بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
جلسه اول:
مقدمات و کليات
نهاد رهبري
اسلاید 2 :
مفهوم ساختار
سؤال: موضوع بحث در اين جلسه ساختار نظام جمهوري اسلامي است. به نظر شما ساختار دقيقا به چه معناست و چه ارتباطي با قانون دارد؟
اسلاید 3 :
مفهوم ساختار
ساختار به معناي نحوه چينش و شکل قرارگرفتن جايگاهها و شخصيتهاي حقوقي در يک نظام اداري يا حکومتي است.
ويژگي جايگاه يا شخصيت حقوقي، غيرشخصي بودن و مبتني بر قانون بودن است.
يک وظيفه قانون بيانکردن جايگاهها و شخصيتهاي حقوقي و به تعبير ديگر ساختار است. (ساختارها بر اساس قانون شکل ميگيرد.)
اسلاید 4 :
مفهوم قانون
سؤال: با توجه به توضيح دادهشده درباره ساختار، منظور از قانون چيست؟
اسلاید 5 :
مفهوم قانون
قانون: اعتبار و قرادادي است که براي تنظيم روابط زندگي اجتماعي توسط نهاد صلاحيتدار وضع ميشود و از سوي همه افراد لازمالاجراست.
با توجه به مباني مختلف حکومتها، مقام صلاحيتدار براي وضع قانون يکسان نيست. (مردم، نمايندگان مردم، نخبگان و متخصصين، و .)
اسلاید 6 :
تقسيمات قانون
سؤال: با توجه به معيارهاي مختلف تقسيماتي مختلفي براي قانون مطرح شده است. شما يک تقسيم و معيار آن را بيان کنيد.
اسلاید 7 :
تقسيمات قانون
منشا ايجاد: الهي، بشري
موضوع قانون: کيفري، جزايي، تجاري، اداري، مدني،
محدوده اجرا: شهري، منطقهاي، کشوري، بينالمللي.
دامنه شمول: عام (همه مردم) خاص (قشر مشخص مثل نيروهاي مسلح)
رتبه و کليت: اساسي (کليترين)، عادي (معمولي)، مصوبات هيات دولت (جزيي)
اسلاید 8 :
اجزاي قانون:
سؤال: عموم قوانين داراي اجزاي مشخصي هستند. با توجه به آييننامهها و قوانيني که مشاهده کردهايد به نظر شما هر قانون مشتمل بر چه اجزايي است؟
اسلاید 9 :
اجزاي قانون:
هر قانون يک عنوان دارد مثل ؟ و يک متن
متن برخي قوانين تکمادهاي يا ماده واحده هستند، اما برخي قوانين مواد متعدد دارند.
معمولا قوانين داراي تبصره هستند که ذيل يک ماده مشخص مطرح ميشود و به موارد جزئيتر يا خاص نسبت به اصل ماده ميپردازد.
برخي قوانين داراي مقدمه، يا بند يا جزء هستند.
اسلاید 10 :
تفاوت قانون اساسي با قوانين عادي
سؤال: شما اجمالا هم با قانون اساسي آشنايي داريد و هم با قوانين عادي، به نظر شما اين دو نوع قانون چه تفاوتهايي با هم دارند؟
اسلاید 11 :
تفاوت قانون اساسي با قوانين عادي
منشا ايجاد: قانون اساسي با تشريفات خاص ايجاد ميشود؛ اما قوانين عادي با تشريفات کمتري.
شرح و تفسير: تفسير قانون اساسي توسط شوراي نگهبان و تفسير قوانين عادي توسط مجلس انجام ميشود.
لغو و تجديدنظر: قانون اساسي به سادگي قابل لغو و تجديدنظر نيست؛ اما قانون عادي با زحمت کمتري لغو يا تجديد نظر ميشود.
تبعيت: قانون عادي بايد از قانون اساسي تبعيت کند؛ اما عکس آن صحيح نيست.
اسلاید 12 :
روند شکلگيري قانون اساسي جمهوري اسلامي
سؤال: قانون اساسي فعلي جمهوري اسلامي در طي چه مراحلي شکلگرفت و به صورت فعلي درآمد؟
اسلاید 13 :
روند شکلگيري قانون اساسي جمهوري اسلامي
دستور امام براي تدوين قانون اساسي و برگزاري انتخابات مجلس خبرگان در 12 مرداد 58
تدوين پيشنويس توسط خبرگان در مدت سه ماه تا 24 آبان 58
برگزاري همهپرسي در 12 آذر 58 و تصويب آن توسط مردم
دستور امام براي بازنگري قانون اساسي و تشکيل شوراي بازنگري در سال 68
انجام بازنگري قانون اساسي توسط شوراي بازنگري
برگزاري همهپرسي بازنگري پس از رحلت امام مرداد 68
اسلاید 14 :
انواع نظامهاي سياسي
در قوانين اساسي کشورهاي مختلف دنيا نظامهاي حکومتي مختلفي پيشبيني شده است که برخي از آنها عبارتند از: نظام رياستي، نظام پارلماني، نظام نيمه رياستي، نظام نيمه پارلماني. نظام رياستي چه تفاوتي با نظام پارلماني دارد؟
اسلاید 15 :
انواع نظامهاي سياسي
در نظام رياستي:
دو قوه مجريه و مقننه با راي مردم و مستقل از هم شکل ميگيرد.
قوا کاملا از هم منفک هستند و حق دخالت در کار هم ندارند (حتي استيضاح و سؤال هم مطرح نيست.)
نظام آمريکا يک نظام رياستي خالص است. (رئيسجمهور رئيس کل کشور است و اختيارات گستردهاي دارد)
اسلاید 16 :
انواع نظامهاي سياسي
در نظام پارلماني:
بين رئيس دولت و رئيس کشور تفکيک وجود دارد. (رئيس جمهور تشريفاتي است و نخستوزير مسؤول اجرايي کشور است)
تفکيک قوا نسبي است و نخستوزير توسط مجلس تعيين ميشود.
قوه مجريه دربرابر قوه مقننه پاسخگوست (استيضاح)
دولت از طريق لوايح قانوني بر مجلس تاثيرگذار است.
اسلاید 17 :
نظام جمهوري اسلامي
سؤال: با توجه به توضيحات قبل به نظر شما نظام جمهوري اسلامي رياستي است يا پارلماني؟
اسلاید 18 :
نظام جمهوري اسلامي
نظام جمهوري اسلامي نه کاملا رياستي است نه کاملا پارلماني
صرفا ترکيبي از اين دو نظام نيست.
نظامي الهي است که در آن حاکميت مردمي هم پذيرفته شده است.
نظام ولايت فقيه نظامي بديع و نوظهور است که قبل از نظام جمهوري اسلامي در جاي ديگري تجربه نشده است.
اسلاید 19 :
جايگاه مقام رهبري در قانون اساسي
سؤال با توجه به شناخت خود از قانون اساسي، درباره جايگاه رهبري در قانون اساسي توضيح دهيد.
اسلاید 20 :
جايگاه مقام رهبري در قانون اساسي
قانون اساسي بر اساس نظريه امام راحل درباره ولايت مطلقه فقيه، ولايت امر در زمان غيبت را بر عهده فقيه جامعالشرايط قرار داده است.
مقام رهبري در قانون اساسي صراحتا حاکم بر هر سه قوه است.
مقام رهبري توسط مجلس خبرگان تعيين ميشود.
