منجر به رهگیری دقیقتر پول میشود. نظارت اقتصادی و مالی بهبود مییابد. از این طریق، بانک مرکزی، اطلاعات و دانش بهتری از نحوه تخصیص پول، کسب کرده و میتواند سیستم جمعآوری مالیاتها و سیاستگذاری در این حوزه را بهبود دهد.
اسلاید 14 :
باهاماس، Sand Dollar
به منظور دستیابی به بخش کمبرخوردار از خدمات بانکی، استفاده افراد از سند دلار به افتتاح حساب بانکی نیازی ندارد. حتی افرادی که دارای گوشی هوشمند نیستند میتوانند با استفاده از کارت بانکی، از سند دلار بر روی پایانههای فروشگاهی استفاده کنند. تراکنشهای سند دلار، مقرون به صرفه بوده، تقریباً بلادرنگ هستند و نیازی به دسترسی به اینترنت ندارد. این ویژگی برای منطقهای که به شدت در معرض طوفانهای شدید است بسیار اهمیت دارد. تراکنشهای سند دلار، گمنام نیست؛ اما بانک مرکزی باهاماس احتمامی جدی بر حفظ محرمانگی اطلاعات مربوط به تراکنشها دارد. این بانک برای پیادهسازی این پروژه یک معماری دولایه را طرح ریزی کرده است.
اسلاید 15 :
اتحاد ارزی کارائیب شرقی (ECCU): DXCD
در مارس سال 2019، بانک مرکزی کارائیب شرقی، پروژه CBDC خود را با نام DXCD آغاز نمود. از مارس سال 2020 به مدت شش ماه است که پول دیجیتال بانک مرکزی در حال تست شدن در برخی کشورهای عضو اتحاد ارزی کارائیب شرقی است.
از آنجایی که خدمات مالی دیجیتالی موجود در این منطقه گرانقیمت است، استفاده از این ابزارها برای تراکنشهایی با مبالغ پایین منطقی نبوده و در نتیجه اقتصاد سازمان کشورهای کارائیب شرقی، غالباً مبتنی بر پول نقد کاغذی است؛ هشتاد درصد پرداختها از طریق ابزارهای ناکارآمدی همچون پول نقد یا چک انجام میشود. با توجه به آنکه کارمزد تراکنشهای CBDC صفر بوده و تقریباً در لحظه انجام میگیرد، امید است با توسعه پول دیجیتال بانک مرکزی و عدم نیاز به افتتاح حساب برای استفاده از این نوع پول، جمعیت کم برخوردار از خدمات مالی الکترونیک، از این نوع خدمات بهرهمند شوند.
این اتحادیه برای پیادهسازی CBDC از یک معماری دو لایه بهره میگیرد که لایه اول آن مبتنی بر فناوری دفترکل توزیعشده خواهد بود
اسلاید 16 :
جزایر مارشال، SOV
در فوریه سال 2018، جمهوری مجموعه جزایر مارشال، برنامه خود را برای انتشار ارز دیجیتالی خود با نام Sovereign (SOV) اعلام کرد. با جمعیتی تنها در حدود 58 هزار نفر، هزینه تولید و عرضه پول نقد فیزیکی، بیش از مزایا و منافع آن است؛ به همین دلیل است که از دلار ایالاتمتحده به عنوان پول قانونی در مجموعه جزایر مارشال استفاده میشود.
مشوق و محرک توسعه این پول دیجیتالی، متدهای پرداخت ناکارآمد و گران قیمت موجود در مجموعه جزایر مارشال است (برای نمونه، انتقال بینالمللی در این کشور، تا ده درصد مبلغ تراکنش برسد).
پول SOVمبتنی بر فناوری دفتر کل توزیعشده مجوزمحور بوده که در آن افزایش منابع پولی توسط پروتکل شبکه و با نرخی ثابت در نظر گرفته شده است. پس از انتشار 24 میلیون اولیه واحد SOV، سایر منابع پولی با نرخ 4درصد در سال رشد میکند. با اینکه استفاده از یک سیاست پولی ثابت و غیرمنعطف منجر به ایجاد اعتماد میشود؛ اما برای مقابله با تورم مثبت و منفی SOVنیاز به یک سیاست پولی قابل تنظیم و منعطف است. در نتیجه با توجه به این سیاست فعلی (ثابت و غیرمنعطف) نوسانات شدید ارزش و قیمت SOV محتمل است. این نوسانات شدید یکی از دلایل نگرانیهای صندوق جهانی پول در مورد پروژه CBDC مجموعه جزایر مارشال است.
اسلاید 17 :
سخن پایانی
با گذشت زمان، تعداد بیشتری از بانکها علاقه خود را به توسعه CBDC نشان میدهند.
جای بسی شگفتی و تعجب است که هم استفاده بیش از حد از پول نقد و هم کاهش استفاده از پول نقد، دو دلیل اصلی برای پیادهسازی CBDC در دو کشور مختلف بوده است. در یک سو بانک مرکزی باهاماس، ناکارآمدی سیستمهای مالی و استفاده زیاد از پول نقد را دلیلی برای توسعه CBDC خود میدانند و از توسعه آن در پی فراگیری استفاده از سامانههای پرداخت الکترونیکی پول نقد هستند و در سویی دیگر، در چین و سوئد، کاهش استفاده از پول نقد، محرک توسعه پول دیجیتالی بانک مرکزی است.
برخی دلایل نظیر نظارت بهتر بر شبکه پرداخت (همانند بانک مرکزی باهاماس)، تسهیل بینالمللیسازی ارز ملی (همانند بانک مرکزی خلق چین) و ایجاد منبع جایگزین درآمدی (جمهوری مجموعه جزایر مارشال) نیز عامل ایجاد پولهای دیجیتال بانک مرکزی بوده است.
علیرغم اهداف مختلف و متنوع در ایجاد CBDC، معماری پیادهسازی موارد بررسی شده عموماً مشابه یکدیگر هستند. به جز SOV، سایر پروژهها از یک معماری دولایه استفاده میکنند و هیچ کدام قصد تخصیص سود به این پول را ندارند.
اسلاید 18 :
تاثیرات CBDC بر سامانههای مالی چیزی است که فعلاً در حد تئوری قابل تجزیهوتحلیل است. بنابراین، بایستی منتظر ماند و واکنش مردم به این شکل جدید از پول بانک مرکزی را دید.
