بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
ابزارهای مالی در بازار پول
اسلاید 2 :
در این فصل انواع ابزارهای مالی در بازار پول مورد بررسی قرار می گیرند. بازار پول به بازاری گفته می شود که در آن پس اندازکنندگان،بنگاههای اقتصادی و نهادهای مالی فعال در این بازار برای کوتاه مدت (کمتر از یکسال) با یکدیگر مبادله مالی انجام می دهند. نهادهای مالی فعال در بازار پول رابطه خود را با خانوارها و بنگاههای اقتصادی و دولت و موسسات دارای مازاد وجوه و پس انداز از طریق به کارگیری و ابداع ابزارهای مالی برقرار می کنند و از طریق سود می برند.
مقدمه:
اسلاید 4 :
اوراق یا اسنادی هستند که نوعی حقوق و ادعا برای دارنده آن در برابر صادرکننده این اوراق ایجاد می کنند.
ابزارهای مالی:
کارکرد اقتصادی ابزارهای مالی در بازار پول
اسلاید 5 :
عمده ترین نهادهای مالی فعال در بازار پول:
بانک های تجاری
بانک های تخصصی
بانک های پس انداز و وام
اتحادیه های اعتباری
نهادهای مالی غیربانکی عمومی و تخصصی
نهاد مالی فعال در بازار پول
نهاد ی مالی است که منابع مالی برای زمانی کمتر از یک سال را تامین می کند.
اسلاید 6 :
ابزارهای مالی قابل استفاده در بازار پول
اسلاید 7 :
1.سپرده های پس انداز:
متداول ترین نوع ابزار مالی فعال در بازار پول
نقدشوندگی زیاد و ریسک کم یا صفر
دارای نرخ بهره پایین تر از نرخ بهره بازار و سررسید معین
2.گواهی سپرده معامله ناپذیر:
دارای سررسیدهای متفاوت که همزمان با افزایش سررسید نرخ سود یا بهره آن نیز افزایش می یابد
مجازات برای دارنده آن در صورتی که سپرده خود را زودتر از موعد برداشت
ویژگی های های مشترک ابزار های مالی معامله ناپذیر
دارای درجه نقدشوندگی بالا
امنیت زیاد یا ریسک کم
ارتباط مستقیم بین خریدار و فروشنده
اسلاید 8 :
4.اوراق قرضه پس انداز دولتی
غیرقابل انتقال و معامله هستند
خریداری اوراق از طریق بانک ها و سازمانه های سپرده گذاری
تجدید نظر شدن نرخ های بهره این اوراق باتوجه به مدت نگهداری آنها و سطح عمومی نرخهای بهره
3.حساب های پس انداز بازار پول
نداشتن سقف نرخ بهره
تنظیم شدن نرخ های بهره با نرخ های رقابتی بازار پول
اسلاید 9 :
1.اوراق خزانه
یکی از ابزارهای تامین مالی کوتاه مدت برای ایجاد توازن نقدینگی دولت ها
انتشار توسط خزانه کشوردارای سررسید زیر یکسال
تعلق نگرفتن بهره به این اوراق
فروش اوراق با تخفیف و خرید توسط خزانه دولت ناشر به قیمت اسمی
یکی از ابزار های سیاست پولی در هنگام تورم
ویژگی های مشترک ابزارهای مالی معامله پذیر در بازار پول
دارای سررسید از یک روز تا یک سال
دارای حجم معاملات بالا هستند
به واسطه دولت ها،نهادهای مالی و شرکت ها به سرمایه گذاران فروخته می شوند
قدرت نقدشوندگی زیاد و ریسک کم
قابلیت خرید و فروش و انجام معاملات مکرر دارند
اسلاید 10 :
2.گواهی سپرده معامله پذیر
رسیدی که بانکها برای سپرده های کلان صادر می کنند
وام دهندگان
بانکها
نهادها
موسسات سرمایه گذاری
مزیت
وام دهنده
وام گیرنده
پول را برای مدت زمان معین (کمتر از یکسال) وام میگیرد
فروختن به فرد دیگری در صورت احتیاج به پولش کمتر از سررسیدش
اسلاید 11 :
این اوراق در حکم قبول سپرده اند بنابراین مقامات نظارتی بازار پول با انتشار آنها موافقت کنند.
برای تامین منابع مالی با استفاده از این نوع ابزار مالی در هر کشور قوانین خاصی وجود دارد.
جایگزین استقراض از بانک ها محسوب می شود.
هیچ تضمینی توسط بانک ها برای فروش این اوراق وجود ندارد.
بازده و ریسک این نوع ابزار مالی از اوراق خزانه بیشتر است.
3.اوراق تجاری
تامین مالی
فروش توسط بانک کارگزار
انتشار اوراق
بنگاههای اقتصادی و شرکت ها
اسلاید 12 :
4.دلار اروپایی
اسلاید 13 :
ابزارمالی است که باز خرید آن در تاریخ و قیمت معین تضمین شده است.
یکی از اساسی ترین منابع تامین مالی در بخش تجاری است.
مالک این ابزار وجوهی رابدون فروش ابزار در بازار آزاد کسب میکند که سرمایه گذار رادر معرض ریسک نرخ بهره قرار می دهد.
استفاده به صورت معکوس – یعنی به جای فروش ابزار ؛خرید آن براساس تضمین فروش در تاریخ و قیمت معین
قراردادهای بازخرید
مالک اعتبار اسنادی (مثلا دولت)
تعهد:بازخرید درتاریخ وقیمت معین
فروش
در صورت پرداخت نکردن وام گیرنده (دولت) : فروش اسناد و دریافت پول خودتوسط وام دهنده
مازاد وجوه به مدت یک روز یا یک هفته
بازخرید یک روزه یا هفت روزه
اوراق خزانه یک روزه یا هفت روزه
خریداری هماهنگ با مدت زمان نگهداری وجوه
سررسید بیش از زمان دردست داشتن وجوه مساوی ریسک نرخ بهره
بهترین راه
خریداری قراردادهای باز خرید
اسلاید 14 :
پذیره های بانکی یا گواهی پذیره بانکی معمولادر عملیات خارجی بانکها کاربرد دارد.
پذیره های بانکی
حواله مدت دار
انتشار توسط بانک
تعهد پرداخت درسررسید معین
سررسید رایج سه ماهه
تعریف
مشخصات
ضمانت بانکی
ریسک ناچیز
قابل خرید و فروش در بازار ثانویه
ایالات فدرال
اب و فاضلاب
گاز
شرکتهای تجاری
شهرداریها
راه آهن
شرکت برق
نهادهای عمومی
انتشار در
اسلاید 15 :
تضمین پذیره ها توسط بانک
(lc)اعتبار اسنادی
استفاده غالبا در موسسات بازرگانی
بانکها از طریق اعتبار اسنادی ضمانت می کنند که وارد کننده بهای کالای وارداتی رابه صادر کننده بپردازد. هم چنین بانک به کمک اعتبار اسنادی ارزش اعتباری خود را جایگزین ارزش اعتبار وارد کننده می کند. اعتبار اسنادی همانند پذیره بانکی ضمانت پرداخت است.
پذیره بانکی
اعتبار اسنادی
مهر و امضای بانک
دلیل معامله پذیری و قابل فروش
تفاوت
در پذیره بانکی بلافاصله بعد فروش دریافت پول
در اعتبار اسنادی بعد از ارسال اعتبار اسنادی صادر کننده باید بین دو تا سه ماه بابت دریافت پول صبر کند
اسلاید 16 :
ابزارهای مالی در بازار پول ایران
این ابزارها را میتوان به دو گروه زیر تقسیم کرد :
ابزارهای مالی معامله ناپذیر در بازار پول ایران
ابزارهای مالی معامله پذیر در بازار پول ایران
مهم ترین ویژگی این ابزار:
ارتباط مستقیم بین دارنده و صادر کننده
امنیت زیاد یا ریسک کم(چون انتشار توسط سازمانهای دولتی یا بیمه شده)
درجه نقد شوندگی بالا
در ایران:اوراق خزانه
در ایران:
سپرده های قرض الحسنه،جاری و پس انداز
سپرده های سرمایه گذاری مدت دار
اسلاید 17 :
سپرده های قرض الحسنه جاری از نظر دریافت و پرداخت، مشابه حسابهای جاری سابق است سپرده گذاران با استفاده از چک میتوانند از حساب خود برداشت کنند و بانک به محض رویت چک باید مبلغ انرا پرداخت کند.
سپرده های قرض الحسنه پس انداز از نظر دریافت و پرداخت، مشابه حسابهای پس انداز سابق است صاحبان حساب با استفاده از دفترچه میتوانند از حساب خود برداشت کنند.
سپرده های قرض الحسنه ،جاری و پس انداز
امتیازاتی که توسط نهادهای مالی به سپرده گذاران اعطا می شود :
-اعطای جوایز غیر ثابت نقدی یا جنسی
-تخفیف یا معافیت سپرده گذاران از پرداخت کارمزد یا حق الوکاله
-دادن حق تقدم به سپرده گذاران برای استفاده از تسهیلات بانکی
- استرداد اصل سپرده های قرض الحسنه در نهادهای مالی سپرده پذیر تضمین و تعهد شده است.
اسلاید 18 :
این سپرده ها به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت تعیین شده و از طرف نهادهای مالی سپرده پذیر به عنوان وکیل در فعالیتهای گوناگون سرمایه گذاری می شوند.
استفاده از این سپرده ها در امور زیر است :
مشارکت- مضاربه – مزارعه –مساقات – معاملات سلفی – معاملات اقساطی – سرمایه گذاری مستقیم – اجاره به شرط تملیک – جعاله
نهادهای مالی سپرده پذیر باید منافع حاصل از این سپرده گذاری رابراساس ضوابط و مقررات بین خود و سپرده گذاران تقسیم کنند متناسب با مدت و مبلغ سپرده گذاری افراد.
دراین سپرده گذاری از قبل مبلغ یا درصد معینی به عنوان سود در نظر گرفته نمی شود ومتناسب با منافع حاصل سود دریافت می کنند.
واضح است هرچه منافع بیشترشود سود بیشتری به دنبال خواهد داشت و بالعکس. اما نهادهای مالی استرداد اصل سپرده را طبق قرارداد منعقد تعهد یا به هزینه خود بیمه می کنند.
سپرده های سرمایه گذاری مدت دار
سپرده های سرمایه گذاری مدت دار
امتیازاتی که توسط نهادهای مالی به سپرده گذاران اعطا می شود :
اعطای حق تقدم در دریافت تسهیلات بانکی
تخفیف یا معافیت از پرداخت کارمزد خدمات بانکی
در سالهای اخیر علاوه بر ابزارهای معامله ناپذیر فوق از گواهی سپرده معامله ناپذیر و اوراق قرضه پس انداز دولتی نیز استفاده شده است.
اسلاید 19 :
استفاده دولت از اوراق قرضه پس انداز دولتی :
1330- انتشار دو میلیاردبرگ وام یکصد ریالی- امور ملی شدن نفت- مدت دوسال- برگ وام های بی نام ، قابل انتقال ، بهره سالانه 6 درصد- به اعتبار دولت وقت و جنبه های ملی استقبال مردم
1346-اوراق قرضه دفاعی –فقدان امادگی بازار –خرید توسط بانک مرکزی – فروش در سالهای 1347-1348-1349 -خرید بانک ملی و شرکت ملی نفت توسط بانک مرکزی
1348-تامین قسمتی از کسری بودجه عمومی دولت – اوراق قرضه یکساله و دو ساله -
1350- اوراق هفت ساله – بابت پرداخت بهای املاک عباس اباد
1354- اوراق دو سه پنج ساله –اوراق قرضه گسترش مالکیت واحدهای تولیدی
پس از انقلاب اسلامی(مصوب 1358) اوراق بدون بهره بابت مطالبات بانک مرکزی ناشی از اعتبارات تضمینی سازمان برنامه و بودجه –اوراق سه پنج هفت ساله
پس از این تاریخ انتشار این اوراق ممنوع- پس از انقلاب انتشار این اوراق صرفا به منظور تامین نیاز بانکها و جایگزینی اوراق سررسید شده و تامین نرخ بهره اوراق قرضه در جریان
1348-تامین قسمتی از کسری بودجه عمومی دولت – اوراق قرضه یکساله و دو ساله -
1350- اوراق قرضه هفت ساله – بابت پرداخت بهای املاک عباس اباد
1354- اوراق دو سه پنج ساله –اوراق قرضه گسترش مالکیت واحدهای تولیدی
اسلاید 20 :
ابزارهای مالی معامله پذیر در بازار پول ایران :
در بررسی ها ی سالهای گذشته تنها ابزار مالی معامله پذیر استفاده شده در نهادهای مالی سپرده پذیر فعال در بازار پول ایران، اوراق خزانه بوده است .
تاریخ و نوع استفاده ازاین ابزار :
اولین اوراق خزانه در سال 1320- توسط وزارت دارایی سررسیدهای کمتر از چهارماه- این مجوز در سال بعد لغو شد –خرید توسط سازمانهای دولتی به دلیل عدم استقبال مردم
در سال 1341-توسط وزارت دارایی اوراق سه – شش، دوازده ماهه – نرخ بهره 6 درصد – در سال 1343 قانون انتشار اوراق خزانه به تصویب مجلس رسید .
