پاورپوینت بدیع رشته زبان و ادبیات فارسی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بدیع
رشته زبان و ادبیات فارسی
2 واحد درسی

اسلاید 2 :

طرح درس
كلیات
بدیع لفظی:
روش تسجیع، روش تجنیس، روش تكرار
بدیع معنوی:
روش تشبیه، روش تناسب، روش ایهام، شیوۀ فرعی تضمّن، شیوۀ فرعی اغفال، ترتیب كلام، روش تعلیل و توجیه

اسلاید 3 :

اهداف درس
آشنایی با مباحث بنیادی علم بدیع

اسلاید 4 :

جایگاه درس
درس بدیع از دروس پایه دوره كارشناسی زبان و ادبیات فارسی می باشد

اسلاید 5 :

كلیات و اصطلاحات
هدف كلی: آشنایی با اصطلاحات ضروری برای فهم مطالب فصل های بعدی، بطوری كه بتوان مورد مربوط به هر اصطلاح را در متن فارسی (به صورت كلمه یا جمله) تشخیص داد.

اسلاید 6 :

هدفهای رفتاری
1- تعریف مفهوم «بدیع»
2- تعریف صنعت «بدیعی»
3- طبقه بندی انواع بدیع و توضیح تفاوت آنها
4- توضیح نقش صنایع بدیعی در آهنگین كردن كلام ادبی
5- تشخیص انواع مصوت ها و اصوات صامت
6- خواندن كلمه بر اساس آوا نوشته
7- تعریف واك و تشخیص تعداد واك در هر كلمه

اسلاید 7 :

هدفهای رفتاری
8- تشخیص تعداد هجای هر كلمه و تفاوت آن ها از نظر امتداد و كشش صوتی
9- تشخیص روی در هر كلمه
10- تشخیص هجای قافیه در هر كلمه

اسلاید 8 :

1- تعریف مفهوم «بدیع»
بدیع مطالعه در ابزار و شگردها و فنونی است كه باعث ایجاد موسیقی كلام میشوند (در نثر) و یا موسیقی كلام را افزونتر میكنند( در شعر). به عبارت دیگر بدیع بررسی و شناخت ابزار و شیوههایی است كه به وسیلۀ آن ها در بین اجزاء كلام تناسبات و روابط خاصی به وجود میآید.

اسلاید 9 :

2- تعریف صنعت «بدیعی»
به ابزاری كه موسیقی كلام را به وجود میآورند و یا افزون میكنند و بین اجزاءكلام روابط هنری به وجود میآورند اصطلاحاً « صنعت بدیعی» میگویند. این ابزار گاهی جنبۀ لفظی دارند و موسیقی كلام را از نظر روابط آوایی افزون میكنند و گاهی جنبۀ معنایی دارند و از طریق تناسبات و روابط معنایی كلام را منسجمتر میكنند.

اسلاید 10 :

3- طبقه بندی انواع بدیع و توضیح تفاوت آنها
بدیع لفظی و بدیع معنوی

بحث در ابزاری (صنایعی) كه موسیقی لفظی كلام را افزون میكنند یا به وجود میآورند موضوع «بدیع لفظی» و مطالعه در ابزاری كه موسیقی معنوی كلام را به وجود میآورد موضوع «بدیع معنوی» است.

اسلاید 11 :

4- توضیح نقش صنایع بدیعی در آهنگین كردن كلام ادبی
یكی از ویژگیهای كلام ادبی، داشتن آهنگ است. اما صرف وجود آهنگ، كلام را ادبی نمیكند. مثلاً مصراع « ز فروردین چو بگذشتی مه اردیبهشت آید» دارای آهنگ است اما ادبی نیست. شاعران بزرگ معمولاً با استفاده از یك یا چند ابزار افزونی موسیقی كلام یا ابزاری كه به كلام انسجامی بیش از حد معمول میبخشد( صنایع بدیعی) كلام عادی را تبدیل به كلام ادبی میكنند و یا اگر كلام ادبی است با اعمال این صنایع بدان حیثیت ادبی افزونتری میبخشند.

اسلاید 12 :

5- تشخیص انواع مصوت ها و اصوات صامت
در هر زبانی چند مصوت (به صدا در آورنده) وجود دارد كه به كمك آنها صداهای زبان ادا میشود. در زبان فارسی شش مصوت وجود دارد:
الف) مصوتهای كوتاه: a= -َ e= -ِ o = -ُ
ب) مصوتهای بلند: ā=آ i= ای u=او
به بقیه اصوات زبان، صامت(گنگ = خاموش) گویند.
»»

اسلاید 13 :

5- تشخیص انواع مصوت ها و اصوات صامت
««
صامتها همواره به كمك مصوتها به صدا در میآیند (تلفظ میشوند)، چنان كه حروف الفبا این وضع را دارند:
ب) beپ) pe ج)je ن)ne

اسلاید 14 :

6- خواندن كلمه بر اساس آوا نوشته
آوانویسی، املایی است كه با آن همۀ اصوات زبان (صامتها و مصوتها) را بتوان دقیقاً نشان داد. در آوانویسی با اندك تغییر و تصرفی از الفبای لاتین استفاده میشود. در آوا نویسی به صورت مكتوب واژه كاری نداریم:
چهČe شما Šomā خواهر xāhar

اسلاید 15 :

7- تعریف واك و تشخیص تعداد واك در هر كلمه
واك یا واج
به هر یك از صداهای زبان (اعم از صامت یا مصوت) یك واك یا واج گویند: دست dast دارای چهار واك یا صداست (حال آن كه در خط فارسی دارای سه حرف است).

اسلاید 16 :

8- تشخیص تعداد هجای هر كلمه و تفاوت آن ها از نظر امتداد و كشش صوتی
هجا (بخش):
هجا مجموعهای از اصوات است كه در یك دم یا بازدم ادا شود. هجا در زبان فارسی مركب از یك مصوت و یك یا دو یا سه صامت است. در زبان فارسی شش هجا وجود دارد:
1- صامت + مصوت كوتاه : نه na كه ke
2- صامت + مصوت بلند : با bāبی bi بو bu
3- صامت + مصوت كوتاه + صامت : در dar خور xor

اسلاید 17 :

8- تشخیص تعداد هجای هر كلمه و تفاوت آن ها از نظر امتداد و كشش صوتی
4- صامت + مصوت بلند + صامت : دیر dir دور dur
5- صامت + مصوت كوتاه + دو صامت : درد dard بُرد bord
6- صامت + مصوت بلند + دو صامت : ریخت rixt پوست pust

اسلاید 18 :

9- تشخیص روی در هر كلمه
رَوی:
به آخرین واك اصلی هر كلمه «روی» میگویند. «رَوی» در دست، «ت» است. در «آمدم»، دال است. در شیرین نون است (چون مركب بودن آن به ذهن متبادر نمی شود)

اسلاید 19 :

10- تشخیص هجای قافیه در هر كلمه
هجای قافیه
هجایی از كلمه كه آخرین واك آن، واك رَوی است، هجای قافیه نام دارد. در كلمه «شكستم» هجای قافیه «كست» است. در كلمه«آمد» هجای قافیه «مد» است.

اسلاید 20 :

بخش اول بدیع لفظی
هدف كلی: آشنایی با بدیع لفظی و روشهای آن و كسب توانایی تشخیص آنها در متنهای ادب فارسی .