بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
درس نظارت و راهنمایی آموزشی
موضوع تحقیق تأثیر ووظیفه اخلاق حرفه ای ناظر و معلم
اسلاید 2 :
مقدمه
اخلاق حرفهاي يكي از مسائل اساسي همة جوامع بشري است. در حال حاضر، متأسفانه در جامعة ما در محيط كار كمتر به اخلاق حرفهاي توجه ميشود جامعه ما نيازمند آن است تا ويژگيهاي اخلاق حرفهاي مانند دلبستگي به كار، روحيه مشاركت و اعتماد، ايجاد تعامل با يكديگر وبراي تحقق آن فرهنگسازي شود. امروزه بسياري از کشورها در جهان صنعتي به اين بلوغ رسيدهاند که بياعتنايي به مسائل اخلاقي و فرار از مسئوليتها و تعهدات اجتماعي، باعث از بين رفتن این ویژگی می شود . به تحقيقات دربارة اخلاق حرفهاي جايگاه ويژهاي بدهند؛ وقتي از حوزة فردي و شخصي به حوزه كسب و كار گام مينهيم، اخلاق كار و يا اخلاق شغلي به ميان ميآيد؛ مانند: اخلاق پزشكي، اخلاق معلمي، اخلاق مهندسي و نظاير آن.
اسلاید 3 :
مفهوم اخلاق حرفه اي
در ابتدا مفهوم اخلاق حرفهاي به معناي اخلاق کار و اخلاق مشاغل به کار ميرفت. امروزه نيز عدهاي از نويسندگان اخلاق حرفهاي، از معناي نخستين اين مفهوم براي تعريف آن استفاده ميکنند. اصطلاحاتي مثل work ethics يا professional ethics معادل اخلاق کاري يا اخلاق حرفهاي در زبان فارسي است. اخلاق كار، متعهد شدن انرژي ذهني و رواني و فيزيكي فرد يا گروه به ايده جمعي است در جهت اخذ قوا و استعداد دروني گروه و فرد براي توسعه به هر نحوی است. اخلاق حرفهاي يکي از شعبههاي جديد اخلاق است که ميکوشد به مسائل اخلاقي حرفههاي گوناگون پاسخ داده و براي آن اصولي خاص دارد.
اسلاید 4 :
اخلاق حرفهاي به مسائل و پرسشهاي اخلاقي و اصول و ارزشهاي اخلاقي يک نظام حرفهاي ميپردازد و ناظر بر اخلاق در محيط حرفهاي است . مقصود از اخلاق حرفهاي مجموعه قواعدي است كه بايد افراد داوطلبانه و براساس نداي وجدان و فطرت خويش در انجام كار حرفهاي رعايت كنند؛ بدون آن كه الزام خارجي داشته باشند يا در صورت تخلف، به مجازاتهاي قانوني دچار شوند .اخلاق فردي، مسئوليتپذيري فرد است در برابر رفتار فردي خود، صرفاً به منزلة يك فرد انساني، و اخلاق شغلي، مسئوليتپذيري يك فرد است به صاحب يك حرفه يا پست سازماني گفته می شود . اين اخلاق، دربرگيرندة مجموعهاي از احكام ارزشي، تكاليف رفتار و سلوك و دستورهايي براي اجراي آنهاست . اخلاق حرفهاي، به منزلة شاخهاي از دانش اخلاق به بررسي تكاليف اخلاقي در يك حرفه و مسائل اخلاقي آن ميپردازد و در تعريف حرفه، آن را فعاليت معيني ميدانند كه موجب هدايت فرد به موقعيت تعيينشده همراه با اخلاق خاص است .
اسلاید 5 :
در تعريف اخلاق حرفهاي به موارد زير اشاره می شود :
- اخلاق حرفهاي رفتاري متداول در ميان اهل يک حرفه است.
- اخلاق حرفهاي مديريت رفتار وکردار آدمي هنگام انجا م دادن کارهاي حرفهاي است.
- اخلاق حرفهاي رشتهاي از دانش اخلاق است که به مطالعة روابط شغلي ميپردازد.
- اخلاق حرفهاي عبارت است از مجموعهاي از قوانين كه در وهلة اول از ماهيت حرفه و شغل به دست ميآيد .
ویژگی های اخلاق حرفهاي
الف) وجود نگرش اصالت فرد و فرد گرايي
ب) محدودبودن مسئوليتها و الزامات اخلاقي فرد در شغل
كه به نظر ميرسد اين نگاه به اخلاق حرفهاي، نوعي تحويلينگري و تقليل دادن اخلاق حرفهاي است . داراي هويت علم و دانش بودن، داشتن نقشي كاربردي ،بومي و وابسته بودن به فرهنگ، وابستگي به يك نظام اخلاقي، ارائه دانشي انساني داراي زبانِ روشن انگيزشي است .
اسلاید 6 :
مسئوليتپذيري
در اين مورد فرد پاسخگوست و مسئوليت تصميمها و پيامدهاي آن را ميپذيرد؛ سرمشق ديگران است؛ حساس و اخلاقمند است؛ به درستکاري و خوشنامي در کارش اهميت ميدهد؛ براي اداي تمام مسئوليتهاي خويش کوشاست و مسئوليتي را که به عهده ميگيرد، با تمام توان و خلوص نيت انجام ميدهد.
برتريجويي و رقابتطلبي
در تمام موارد سعي ميکند ممتاز باشد؛ اعتماد به نفس دارد؛ به مهارت بالايي در حرفه خود دست پيدا ميکند؛ جدي و پرکار است؛ به موقعيت فعلي خود راضي نيست و از طرق شايسته دنبال ارتقاي خود است؛ سعي نميکند به هر طريقي در رقابت برنده باشد.
اسلاید 7 :
صادق بودن
مخالف رياکاري و دورويي است؛ به نداي وجدان خود گوش فرا ميدهد؛ در همه حال به شرافتمندي توجه ميكند؛ شجاع و با شهامت است.
احترام به ديگران
به حقوق ديگران احترام ميگذارد؛ به نظر ديگران احترام ميگذارد؛ خوشقول و وقتشناس است؛ به ديگران حق تصميمگيري ميدهد؛ تنها منافع خود را مرجح نميداند.
رعايت و احترام نسبت به ارزشها و هنجارهاي اجتماعي
براي ارزشهاي اجتماعي احترام قائل است؛ در فعاليتهاي اجتماعي مشارکت ميکند؛ به قوانين اجتماعي احترام ميگذارد؛ در برخورد با فرهنگهاي ديگر متعصبانه عمل نميکند.
عدالت و انصاف طرفدار حق است؛ در قضاوت تعصب ندارد؛ بين افراد از لحاظ فرهنگي، طبقه اجتماعي و اقتصادي، نژاد و قوميت تبعيض قائل نميشود.
اسلاید 8 :
همدردي با ديگران
دلسوز و رحيم است؛ در مصائب ديگران شريک ميشود و از آنان حمايت ميکند؛ به احساسات ديگران توجه ميکند؛ مشکلات ديگران را مشکل خود ميداند.
وفاداري به وظايف خود متعهد است؛ رازدار ديگران است؛ معتمد ديگران است.
عوامل پايهاي اخلاق حرفه اي
- استقلال حرفهاي اخلاق علمي
اين عامل مانند اخلاق در هر نظام حرفهاي ديگر بايد منعکسکنندة هنجارهاي دروني حرفه و احساس تعهد اخلاقي از سوي خود حرفهايها و نهادهاي تخصصي آنها باشد، نه آنکه در قالب بايدها و نبايدهاي اخلاقي به آنها تحميل و قبولانده يا گوشزد شود. براي مثال، يک مدير بايد در حرفة خود مسائلي مانند صداقت، دقت، قابل اعتماد بودن، گشوده بودن به فضاي انتقاد و ارزيابي، پرهيز از جزميت، احترام به زيردستان و اطرافيان، توجه به حريم خصوصي و مسئله حفظ اسرار افراد را سرلوحة خويش قرار دهد.
اسلاید 9 :
-خودفهمي حرفه اي
پايه و اساس اخلاق، خودفهمي حرفهاي است. افراد تنها با فهمي از کار و فعاليت حرفهاي خود، فلسفه آن و نسبتش با زندگي مردم است که به درک اخلاقي از آن نائل ميآيند و در نتيجه، در مناسبات خود با طبيعت و جهان پيرامون خود، نوعي احساس دروني از تعهد به آن ارزشها پيدا ميکنند. -عينيتگرايي، بيطرفي و عدم جانبداري از مهمترين اصول اساسي که در اغلب اسناد و مباحث مربوط به اخلاق حرفهاي علمي مورد تأييد قرار ميگيرد، رعايت عينيتگرايي و بيطرفي است. فردي که اخلاق حرفهاي را در زندگي شغلياش به کار ميگيرد، نبايد جانبداري غيرعقلاني نسبت به منبعي که داراي صفات غيراخلاقي است نشان دهد.
اسلاید 10 :
فراتر رفتن از مفهوم معيشتي
تا زماني که فردي درگير مسائل فيزيولوژيکي باشد، توجه به مسائل ديگر کمرنگتر خواهد بود. معناي اخلاق حرفهاي با عبور از مفهوم معيشتي آن به عرصة ظهور ميرسد. زماني که افراد در فعاليت و کسبوکار حرفهاي خود از سطح گذران زندگي مادي فراتر ميآيند، دستكم سه سطح ديگر از فعاليتهاي علم و فناوري براي آنها معنا مييابد:
1. احساس کارآيي، اثربخشي و توليد کيفيت به عنوان ارزش افزوده
۲. احساس خدمت به مردم و مفيد واقعشدن
3. احساس رهاسازي از طريق بازتوزيع فرصتها و نقد قدرت .
- مشکلات و موانع اخلاق حرفهاي
* ارزشمداري به جاي مسئلهمحوري
بسياري از مشکلات، ناشي از نگرش سنتي ما به اخلاق است. ما در نگرش سنتي خود به معضلات اخلاقي صرفاً فضيلتمحور يا ارزشمدار هستيم نه مسئلهمحور، جهتگيري ما فضيلتگرايانه است، نه كارآمدي. ورود ما به معضل اخلاقي، صرفاً موعظهاي، تبشيري و انذاري است. در حالي كه برخورد صحيح و مؤثر با معضلات اخلاقي به تخصص و مهارت نياز دارد .
اسلاید 11 :
رعايت اخلاق حرفهاي در سازمان، امري لازم و ضروري است تا سازمان از يک سو جامعه را دچار تعارض نکند و از سوي ديگر، با اتخاذ تصميمات منطقي و خردمندانه منافع بلندمدت خود را تضمين كند. آن چيزي که در مواجهه با مفهوم اخلاق حرفه بايد مد نظر ما قرار گيرد، اين است که نخست اخلاق حرفهاي، دربرگيرندة اخلاق فردي و اخلاق شغلي است . اما از هر دو فراتر رفته و به سازمان به مثابه يك مجموعه حقوقي ناظر است.
دوم آنكه امروزه رويكردي استراتژيك به اخلاق حرفهاي پيدا شده است آنكه در حوزة اخلاق بايد دو نوع رويكرد وفضيلتگرايانه و مسئلهمحور را از يكديگر تفكيك كرد نگرش سنتي به معضلات اخلاقي صرفاً فضيلتمحور است ، نه مسئلهمحوردر حالي كه آنچه از معضلات اخلاقي سازماني گرهگشايي ميكند، رويكرد مسئله محور استچون معضل اخلاقي میبراي حل اثربخش آن، نيازمند كسب تخصص و مهارت هستيم. نکتة اساسي اين است که ما بايد از تلويحينگري دربارة اخلاق حرفهاي پرهيز کنيم. چهارم آنكه اخلاق سازماني نه لزوماً فرد ـ وابسته و نه حتي سازمان ـ وابسته و نه محيط ـ وابسته است؛ بلكه عوامل فردي، محيطي و سازماني در آن تأثير دارد. بنابراين، ما در پرداختن به اخلاق، نيازمند نگرش سيستمي هستيم. غفلت از اين عوامل در مقام تبيين و تحليل .معضلات اخلاقي، تصميمگيري ما را از واقعبيني دور خواهد كرد.
اسلاید 12 :
نياز به نظارت و راهنمايي آموزشي در همه زمينه ها از جمله فعاليت هاي مربوط به تدريس و يادگيري امري اجتناب ناپذير است.تقريباً در همه نظامهاي آموزشي بدليل اهميت مسأله آموزشي و يادگيري و تأثير مطلوب آن در آموزش و پرورش نظارت و راهنمايي آموزشي جزء مهمترین نقشهاي سازماني محسوب مي شود .
و هدف نظارت و راهنمايي آموزشي، اصلاح فرايند آموزش و يادگيري از طريق همكاري حرفه اي متقابل راهنماي آموزشي با معلم است .ودر مدارس، نظارت فرايندي است جهت ياري دادن به معلمان در پيشرفت كار برنامه ريزي و آموزش است.
اسلاید 13 :
و بطور منطقي هر ماموررسمي كه به معلمان در بهبود برنامه ريزي و آموزش كمك كند ناظر محسوب مي شود.
نظارت مدرن نيز هر نوع خدمتي براي معلمان است كه نهايتاً منجر به بهبود آموزش، يادگيري و برنامه ريزي مي شود.
همه معلمان در شرايط و مقطعي از زندگي حرفه اي خود به كمك مستقيم راهنماي آموزشي نياز دارند و اين كمك براي اصلاح فرايند آموزش بايد در اختيار آنان گذاشته شود .
اسلاید 14 :
ضرورت وجود ناظر
با مشاهده بسياري از معلمان اين نتيجه بدست خواهد آمد كه بدون كمك ناظر بعضي از معلمان تغييري نخواهند يافت. همانطوري كه " ويليامز" اظهار داشت "بدون شك مهم ترين مسئله اي كه رهبران آموزشي با آن مواجه هستند اين است كه چگونه كمك كنند كه مردم تغيير يابند.
بيشتر معلمان از اينكه بر آنان نظارت كنند چندان دل خوشي ندارند و اين در حاليست كه نظارت بر آنان بخشي از آموزش و كار حرفه اي آنان محسوب مي شود و بعضي از معلمان از نظارت بهره هاي فراواني مي گيرند. و به همكاري معلمان در تمام مراحل احساس مي شود. ناظر وقت صرف مي كند تا معلمان با هم كار كنند و آنها را با مشكلات آشنا مي سازد و همچنین نظارت امر ضروري براي معلمان است.
اسلاید 15 :
عملکرد ناظران و ناظر استاد در امر تدريس است و مي داند چه عناصري ، شيوه هاي تدريس خوب را بوجود مي آورد. براي مثال او مي تواند يك محيط خوب كلاسي را تشخيص دهد و مي داند معلم چه موقع يك كلاس را به خوبي اداره مي كند و مي تواند در اثر بخش بودن برنامه قضاوت كند.
ناظر تئوري يادگيري را مي فهمد وبا ارزشيابي آشناست او به كاربرد مواد سمعي و بصري آشنايي دارد.
همچنين او ديد وسيعي از برنامه درسي دارد و مي تواند معلمين را در كلاس هاي مختلف مواد و مدارس گوناگون مقايسه كند. و به معلمين در امر انظباط و بهبود شيوه هاي تدريس كمك نمايد و مي تواند از طريق ايجاد حس همكاري بين معلمين در پايه هاي مختلف تحصيلي بعنوان نيروي متحد كننده عمل كند.
اسلاید 16 :
ناظران متخصص
اين ناظران آمادگي و تجربه عميق در يك سطح يا موضوع خاصي دارند و نه تنها بر موضوع مسلط هستند بلكه از شيوه هاي نوين و آخرين دستارد در امر تدريس يك موضوع آگاه هستند. همچنين برخي از دانش ها و مهارت هاي همه جانبه را دارا هستند.
اينان نيز مي توانند نظريه هاي تدريس را درك كرده و به معلمين در ايجاد انضباط و هدايت كلاس كمك كنند. توانايي آنها ايجاد ارتباط بين اصول و شيوه ها در يك سطح يا زمينه خاص است ناظر متخصص مي تواند به معلم در بكارگيري شيوه هاي ارزيابي مربوط به يك موضوع خاص كمك كند او مي تواند در مود استفاده از وسايل سمعي و بصري مربوط به يك سطح يا زمينه مشخص با معلمين به بحث بپردازد. او مي تواند اشتباهات معلمين را در تدريس موضوعات خاص يادآوري و به آنها در رفع اين اشتباهات كمك كند.
اثر بخشي در اهميت برنامه هاي نظارت و راهنمايي آموزشي وقتي روشن مي شود كه مشخص شود معلمان تا چه ميزان اصول آن را رعايت كرده اند و تاچه حد مشكلات و نارساييهاي موجود آموزشي رفع گرديده و عملكرد معلمان بهبود يافته است.
اسلاید 17 :
ماركس و استوپس (1961) بعضي از مباني و اصول نظارت را بدين ترتيب بيان مي كنند:
1- تمام معلمان به راهنمايي ها و كمك ناظر نياز دارند اين اصل يك اصل اساسي است .
2- برنامه هاي نظارت و راهنمايي آموزشي بايد به نحوي تهيه و طراحي شود كه پاسخگوي نيازهاي شخصي معلمان مدرسه باشد.
3- نظارت و راهنمايي آموزشي بايد به توضيح و تشريح هدفها و مقاصد آموزشي بپردازد. هدفهاي آموزش و پرورش و اهميت آنها بايد همواره به معلمان گوشزد گردد و مبنايي براي كار و فعاليت هاي راهنمايان آموزشي معلمان باشد.
اسلاید 18 :
نظارت و راهنمايي آموزشي(مشاهده مستقيم رفتار معلمان در كلاس درس)
در حقيقت نظارت و راهنمايي آموزش باليني مطالعه رفتار معلم در كلاس درس با روشي نظام ند و منظم و در جوي همراه با همكاري و احترام متقابل است و مجموعه اي از فعاليت هايست كه براي اصلاح فرايند تدريس و يادگيري طراحي شده است. 5 ويژگي نظارت و راهنمايي آموزشي باليني از نظر گلدهامر و همكارانش (1993)
1- نظارت راهنمايي باليني فني براي اصلاح فرايند آموزش است.
2- نظارت راهنمايي باليني دخالت آگاهانه در فرايند آموزش است.
3- نظارت راهنمايي باليني هدفمدار است به طوري كه نيازهاي مدرسه را با نيازهاي رشد شخصي افرادي كه در مدرسه كار مي كنند در هم مي آميزد.
4- نظارت راهنمايي باليني بين معلمان و راهنمايان آموزشي همكاري حرفه اي قائل است.
5- نظارت راهنمايي باليني مستلزم درجه بالايي از اعتماد متقابل است كه در درك، حمايت و تعهد به رشد و پيشرفت معلمان بازتاب مي يابد.
اسلاید 19 :
فرايند نظارت و راهنمايي آموزشي به سه گروه
1- قبل از مشاهده(پيش مشاهده) 2- مشاهده 3- بعد از مشاهده (پس مشاهده) تقسيم گرديده است.
-مراحل قبل از مشاهده- شامل ايجاد برقراري ارتباط برنامه ريزي درسي و برنامه ريزي براي مشاهده است راهنمايي آموزشي با از بين بردن تشويش و اضطراب معلم از مشاهده، مشخص كردن وظايف طرفين و كمك به معلم در درك و هدف و مفهوم نظارت باليني اين وظيفه را ممكن مي سازد.
-مرحله اول-برنامه ريزي درسي با همكاري معلم و ناظر انجام مي گيرد كه در آن اهداف فعاليت هاي كاري معلم و دانش آموز مشخص مي شود در حقيقت اين برنامه طرح درسي يا طرح آموزشي است كه معلم بايد در روز مقرر آن را اجرا كند.
-مرحله دوم-برنامه ريزي براي مشاهده، پيش بيني روش و استراتژي مشاهده است در اين مرحله هدف هاي مشاهده به نحوه ي جمع آوري اطلاعات براي مشاهده و جمع آوري داده ها به وسيله ناظر تعيين مي گردد و به معلم اعلام مي شود.
اسلاید 20 :
-مرحله سوم- برنامه ريزي براي مشاهده، پيش بيني روش و استراتژي مشاهده است در اين مرحله هدف هاي مشاهده، نحوه ي جمع آوري اطلاعات براي مشاهده و جمع آوري داده ها به وسيله ناظر تعيين مي گردد و به معلم اعلام مي شود.
مرحله چهارم- پس از اجراي سه مرحله مذكور معلم و ناظر آمادگي لازم را براي تدريس و مشاهده پيدا مي كنند و به مشاهده و ثبت رويدادهاي كلاسي مي پردازد.
-مرحله پنجم- تجزيه و تحليل عملكرد معلم و فرايند هاي آموزش و يادگيري است در اين مرحله نارسايي ها و زواياي ناپيداي كار معلم كه تا كنون مورد توجه خود او قرار نگرفته بود آشكار مي گردد
-مرحله ششم- در اين مرحله ناظر وظيفه دارد دستور جلسه را تعيين و معلم را به موقع در جريان آن قرار دهد.
-مرحله هفتم- در جلسه گفتگو بحث و تحليل سازنده و مفيدي از فرايند تدريس و يادگيري و عملكرد كلاسي بين ناظر و معلم شروع مي شود.
-مرحله هشتم- در مرحله آخر راهنماي آموزشي و معلم تعيين مي كند كه چه تغييراتي بايد در روش تدريس معلم ايجاد گردد و چه رفتارهايي بايد عوض شود يا تقويت و حذف شود اين مراحل براي معلمان تازه كاري كه تجارب كافي به دست نياورده اند ضروري است .
