بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سر و صدا
سر و صدا شایع ترین عامل زیان آور در محیط كار است . حداكثر سر و صدای مجاز در محیط كار در یك شیفت 8 ساعته ، 85-90 dB می باشد . صوت بیش از حد مجاز سبب ناشنوایی های حسی ، عصبی و یا هر دو می گردد . افزایش فشار ، قند و كلسترول خون ، اضطراب ، ناراحتی عصبی و اختلالات شنوایی در كودكانی كه مادرانشان به هنگام بارداری در معرض سر و صدای بیش از حد مجاز بوده اند ، از دیگر اثرات سوء آن بر سلامت انسان میباشد. برخی فلزات سنگین ، حلال ها ، آفت كش ها و سایر مواد شیمیایی نیز سبب كاهش شنوایی حسی - عصبی میگردند .
اسلاید 2 :
حدود 1 الی 4 در صد جمعیت کشورهای توسعه یافته در معرض سطوح مخاطره آمیز سر و صدا می باشند و این به معنی فقدان یا عدم کارایی برنامه های حفاظت از شنوایی یا HCP (Hearing Conservation Plograms ) در این کشورهاست .
اسلاید 3 :
از مهمترین مشاغل در معرض خطر ، می توان به کار با ماشین آلات صنعتی ، نساجی ، تولید چوب و الوار و کاغذ ، تولید تنباکو و چرم ، صنعت شیشه گری ، صنعت چاپ ، صنعت حمل و نقل و همچنین صنایع تولید فراورده های گوشتی همچون سوسیس و کالباس بدلیل وجود کاترها که وظیفه مخلوط کردن مواد را دارند و اتاق های پخت که با بخار گرم کار می کنند اشاره نمود .
تعداد افرادی که در صنعت در معرض سر و صدای مخاطره آمیز قرار دارند، بسیار بیشتر از افرادی است که در معرض سایر عوامل مخاطره آمیز شغلی قرار می گیرند .
اسلاید 4 :
صدا را می توان از چند دیدگاه بررسی کرد :
1- دیدگاه ایمنی : صدای بیش از 70 دسی بل می تواند مشکل ایجاد نماید . در یک کارگاه سر و صدای حاصل از ماشین آلات می تواند حاصل از یک لیفتراک را پنهان کند و در مکالمه ایجاد مزاحت نماید.
2- دیدگاه آسایش : صدا می تواند به عنوان یک عامل فشار انگیز محیطی عمل نماید . لذا روی راندمان فکری و ذهنی کارگران تاثیر سوء بگذارد و روی بهره وری تاثیر گذاشته و ضریب خطا را افزایش می دهد .
اسلاید 5 :
3- دیدگاه بهداشتی : به طور کلی صدایی بی خطر شمرده می شود که 90 درصد یا بیشتر افرادی که در معرض آن قرار دارند دچار اختلال شنوایی نشوند . افت شنوایی ناشی از سر و صدا یک بیماری غیر قابل برگشت و لاعلاج است که فقط با کمکهای شنوایی می توان به میزان مختصری آن را صحت بخشید .
اسلاید 6 :
اثرات و بیماریهای ناشی از سر و صدا
صدا بصورت امواج مکانیکی می تواند در کل بدن از جمله دستگاه شنوایی تاثیر سوء داشته باشد . البته این تاثیر از نظر اپیدمیولوژیک زمانی می تواند اهمیت داشته باشد که سبب اختلال فیزیولوژیک در بدن نماید .
اسلاید 7 :
اثرات صدا بر انسان از چند جنبه مورد توجه قرار می گیرد :
1- صدمه به دستگاه شنوایی : این صدمات به طور عمده شامل چند اثر می باشد که عبارتند از :
افت موقت شنوایی ( TTS ) و افت دائم شنوایی ( PTS ) ، این دو تحت عنوان کلی افت شنوایی ناشی از صدا (NIHL ) Noise Induced Hearing Loss بیان می شود .
ضربه صوتی ( َAcouslic Throuma )
وزوز گوش ( Tinitus )
2- تداخل با کلمه
3- اثر روی اندام بینایی
4- اثر بر سیستم تعادلی
5- ناراحتی اجتماعی
6- اثرات عصبی
7- اثرات فیزیولوژیکی عمومی
8- اثرات جانبی
اسلاید 8 :
ناشنوایی شغلی
ناشنوایی شغلی به هر گونه ناشنوایی جزیی یا كلی در یك یا هر دو گوش كه در زمان اشتغال فرد و به علت آن ایجاد شده باشد ، اطلاق می گردد . عوامل متعددی در ایجاد ناشنوایی شغلی موثرند كه حوادثی همچون ضربه به سر، افتادن از بلندی ، برخورد اجسام تیز به جمجمه ، انفجار، اصابت پلیسه یا تراشه فلز گداخته به پرده و مجرای گوش ، تماس با برخی فلزات و مواد شیمیایی و سر و صدای بیش از حد مجاز ، از آن جمله اند .
كاهش شنوایی ناشی از سر و صدای بلند ، شایع ترین و مهم ترین علت كاهش شنوایی است كه اغلب در محیطی با شدت صوت 85-90 dB و بعد از گذشت سالها ایجاد می شود . كاهش شنوایی ناشی از سر و صدا ، به عوامل گوناگونی بستگی دارد كه شدت صوت ، مدت تماس و حساسیت فردی از مهم ترین آنها به شمار می آیند . حد مشخص و واضحی برای شدت صوت زیان آور وجود ندارد و سر و صدای مجاز در محیط كار یك برآورد آماری است كه به طور معمول برای حفاظت شنوایی 90 درصد شاغلین تعیین می گردد .
اسلاید 9 :
كاهش شنوایی بر سه نوع انتقالی ، حسی – عصبی و مختلط می باشد.
در كاهش انتقالی ، راه استخوانی سالم و طیبعی است و با افزایش صدا قابل شنیدن بوده و با جراحی و سمعك قابل ترمیم است . از جمله علل آن به پارگی ، كدری ، تیرگی ، دررفتن استخوانها و. می توان اشاره نمود .
در كاهش حسی – عصبی ، ضایعه ، مربوط به گوش داخلی است . در این كاهش ، ضایعه در راههای هوایی و استخوانی وجود دارد . كری شغلی ، تماس با برق ، مواد سمی چون CO- PB – HG اوره، وبیماریهایی نظیر تیفوس ، زونا از انواع كری های فوق است .
وقتی كاهش شنوایی در اثر انتقالی و حسی – عصبی باشد آن را مختلط گویند و در این ضایعه هر دو راه هوایی و استخوانی دچار اشكال است .
اسلاید 10 :
افت شنوایی شامل دو نوع موقت (TTS ) و دایم ( PTS ) است:
افت موقت شنوایی : درجه ابتلای افراد به این بیماری بستگی به زمانی دارد كه در معرض صدا قرار میگیرند و اگر برای مدت طولانی این وضع ادامه پیدا كند احتمال دارد كه حتی با فواصل استراحت چند ماهه یا چند ساله هم شنوایی به حالت اولیه برنگردد .
اسلاید 11 :
افت دائم شنوایی : این حالت در مورد افرادی رخ میدهد كه مدتها در معرض صداهای بیش از یكصد دسی بل قرار گرفته و برنامه محافظت از شنوائی درباره آنها اجرا نشده است . افت دائم شنوایی از نوع حسی – عصبی و غیر قابل درمان ( بدلیل نابودی سلولهای عصبی ) می باشد .
اسلاید 12 :
مراحل كری شغلی
شروع ( اوایل اشتغال فرد خستگی شنوایی ، افت در فركانس 4000 هرتز ، احساس ناراحتی ، گرفتگی گوش ، خستگی عمومی ).
اختفاء ( ناشنوایی در فركانس 4000 هرتز، امكان كاهش در سایر فركانسها وجود دارد .)
نیمه اختفاء ( گسترش در فركانس 2000 و 1000 هرتز ، عدم شنیدن صدای آهسته)
كری واضح ( نقصان در فركانس بم و زیر ، شنیدن دشوار صدای مكالمه ) می باشد .
كری شغلی ( دو طرفه و متقارن ، پرده صماخ سالم ، عدم برگشت شنوایی حسی- عصبی ، غیر قابل درمان ، شروع افت از فركانس 4000 هرتز را دارد. )
اسلاید 13 :
فركانس های زیر مضرترند ( فركانس تا 512 هرتز بم - 512 تا 2048 هرتز متوسط و بیش از 2048 را زیر می نامند )، صدای یكنواخت و مداوم ، كم خطر تر از صدای منقطع و غیر یكنواخت است ( با فركانس برابر ) . صدا در محیط باز قابل تحمل تر است . ضایعاتی چون ضربات وارده به سر ، انفجار، صدمات شنوایی ، مننژیت ، مصرف سالیسیلات ، جنتامایسین ، تماس با CO - AS در افت شنوایی موثر است .
اسلاید 14 :
استانداردهای صدا
اصولا در بیان حد مجاز صدا یک تراز معین در مقیاس A برای 8 ساعت کار روزانه و 40 ساعت کار هماهنگی اعلام گردیده و حد سقفی برای مواجهه تیر آستانه دردناکی یا 140 دسی بل اعلام شده است . در صورتی که کارگر بیش از تراز مجاز مواجهه داشته باشد زمان مواجهه وی باید کاهش یابد. بطور قراردادی به ازای افزایش 2 یا 3 یا 5 دسی بل فشار صوت مدت زمان مواجه نصف می گردد . این شیوه را تحت عنوان قاعده 2 یا 3 یا 5 دسی بل بیان می نمایند .
اسلاید 15 :
روش اندازه گیری و ارزیابی صدا
برای اندازه گیری و ارزیابی صدا ، شناخت کامل نسبت به روشهای اندازه گیری ، خصوصیات محیط کار و چگونگی کارگر اهمیت دارد .
جهت اندازه گیری صدا ، از دستگاه صداسنجی (SLM ) استفاده می شود .
صداسنج ساده میزان تراز فشار صوت (SPL ) را نشان می دهد . با آنالیزور می توان تراز فشار صوت را در فركانس های مختلف تعیین نمود .
دوزیمتر صدا میزان انرژی صوتی دریافتی فرد را در زمان معین نشان می دهد و در مواری كه فرد در قسمتهای مختلف فعالیت می نماید كه صدای محیط كار و یا دستگاهها در زمانهای مختلف متغیر است ، استفاده می شود .
اسلاید 16 :
اندازه گیری صدا بر اساس تغییرات زمانی و مكانی صورت می گیرد .
در روش زمانی ، صدا در فواصل زمانی مساوی اندازه گیری می شود و منحنی تغییرات صدا نسبت به زمان رسم می شود .
اندازه گیری صدا بر اساس توزیع مكانی ، شامل ایستگاه بندی ( تقسیم كارگاه به ابعاد معین و اندازه گیری صدا ، حداقل فاصله 4 /λ از دیوار جهت تعیین محدوده خطرناك ) و توزیع مكانی منبع مشخص و تصادفی است .
سنجش شنوایی از طرق حرف زدن ، ابزارهای مولد صوت ، سنجش شنوایی از راه هوا و استخوان، الكتریسیته ، تنفس و ادیومتری صورت می پذیرد .
اسلاید 18 :
كاهش شنوایی ناشی از سر و صدا، ابتدا خود را به شكل وز وز گوش و ( نه كاهش شنوایی ) بروز می دهد ، بنابراین در صورتی كه صدا بیش از85dB در 8 ساعت شیفت كاری باشد باید برنامه پیشگیری از افت شنوایی به كار رود .
اسلاید 19 :
محافظت در برابر صدا
ناشنوایی شغلی ایجاد شده ، قابل درمان نیست و تنها راه حفاظت در برابر آن پیشگیری است . بهترین اصول حفاظت در برابر صدا در صنعت عبارتند از :
1. اصول کنترل مهندسی و مکانیکی
2. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی
اسلاید 20 :
استفاده از تجهیزات حفاظت شنوایی بهترین وسیله ای است كه باید كاملاً اندازه باشد و كارگر به طور مرتب از آن استفاده كند . به طور كلی این تجهیزات به دو نوع تقسیم می گردند :
الف: پلاک گوش ( Ear Plug ): معمول ترین وسیله حفاظت شنوایی در میان كارگران است که در مجرای گوش قرار می گیرد و صدا را در حدود 25 تا 30 دسی بل کاهش می دهد .
ب: گوشی ( Ear Muff ) : وسیله ای از جنس پلاستیك و لاستیك با دو صفحه بزرگ اسفنجی است كه روی هر دو گوش را كاملاً می پوشاند .