بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
درس: آشنايي با فرق و مذاهب
موضوع عام: فرق شيعه زيديه
اسلاید 2 :
آنچه خواهيم ديد :
شيعه
فهرست کلي فرق شيعه
شخصيت زيدبن علي و فرزندانش
شخصيت زيدبن علي
مذهب زيديه
فرق زيديه
جاروديه
سليمانيه
صالحيه
اسلاید 3 :
فرق شيعه:فهرست کلي فرق شيعه
اماميه: معتقدان به دوازده امام تا حضرت مهدي عج
کيسانيه: گروهي سياسي: براي گرفتن انتقام خون حسين ع – احتمال طرح اعتقاد به مهدويت محمد حنفيه از سوي کيسان به منظور جلب حمايت شيعيان : منقرض شده
زيديه: معتقدان به امامت زيد بن علي بن حسين بن علي بن ابي طالب ع
اسماعيليه: معتقدان به امامت اسماعيل بن جعفر صادق ع
غلات: معتقدان به الوهيت امام علي ع (چنين اعتقادي آنان را از دايره اسلام خارج مي کند چه رسد به تشيع)
اسلاید 4 :
فرق شيعه - زيديه:شخصيت زيدبن علي و فرزندانش
زيد: فرزند امام سجاد ع
شهادت در اثر قيام عليه هشام بن حکم اموي در سال 120 هـ
مورد ستايش ائمه و علماي شيعه از حيث دانش ، تقوا و شجاعت
مدعى امامت نبود و به امامت پدر، برادر و پسر برادرش اعتقاد داشت
قيام با اجازه امام زمانش
شاگرد پدر و برادرش بود
انگيزه قيام زيد بن علي
امر به معروف و نهي از منکر
انتقام خون امام حسين ع
تشکيل حکومت براي امامان شيعه
اسلاید 5 :
فرق شيعه - زيديه:شخصيت زيدبن علي و فرزندانش
آيا زيد امامي است؟
فرقه هايى از زيديه گرچه امام على عليه السلام را افضل مردم پس از پيامبر صلى الله عليه و آله مى دانند اما خلافت ابوبكر و عمر را مشروع تلقى مى كنند. دليل آنها جواز خلافت مفضول با وجود افضل است . در كتابهاى فرق و مذاهب ، اهل سنت اين اعتقاد را (به خاطر برخي گزارشهاي تاريخي) به زيد نسبت مى دهند
نقل ابن اثير در الکامل في التاريخ: پس از خروج زيد جماعتى از سران بيعت كنندگان با زيد، نظر او را درباره ابوبكر و عمر جويا شدند.
زيد در پاسخ گفت : خداوند آن دو را رحمت كند، من از اهل بيتم چيزى جز نيكى درباره آنها نشنيدم، بيشترين چيزى كه در اينجا وجود دارد اين است كه ما نسبت به خلافت از همه مردم سزاوارتر بوديم ولى ما را از آن محروم كردند و اين عمل به نظر ما باعث كفر آنها نمى شود و آنها به عدالت و بر طبق كتاب و سنت رفتار كردند.
بيعت كنندگان پرسيدند: اگر آن دو ظالم نبودند، اگر آن دو ظالم نبودند، پس اينها (بنى اميه) نيز ظالم نيستند.
زيد در پاسخ گفت : اينها مثل آن دو نيستند. اينان به ما و به شما و به خودشان ظلم مى كنند و من شما را به كتاب خدا و سنت پيامبر صلى الله عليه و آله ، بر پا داشتن سنتها و از ميان بردن بدعتها دعوت مى كنم . اگر اجابت كرديد، به سعادت مى رسيد و الا من وكيل و سرپرست شما نيستم .در اين حال گروهى از زيد جدا شدند و بيعتش را شكستند.
ابن اثير، الكامل فى التاريخ ، ج 5، ص 242،243.
اسلاید 6 :
فرق شيعه - زيديه:شخصيت زيدبن علي و فرزندانش
آيا زيد امامي است؟ تحليل گزارش تاريخي پيش گفته:
اگر اين گزارش واقعى باشد، مهمترين نكته اى كه مى توان از آن استفاده كرد تفاوت ميان ابوبكر و عمر با بنى اميه است . در اين نقل ، زيد خلافت را حق خاندان خود مى داند و محروم كردن امام على عليه السلام از خلافت را باعث كفر نمى داند. اما از اينكه كارى كفرآميز نيست ، نمى توان نتيجه گرفت كه آن كار صحيح است و در نتيجه خلافت مفضول با وجود افضل صحيح و مشروع است .
به نظر مى رسد هدف اصلى زيد در پاسخش اين بود كه در بحبوحه جهاد بر ضد بنى اميه مسائل اختلافى ديگر مطرح نشود. او مى خواست تفاوت فاحش بنى اميه را با دو خليفه اول بيان كرده و از اين راه قيام خويش بر ضد بنى اميه را توجيه كند.
با چنين گزارشهايى نمى توان روايات صحيح و متعددى كه زيد را از اماميه مى دانند، رد كرد.
اسلاید 7 :
فرق شيعه - زيديه:شخصيت زيدبن علي
علت تصور برخي مبني بر اختلاف زيد با برادرش جعفر صادق ع:
چون امام صادق ع قيام علنى نكرد و زيد اين كار را انجام داد، گروهى (زيديه) گمان كردند ميان اين دو اختلاف وجود دارد، در نتيجه با اين اعتقاد كه امام بايد قيام كند، زيد را امام دانسته، منكر امامت امام صادق عليه السلام شدند. در حالى كه زيد معتقد به امامت حضرت صادق عليه السلام بود
عدم قيام امام صادق ع به جهت رعايت تدبير و مصلحت بوده است.
خزاز قمى، كفاية الاثر، ص 295-302 :
امام صادق عليه السلام: اگر زيد موفق مى شد، به عهد خود وفا مى كرد (و حكومت را به امام واگذار مى كرد) انگيزه او از اين قيام، رضايت آل محمد بود و مقصود او از آل محمد، من بودم .
اسلاید 8 :
فرق شيعه - زيديه: مذهب زيديه
نحوه به وجود آمدن مذهب زيديه:
تنظيم عقايد و احكام زيديه به دست دانشمندان زيديه پس از زيد
چارچوب فقهي و کلامي مذهب زيديه:
علي رغم توجه به سيره عملى و نوشته هاى زيد
در عقايد: پيروي از معتزله
در فقه: پيروي از مكتب ابوحنيفه
عقيده زيديه درباره امامت:
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله تنها به امامت امام على و امام حسن و امام حسين عليهما السلام تصريح كرده است (بنابراين شيعه سه امامى هستند) و پس از اين سه امام، امام كسى است كه شرايطى را احراز كند.
اسلاید 9 :
فرق شيعه - زيديه: مذهب زيديه
امامان در اعتقاد زيديده:
امامان 1 - 3: منصوص از ناحيه پيامبر اکرم ص: علي - حسن - حسين ع
امامان چهارم به بعد: هر کسي که شرايط خاصي داشته باشد:
جهاد علنى و مبارزه مسلحانه با ستمگران: چون پس از امام حسين عليه السلام، امام سجاد عليه السلام و ديگر امامان اماميه كه به جهاد علنى نپرداختند، امام نيستند. در عوض ، آنان زيد بن على ، يحيى بن زيد، محمد بن عبدالله (نفس زكيه)، ابراهيم بن عبدالله و شهيد فخ و برخى ديگر از فاطميان را كه به جهاد علنى پرداختند، امام هستند.
فاطمى بودن: كسى كه از طريق پدر به امام حسن و امام حسين عليهما السلام كه فرزندان حضرت فاطمه عليه السلام هستند، برسد.
معرفت نسبت به دين
شجاعت
اسلاید 10 :
تفاوت مهم زيديه و اماميه در مساله امامت:
اماميه به دوازده امام منصوص و تعيين شده از سوى خداوند و پيامبر صلى الله عليه و آله قائلند، در حالى كه زيديه به سه امام منصوص معتقدند.
زيديه شرط امام را مبارزه مسلحانه مىدانند، در صورتى كه اماميه به چنين شرطى اعتقاد ندارند.
ويژگى اصلى زيديه: مبارزه با شمشير و جهاد علنى
اسلاید 11 :
مهمترين فرقه هاى زيديه
جاروديه: پيروان ابوجارود، زياد بن ابى زياد (م 150 يا 160 هـ ق) ملقب به سرحوب (سرحوبيه)
سليمانيه: پيروان سليمان بن جرير: امام به وسيله شورا و توسط مردم انتخاب مىشود
صالحيه - بتريه: پيروان حسن بن صالح بن حى (م 168 هـ) - پيروان كثير النوى ملقب به ابتر (م 169هـ): اين دو تن و پيروانشان مذهب واحدى دارند. قبول امامت مفضول
اسلاید 12 :
فرق شيعه - زيديه: فرق زيديه: جاروديه
پيروان ابوجارود، زياد بن ابى زياد (م 150 يا 160 هـ) ملقب به سرحوب
گاهى سرحوبيه ناميده مىشوند.
ابوجارود ابتدا از اصحاب امام باقر ع و امام صادق ع بود اما بعدها به زيد پيوست.
اعتقاد در مورد امام علي عليه السلام
پيامبر ص، حضرت على ع را با نام و نشان به عنوان امام به مردم معرفى نكرده است بلكه پيامبر اوصاف امام بر حق را بيان كرده و اين اوصاف تنها بر على عليه السلام منطبق است و مردم به دليل تعيين ديگران براى خلافت گمراه شدند. (حد وسط ميان راى اماميه درباره نصب على عليه السلام به امامت و راى اهل سنت در انكار اولويت على ع)
امامان بعدى:
على ع بر امامت حسن ع تصريح كرد و سپس امام حسن ع بر امامت برادرش حسين ع تصريح نمود و پس از امام حسين ع هر يك از فرزندان حسنين ع كه قيام كرد و عالم به دين بود امام است.
پيامبر ص بر امامت حسن و حسين ع پس از امامت على عليه السلام تصريح كرده است.
آخرين امام:
محمد بن عبدالله بن الحسن امام غايب و آخرين امام است.
محمد بن قاسم
يحيى بن عمر
اسلاید 13 :
فرق شيعه - زيديه: فرق زيديه: سليمانيه
پيروان سليمان بن جرير
امام به وسيله شورا و توسط مردم انتخاب مىشود (حتي راي دو نفر)
مردم مى توانند فرد افضل را كنار گذاشته، فرد مفضول را انتخاب كنند.
خلافت ابوبكر و عمر صحيح است گرچه مردم با انتخاب نكردن حضرت على عليه السلام كه افضل بود دچار اشتباه شدند.
عثمان را به خاطر كارهايى كه كرد قبول ندارند
عايشه، طلحه و زبير را به دليل جنگ با امام على عليه السلام كافر مىدانند.
سليمانيه سني هستند يا شيعه؟
به اهل سنت نزديكترند به دليل اعتقادشان در انتخاب امام و خليفه توسط شورا يا مردم و «اعتقاد به انتصاب در مساله امامت» معيار شيعى بودن است
چرا سليمانيه را يكى از فرق زيديه به شمار آورده اند؟
مانند ديگر فرق زيديه، تقيه را جايز نمى دانند و قيام و جهاد علنى با ستمگران را واجب مى شمارند. (جواب: عدم جواز تقيه به زيديه اختصاص ندارد و برخى ديگر همچون خوارج نيز منكر تقيه اند)
به زيد نسبت داده شده كه به امامت مفضول با وجود فرد افضل معتقد بوده است و سليمانيه نيز چنين اعتقادى دارند (جواب: زيد چنين اعتقادى نداشت)
اسلاید 14 :
فرق شيعه - زيديه: فرق زيديه: صالحيه
صالحيه: پيروان حسن بن صالح بن حى (م 168 هـ)
بتريه: پيروان كثير النوى ملقب به ابتر (م 169هـ)
اين دو تن و پيروانشان مذهب واحدى دارند و در كتب فرق با يكديگر ذكر مىشوند.
امامت مفضول را قبول دارند.
گرچه على ع چون افضل مردم بود، به خلافت سزاوارتر است اما چون خود با رضايت خلافت را به آن دو تن واگذار كرد لذا خلافت ابوبکر و عمر صحيح است.
درباره عثمان و ايمان و كفر او توقف ميكنند
هر كس از فرزندان و نوادگان امام على ع كه عالم و زاهد و شجاع باشد و به جهاد علنى قيام كند، امام است.
اسلاید 15 :
نکات پاياني:
شهرستانى: زيديه در زمان ما در اصول دين از معتزله تقليد مىكنند و در اكثر فروع دين از ابوحنيفه، و تنها در برخى از فروع از شافعى و شيعه تقليد مىكنند.
بغدادى: هر سه فرقه زيديه مانند خوارج معتقدند كه مرتكبين كبيره خالد در آتش جهنم اند.
حکومتهاي زيدي:
زيديه در مراكش و طبرستان و يمن حكومتهايى تشكيل دادند. ديرپاترين آنها دولت زيديه در يمن است كه در سال 288 هق توسط يحيى از نوادگان امام حسن ع، ملقب به الهادى الى الحق، تاسيس شد و تا سال 1382 كه حكومت جمهورى در يمن برپا شد ادامه داشت . امروزه نيز مهمترين پايگاه زيديه كشور يمن است.