بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
فصل هشتم از کتاب «با کودکان خود طیب سخن بگوییم»
اسلاید 2 :
فصل هشتم
باورمند کردن کودک
از طریق فهم جهت و شرط
اسلاید 3 :
چکیده:
وقتی کودک به فهم جملات میرسد به تدریج میتواند منفی یا مثبت آن را بفهمد به نحوی که بتواند هر جملهای را که مثبت است منفی و هر جملهای را که منفی است مثبت کند. در این حالت است که علاوه بر فهم جمله و کلام به فهم جهت کلام که همان بار ایجابی یا سلبی آن است دست یابد. بر اساس چنین توانی است که کودک میتواند شرط ایجابی بودن یا سلبی بودن جملهای را درک کندو زیرا شرط به معنای توجه مشروط به هست و نیست یک جمله است.
اسلاید 4 :
چکیده:
از آنجایی که این توان مربوط به فهم گزارههاست، توان به کارگیری از این توان به معنای شکلگیری گزارههایی در درون کودک است. هر قدر کودک بتواند از جملات شرط بیشتری بهرهمند شود باور او بیشتر شده است زیر بخش مهمی از باورها به صورت این جملات بیان میشوند. برای هدایت این توان آموزش ذکر لا اله الا الله و نیز آموزش اذن ضروری است.
اسلاید 5 :
1. فهم هست و نیست در زندگی
فهم بودن چیزی و اینکه نمیتواند آن چیز در یک زمان و یک مکان هم باشد و هم نباشد، اساس عالم شدن انسان شمرده شده، که در کتب فلسفی از آن به عنوان «محال بودن اجتماع نقیضین» یاد شده است.
اسلاید 6 :
فهم «هست و نیستِ چیزی» به معنای اینست که آیا آن چیز هست و متقابلا نمیتواند نباشد و یا آن چیز نیست و نمیتواند باشد. چنین فهمی برای هر انسانی در ابتدای ورودش به دنیا حاصل میشود، زیرا کودک و حتی نوزاد نسبت به بودن یا نبودن کسی مانند مادر خود، به شدت واکنش نشان میدهد. واکنشی که کودک در هنگام بودن مادر از خود نشان میدهد با واکنشی که در هنگام نبودن او اظهار میکند بسیار متمایز است. طبیعی است به هیچ وجه بود و نبود مادر برای او یکسان نیست.
اسلاید 7 :
به تدریج با مشاهده اشیا و اشخاص، بود و نبود چیزهای دیگر نیز برای کودک مهم میشود. بر همین اساس کودک با تجربه و نیز با مواجهه با موارد مختلف و لمس آنها، ابتدا به هست و نیست در رابطه با اشیا و اشخاص به علم میرسد، سپس بر همین اساس به وجود کارکرد آن نیز پی میبرد.
تعمیم هست و نیست در ساختار فکری کودک موجب فهم وجود اشیا و اشخاص و کارکرد آنها میشود. چه اینکه اگر چنین توانی در انسان نبود به هیچ چیزی علم پیدا نمیکرد.
اسلاید 8 :
طبیعی است کودک نمیتواند به ارزش هست و نیست اشیا نسبت به هم علم داشته باشد لذا ممکن است بودن چیزی با ارزش کمتر را نسبت به بودن چیزی با ارزش بالاتر، ترجیح دهد. به عنوان مثال ممکن است کودک، پدر و مادر خود را به صورت موقت رها کرده و چیز دیگری را به جای آنها بپذیرد.
اسلاید 9 :
فهم هست و نیست برای کودک با گزارههای جزیی و تفصیلی اتفاق میافتد و در دورههای بعدی است که از فهم جزیی و تفصیلی میتواند مفاهیم کلی را انتزاع کند. بنابراین گزارههای کلی و حقیقی در این دوره به صورت گزارههای تفصیلی و جزیی و به تعبیر دیگر مصداقی فهمیده میشود.
اسلاید 10 :
با توجه به آنچه در کتابهای تدبری بیان شده هر انسانی برای کاری که میخواهد انجام بدهد نیازمند به امر یا نهیای است. امر و نهی برای او به عنوان محرکی است که از ناحیه ربّ بر او جاری میشود و در صورت انحراف خود را در مکان آن امر و نهی قرار میدهد.
2. فهم باید و نباید در زندگی
اسلاید 11 :
در هر حال آنچه مهم است اینست که فهم باید و نباید همانند فهم هست و نیست در همان ابتدای تولد برای کودک حاصل میشود و به تدریج ممکن است موحدانه رشد کند و مصادیق بیشتری از نیازهای خود را با بایدها و نبایدهای الهی همراه کند و یا تعداد قابل توجه از بایدها و نبایدهای الهی را زیر پا گذاشته و از آنها تبعیت نکند.
زمینه پذیرش امر و نهیهای الهی در همان کودکی در فرد ایجاد میشود و لازمه آن پذیرش امر و نهی والدینی است که خود را تابع امر و نهی الهی قرار دادهاند.
اسلاید 12 :
والدین لازم است کاری کنند که میزان امر و نهیها متناسب با ظرفیت کودک قرار دهند تا حس خوبی از پذیرش امر و نهی پیدا کند. والدینی که به فرزندان خود زیاد امر و نهی میکنند و یا اینکه اصلاً امر و نهیای ندارند در وضعیت افراط و تفریط قرار میگیرند و باورهای فرزند خود را به مخاطره میاندازند.
اسلاید 13 :
توجه به این مطلب که «انسان در هر حالت تابع امر و نهیای است و لو خود نداند» یکی از مهمترین موضوعاتی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند و در خصوص کودک به آن پایبند باشند و غیر از امر و نهی خداوند در خصوص کودک کار دیگری انجام ندهند. این پایبندی به طور طبیعی دارای القایی سازنده در کودک است.
دور نگه داشتن کودک از بایدها و نبایدهای اشتباه که نوعاً از محیط منتقل میشود از وظایف اصلی والدین نسبت به کودک است.
اسلاید 14 :
نه و بله مخفف وضعیت مخالفت و موافقت فرد با چیزی است و در واقع به نفی یا اثبات مطلبی دلالت دارد. موارد استعمال آن به صورت مخفف بسیار رواج دارد و نشاندهنده واکنش و جواب نسبت به سؤال یا کنشهای دیگری است.
به تدریج این دو کلمه نمادی در واکنش منفی یا مثبت نسبت به چیزی بیان میشود، که البته ممکن است آن چیز درست یا نادرست، حق یا باطل باشد.
3. فهم نه و بله در زندگی
اسلاید 15 :
3. فهم نه و بله در زندگی
طبیعی است که فرزند در سنی نیست که برای او حق و باطل موضوعیت داشته باشد ولی به نسبت سن او درست و لازم یا نادرست و غیرلازم معنا دارد. در این صورت کودک یا به مطلبی درست و لازم یا نسبت به مطلبی نادرست و غیرلازم جواب منفی میدهد. همچنین ممکن است نسبت به امری درست و لازم و یا امری نادرست و غیرلازم جواب منفی ارائه کند.
بدین ترتیب نه و بله به عنوان نماد موضعگیری دز زندگی طفل بسیار اهمیت دارد.
اگر پدر و مادری نتوانند مهارت نه و بله گفتن به جا را به کودک خود آموزش دهد، جهت زندگی او به سمت گمراهی تنظیم میشود.
اسلاید 16 :
4.فهم جهت در زندگی
هست و نیست،باید و نباید، بله و نه و امثال آن جهت یک گزاره را نشان میدهد که آن را مثبت یا منفی میکند. بدین ترتیب منظور از فهم جهت فهم همزمان هست و نیست یکی چیز یا امر و نهی نسبت به یک کار و بله و نه نسبت به یک کنش یا سؤال است.
فهم همزمان دو گزاره مثبت و منفی (ایجابی و سلبی) به سختی برای کودک اتفاق میافتد، به همین دلیل جهت گزاره یکی از مهمترین کارکردها را برای انتزاعی فهمیدن مطالب دارد. زیرا کودک هر یکی از دو گزاره را به صورت طبیعی میفهمد ولی باید به او کمک کرد که آن را با هم متوجه شود.
اسلاید 17 :
فهم همزمان دو گزاره اگر به صورت طبیعی در کودک محقق شود به طور قطع تحت حاکمیت عقل خویش در خواهد آمد و از بروز اشتباهات در زندگی جلوگیری میشود. زیرا همه اشتباهات انسان به فراموشی یکی از دو طرف گزاره و یا اشتباه تشخیص دادن یکی ختم میشود.
یکی از نشانههای به وجود آمدن توان فوق، قدرت معکوس کردن یک گزاره توسط کودک است. در این صورت میتوان از کودک خواست هر چه گفته میشود ضد آن را بگوید.
اسلاید 18 :
5. فهم شرط در زندگی
فهم جهت وقتی منوط به قیدهای مختلفی شود مشروط بیان میشود. بنابراین میتوان برای بودن چیزی قیودی در نظر گرفت. بدین ترتیب گزارههای ایجابی یا سلبی در صورتی صحیح است که مقید به قیدی صحیح باشد. در واقع بله یا نه به گزارهای گفته میشود که شرط و جزای آن مطابق قانونی باشد که خداوند قرار داده است.
شرط به این معناست که توسط قانونی معلوم شده است صرفا اگر خصوصیتی معین محقق شود فلان اتفاق میافتد و اگر آن خصوصیت اتفاق نیفتد آن اتفاق رخ نمیدهد. در واقع نفی و اثبات گزارهای منوط به شرطی است که ممکن است اتفاق بیفتد و ممکن است اتفاق نیفتد.
اسلاید 19 :
فهم شرط بعد از فهم جهت و تابع آن است و جمله شرط قیدی است که بر تحقق مثبت یا منفی جمله بعدی آن مؤثر است.
شروطی که در زندگی سبب موفقیت فرد میشود در قرآن و روایات ذکر شده است. طبیعی است که فهم بسیاری از این موارد در حد کودک نیست ولی توجه والدین به این شروط و مشابهسازی مطالب متناسب با سن کودک به طور قطع برای رشد و هدایت کودک ضروری است.
اسلاید 20 :
6. جهت و شرط در زندگی والدین
اساس حرکت انسان به سمت هدایت و رشد منوط به همراستایی او با شروط قرار داده شده برای سعادت انسان و نیز جهت تعیین شده توسط پروردگار است.
زندگی هر پدر و مادری پر از جهت و شرطهای مختلف است و در واقع هیچ لحظهای از لحظات آنها نیست مگر اینکه با مفهوم جهت و شرط سر و کار دارند. برخورد مؤمنانه والدین با این دو مفهوم سبب ارتقای زندگی آنها و کودکشان میشود. همچنین لازم است والدین نسبت به آموزش جهت و شرط به کودک خوی به صورت جدی همت داشته باشند.
