بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خدا
جامعه شناسی انحرافات
اسلاید 3 :
جامعه و شرایط اجتماعی زندگی کردن
زندگی در یک سرزمین
داشتن روابط متقابل
داشتن فرهنگ مشترک و تعهد و تعلق به آن
در هر جامعه ای رفتار اجتماعی انسان ها دارای نظم اساسی یا همان الگو و مدل است
جامعه شناسی برای توصیف این الگو و مدل منظم تعبیر ساختار اجتماعی بکار می برد.
اسلاید 4 :
ساختار اجتماعی را از طریق چند مفهوم می توان تجزیه و تحلیل کرد:
فرهنگ: فرهنگ همان فرآورده های مشترک جامعه بشری(چه محصولات مادی و چه غیرمادی) می باشد.
هنجارها: باید و نبایدها و مقررات رسمی یا غیررسمی در مورد رفتار. انحراف از هنجارهای اجتماعی طبیعتا مجازات هایی را به دنبال خواهد داشت.
منزلت: به موقعیت شخص در جامعه اطلاق می شود(مرد یا زن؛ دانشجو یا استاد). منزلت می تواند اکتسابی یا انتسابی باشد.
نقش: این مفهوم از تئاتر گرفته شده است. نقش قسمتی از نمایش است که به وسیله شخصی که در جامعه صاحب منزلتی خاص است اجرا می شود. مثلا نقش استاد/ف تدریس و ارائه سرفصل دروس به دانشجو می باشد.
نهاد: هر جامعه ای برای برآوردن نیازهایش، نهاد را تاسیس می کند. مثلا برای آموزش و یادگیری، نهاد آموزش و پرورش تاسیس شده است.
اسلاید 5 :
جامعه پذیری: فرایند یادگیری در هر فرهنگ که تا پایان عمر ادامه دارد. فرایند یادگیری و تجربه اندوزی مادام العمر که طی آن هر کسی شخصیت خود را به دست می آورد
قدرت: یعنی توانایی کنترل رفتار دیگران هرچند برخلاف میل آنها. قدرت را می توان به شکل قانونی یا غیرقانونی؛ آرام یا خشن اعمال کرد.
گروه: شامل عده ای از افراد که بصورت منظم و براساس انتظارات مشترک با همدیگر ارتباط متقابل دارند. گروه را می توان به دو دسته اولیه(مانند خانواده، دوستان و. که مدت نسبتا زیاد با یکدیگر ارتباط چهره به چهره و صمیمی دارند) و ثانویه(مثلا کارکنان ادارات؛عده ای که روابطشان موقتی، بی نام و غیرشخصی) تقسیم کرد.
اسلاید 6 :
آسیب شناسی اجتماعی
آسیب شناسی اصطلاحی است که از علوم پزشکی گرفته شده است
آسیب شناسی اجتماعی یعنی مطالعه نابسامانی و اختلال و عدم هماهنگی و تعادل در کارکردهای مربوط به حیات اجتماعی انسان ها.
اسلاید 7 :
کج رفتاری اجتماعی
منظور از کج رفتاری اجتماعی رفتاری است که با هنجارهای اجتماعی هنموایی ندارد.
در واقع کج رفتار و کج رفتاری به انسانها و اعمالی اطلاق می شود که مردم قویا آنها را رد می کنند.
صفتی که همه کج رفتاران در آن با هم شریک اند این است که کار آنها به عده ای آزار و آسیب می رساند
اسلاید 8 :
جامعه شناسان کج رفتاری های افراد را به سه دسته تقسیم می کنند:
1) کج رفتاری خاص: هرگونه ویژگی که به لحاظ آماری غیر معمول و از لحاظ رفتاری غیرتیپیک یا غیرعادی باشد. مثلا آدم خیلی لاغر، بازیکن والیبال با قد بالای 2 مترو.
2) کج رفتاری رفتاری(کارکردی): منظور رفتاری است که مردم آن را برای کل جامعه یا افراد خاصی مضر می دانند. در نتیجه چنین رفتاری را مجاز نمی دانند(رفتار جنایی یا مجرمانه).
3)کج رفتاری ارزشی(انگ زنی): فرایندی که طی آن یک گروه موفق می شوند ایده های اخلاقی خود را بر جامعه تحمیل کنند. در اینجا کج رفتاری برچسبی است که بعضی مردم بر رفتاری که مورد تاییدشان نیست، می زنند. مثلا اعضای یک حزب سیاسی به حزب رقیب برچسب مجرم می زنند.
اسلاید 9 :
بدین ترتیب در مورد کج رفتاری می توان اینطور گفت:
کج رفتاری نسبی است: جامعه شناسان مدعی اند هیچ رفتاری ماهیتا منحرف و کج نیست. تعریف انحراف از یک زمان به زمان دیگر؛ از جایی به جای دیگر و از گروهی به گروه دیگر تفاوت دارند. بنابراین:
کج رفتاری برحسب نوع جامعه نسبی است. یعنی رفتاری که در یک جامعه مستوجب مجازات است ممکن است در جامعه دیگر نادیده گرفته یا حتی مستحق پاداش تلقی شود
کج رفتاری از نظر زمانی نسبی است. رفتاری که در یک زمان معین از تاریخ انحراف محسوب می شود ممکن است در زمانی دیگر نادیده گرفته شود یا تشویق شود.
اسلاید 10 :
کج رفتاری از نظر مکانی نسبی است. اگر یک پزشک جراح با همان لباس سبز رنگ و کلاه پارچه ای اتاق عمل به میوه فروشی برود واکنش مردم چگونه است؟
کج رفتاری از نظر مقامی نسبی است. یعنی جرایم مسئولان و بالادستان به راحتی ممکن است بخشوده شود اما زیردستان سالها زندانی بکشند.
کج رفتاری برحسب نتیجه ای که آشکارا از آن حاصل می شود نسبی است. کسی که در منزل خود مشروب خورده باشد تا زمانی که اقدام به رانندگی نکند ماموران با او کاری ندارند.
نتیجه اینکه کج رفتاری صفت و ویژگی اشخاص نیست بلکه مثل سایر رفتارهای بشر، یک جریان کنش متقابل است.
اسلاید 11 :
کنترل اجتماعی کج روی
همه ما معمولا نقش های خود را مطابق انتظارات اجتماعی که از ما می رود انجام می دهیم. و اینطور نظم اجتماعی ساخته می شود و وجود یک جامعه ممکن می شود.
در واقع میشه گفت که نظم اجتماعی تنها در صورت وجود یک نظام کنترل اجتماعی موثر امکانپذیر است.
نظام کنترل اجتماعی یعنی ابزار تامین رفتار مردم در کانال های مقبول و مورد انتظار جامعه
کنترل اجتماعی با جریان جامعه پذیری آغاز می شود. جایی که جامعه پذیری نتواند هم نوایی کافی را ایجاد کند ابزارهای دیگر کنترل اجتماعی لازم می شود.
یعنی جامعه مجبور است هنجارهایش را از طریق مجازات ها یعنی تشویق برای هم نوایی و تنبیه برای کج رفتاری اعمال کند.
هر دو نوع مجازات را می شود به صورت رسمی یا به صورت غیررسمی به کار برد.
اسلاید 12 :
مثال برای انواع مجازات
اسلاید 13 :
طبق جدول صفحه قبل:
به کار گرفتن مجازات های مثبت نشان می دهد که نظام کنترل اجتماعی به طور موثر برقرار است و مردم انتظاراتی را که دیگران از آنها دارند به جا می آورند.
اما به کار بردن مجازات های منفی، عدم موفقیت نظام کنترل اجتماعی و بروز کج رفتاری و آسیب را نشان می دهد.
عوامل بکارگیری مجازات های منفی رسمی، بیمارستان های روانی، پلیس، دادگاه، زندان و. هستند.
البته یک نکته دیگر اینکه نظام های منفی کنترل اجتماعی را به نوعی دیگر می توان تقسیم کرد: 1) نظام کنترل سرکوب کننده 2) نظام کنترل بازدارنده
نظام کنترل سرکوب کننده با به کار گرفتن قدرت و فشار سعی می کند همنوایی ایجاد کند. مثلا آنچه امروزه نیروهای امنیتی صهیونیستی بر سر فلسطینیان می آورند.
در حالیکه بسیاری از دادگاههای عادی کشورهای مختلف سعی می کنند نظام کنترل بازدارنده را به اجرا درآورند و با کج رفتاران بطور ملایم تر برخورد می کنند.
اسلاید 14 :
به هرحال نظام های کنترل اجتماعی، چه رسمی و چه غیررسمی دو کارکرد عمده دارند:
1) تنبیه متخلف و تاکید بر حدود رفتار مجاز و مقبول
2) تنظیم چگونگی جریان برخورد با متخلف
اسلاید 15 :
یک نکته: به نظر بعضی جامعه شناسان وجود کج روی می تواند به موثرتر بودن کنترل اجتماعی کمک کند.
مثلا امیل دورکیم معتقد است میزان محدودی کج رفتاری برای جامعه مفید و کارساز است. به این علت که وجود کج رفتاران برای مشخص کردن حدود رفتار مجاز ضروری است.
وجود یک کج رفتار بدنام می تواند باعث بازداشتن دیگران از انحراف و تقویت هنجارها شود.
اسلاید 16 :
تاثیرات اجتماعی کج رفتاری
از نظر جامعه شناسان، کج رفتاری پیامدهای اجتماعی منفی و مثبت دارد.
1) تاثیرات منفی و غیرکارکردی کج روی:
شکسته شدن هنجارهای مهم اجتماعی، زندگی اجتماعی هرکدام از ماها را غیرقابل پیش بینی می کند و عامل ایجاد تضاد و کشمکش میان دو گروه همنوایان و کج رفتاران می شود. که نتیجه همه اینها اختلال در نظم اجتماعی خواهد بود.
دومین تاثیر منفی کج رفتاری، صرف کردن هزینه های هنگفت فعالیت های کنترل اجتماعی است. در حالیکه این هزینه ها را در موارد مفیدتری می توان به کار گرفت.
سومین تاثیر منفی کج رفتاری، از بین رفتن حس اعتماد و اطمینان عمومی است. و باعث به وجود آمدن اضطراب عمومی در جامعه می شود.
چهارمین تاثیر منفی این است که اگر بدون مجازات بماند تمایل به هم نوایی را در مردم از بین می برد.
اسلاید 17 :
تاثیرات اجتماعی کج رفتاری
2) تاثیرات مثبت و کارکردی کج روی:
اولین بار امیل دورکیم مطرح کرد که کج روی برای بهبود و اصلاح اجتماعی مفید است. در واقع در مشخص کردن حدود رفتار مجاز ضروری است.
دومین کارکرد مثبت تقویت همبستگی گروهی است. یعنی اعضای همنوای جامعه با واکنش جمعی بر ضد کج رفتاری، هنجارها و ارزش های خویش را تقویت می کنند. یا همان چیزی که دورکیم آن را «احساس مشترک اعضای گروه» نامیده است.
سومین اثر مثبت این است که کج رفتاری می تواند به عنوان سوپاپ بخار برای کاهش فشار نارضایتی های اجتماعی عمل کند. یعنی از تراکم زیاد از حد ناخشنودیهای اجتماعی می کاهد.
چهارمین کارکرد مثبت این است که خطر بروز نقص در سازمان اجتماعی را به صدا در می آورد.
آخرین اثر مثبت کج رفتاری این است که معمولا به عنوان یک منبع تغییرات اجتماعی قلمداد می شود
