پاورپوینت محصولات غیرچوبی جنگلها و مراتع

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

محصولات غیرچوبی جنگلها و مراتع

اسلاید 2 :

مانهای گیاهی
مان و يا شکرک انگبين به ترشحات شيرين و چسبندۀ گياهي گفته میشود که بر اثر فعّالیّت تغذيهاي برخي از حشرات بر روي اندامهاي جوان بعضي از گياهان يا واکنش گياه در برابر بعضي عوامل مکانيکي و يا حرارت محيط به بيرون از بافتهاي بعضی از گياهان در پارهاي از مناطق ايران تراوش ميشود.
گفته می شود. در قرآن کریمManna کلمۀ مان که در زبان انگلیسی نیز
آیۀ 57 سورۀ بقره با اشاره به ماجرای سرگردانی قوم یهود در بیابان آمده است: وانزلنا علیکم المن والسلوی، گویند المن همان ترنجبین است که از طبیعت آن ناحیه به ایشان روزی داده شد.
تفاوت صمغها و رزین ها با مانها؟
در این است که صمغ و رزین قبل و بعد از تراوش به خارج از بافت دارای ماهیتی یکسان است، هر چند پس از تراوش دستخوش تغییرات تدریجی خواهد بود. لکن تشکیل ماهیت مانها با عمل تراوش هم سو و هم زمان می باشد.
مهمترین مان های گیاهی شامل انواع زیر است:
1 ) گز انگبین که در تهیهی شیرینی گز مورد استفاده قرار میگیرد
2) گز شهداد، به صورت دانه هایی از روی انشعابات جوان گونه ای به نام Tamarix mannifera
3) گز علفی، حاصل گزش حشرات در برگ گونه هایی از بلوط از جمله Quercus persica

اسلاید 3 :

4) شیرخشت، تحت شرایط خاصی از خشکی و حرارت به صورت ترشحات شبنم مانند بر پوست انشعابات مختلف
متعلق به خانوادۀ گل سرخیان به وجود می آید. Cotoneaster درختچه هایی از جنس
5) انزروت، حاصل فعالیت نوعی حشره سخت بالپوش بر گونههایی از گون
است Launaea acanthodes Boiss یا Astragalus fascicolifolius ,Astragalus glaucacanthos
6) ترنجبین، حاصل فعالیت حشرهای سخت بالپوش احتمالا از جنسLarinus بر روی گیاه خارشتر Alhagi camelorum است.
7) شکر تیغال، حاصل فعالیت نوعی حشره سخت بالپوش به نام Larinus melligicus بر روی گونههای چندی از جنسEchinops متعلق به خانواده کاسنی به ویژه گونههای E. Rubustus E. Sphaerocephalus ,E. Persicus
8) بید خشت یا بید انگبین، از ترشحات گونهای بید به نامSalix fragilis بوجود میآید.

اسلاید 4 :

گز انگبین
گزانگبین يا به عبارت دقيقتر انگبين گون يا گز خوانسار يکي از مانهاي با ارزش کشور است که تنها در کشور ايران توليد و يافت ميشود.
اين ماده شهد يا عسلکي است که از انتهاي بدن پورههای پسيل گز به صورت رشتههای بندبند خميري و پيچ خورده ترشح و در مجاورت هوا سفت ميشود و رنگ سفيد شکري به خود ميگيرد.
در گذشته عقیده بود در اثر گزش «کوکوس مانیفرا» Coccus mannifera از راستۀ «هوموپترا» Homoptera
بر روی درختچه گز بوجود میآید
«اریوکوکوس مانیفرا» . Eriococus mannifera
«سیاموفیلا آستراگالیکولا»Gegechkori Cyamophila astragalicolaاز خانوادۀ «پسیلیده» Psyllidaeميباشد گون گزي Astragalus adscendens Boissاز تيرۀ لگومینوزه Leguminosaeو زير تيرۀ «پاپیلیوناسه» Papilionaceae

اسلاید 5 :

گیاه مولد گز خوانسار بومي ايران
حاشيۀ رشته کوههاي زاگرس در ارتفاعات بين 2000 تا3000 متر از سطح دريا
در خاکهاي کم عمق تا عميق میروید. (از حوالي آباده تا نزديکيهاي گلپايگان و در استانهاي اصفهان، چهارمحال و بختياري، لرستان خوزستان و برخي مناطق ديگر به صورت تيپ غالب و يا گونۀ همراه پراکنده است).
مناطق پراکنش گیاه مولد گز انگبین
ویژگیهای گیاهشناسی گیاه مولد گز انگبین
گياه گون گزي گياهي است چند ساله و خودرو با ساقههای چوبي و کرکدار به ارتفاع 1تا 1/5متر و تقریباً خوابيده که شاخهها در جهت افقي وکمي به اطراف متمايل شده و شکل چتر به خود ميگيرند

اسلاید 6 :

حشره مولد گز انگبین
پسيل مولّد گز Cyamophila astragalicola حشرهای است به طول 2/5 میلیمتر به رنگ قهوهاي خاکي
زمستان را به صورت حشره کامل روي سرشاخههای گياه ميزبان به سر ميبرد.
اواخر فروردين حشرات کامل پناهگاههای زمستاني خود را ترک نموده و به تدريج از شيرۀ درختچه گز تغذيه مينمايند تا به مرحلۀ جفتگيري برسند.
در اواخر ارديبهشت مقارن با ظهور برگچههای گیاه، حشره ماده تخمگذاري ميکند.
تخمها پس از7 تا10روز تفريخ ميشوند و پورههایي به رنگ قهوهاي روشن و به طول حداکثر2 میلیمتر از شاخ و برگ بوتۀ گز تغذيه و بتدريج پوستاندازي ميکنند.
تخمها به رنگ سفيد به صورت انفرادي يا دسته جمعي در دستههای 5 تايي روي پهنک برگچهها
قسمتي از پهنک برگچه که در روي آن تخمگذاري شده از طول به هم ميچسبند و به شکل لوله در ميآيد و روي تخمها را ميپوشاند.
در اوايل شهريور در پورهها جوانههای بال ظاهر و زماني که بالها به بند اوّل شکم رسيد حشره سنّ آخر پورگي را ميگذراند و در اين زمان است که گزانگبين به صورت رشتههای سفيد رنگ پيچ خورده و به صورت بندبند از انتهاي بدن حشره مولّد خارج و در مجاورت هوا سفت ميشود

اسلاید 7 :

ساز وکار توليد گز خوانسار بدين صورت است که شيرۀ پروردۀ گياه توسّط حشره مکيده میشود و آنگاه توسّط خودش دفع ميشود..
بهرهبرداری از درختچۀ گز با توجّه به آب و هواي هر منطقه از نيمۀ شهريور شروع و تا نيمۀ مهر ادامه دارد .وسايل ساده نظير ريزمان و غربال کردن اقدام به برداشت گزانگبين مينمايند.
زمان بهرهبرداری
متوسّط توليد ساليانه گزانگبین از هر درختچۀ در حدود 100 گرم.
توليد گزانگبين در مناطق گزخيز بستگي تام به وجود گياه و حشرۀ مولّد در کنار يکديگر دارد.
مناطق توليد امروزي گزانگبین حوزههای محدودي در استانهاي اصفهان، چهارمحال و بختياري و لرستان است.
بوتههای هر منطقه در سالهاي پربار که جمعیّت حشره زياد باشد، بين 5 تا 10 بار به فواصل چند روز تکانده ميشوند. ليکن امروزه دفعات تکان دادن سرشاخههای گون به جهت پيشگيري از نقصان جمعیّت حشره مولّد بيش از3 نوبت در سال مجاز نميباشد.
با این که پورههای جوان هم قادرند عسلک مورد نظر را ترشح نمايند؛ ولي محصول قابل برداشت فقط شهد مترشّحه از پورههای بالدار سن آخر است که در شهريور ظاهر ميشود
زنبور Psyllophagus.

اسلاید 9 :

دگرديسي يا سيكل زندگي كامل كفشدوزك

اسلاید 12 :

رشته های مان گز انگبین بر روی شاخهای گون مولد مان