بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آشنايي با اصول، قوانين و مقررات بهداشت محيط
تعريف بهداشت محيط:
بهـداشـت محيـط عبارت اسـت از کنتـرل عواملى از محيط زندگى که به گونه اى بر روى سلامت جسمى، روانى و اجتماعى انسان تاثير مى گذارند.
ارتقاء سلامت و نقش مؤثر كنترل عوامل محيطي در آن از مباحثي بوده كه از گذشته دور سيستمهاي بهداشتي و درماني به دنبال آن بوده اند. در اين بين استانداردهاي محيط سالم و تبيين شرايط زيست محيطي مطلوب جهت ارتقاء سلامت از وظايف و رسالتهاي اصلي وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشكي به شمار مي رود. لزوم بررسي و شناخت كامل مخاطرات محيطي و در نظر گرفتن يك تهديدات سنتي و مدرن هنگامي خود را مي نماياند كه بدانيم بيش از يك ميليارد نفر از مردم جهان دسترسي به آب آشاميدني سالم ندارند و حدود 350 ميليون نفر از امكانات بهسازي محيط زندگي برخوردار نمي باشند. مسائلي از اين قبيل باعث مي شود تا اهميت نقش بهداشت محيط در كنترل بيماريها و ارتقاء سلامت مشخص گردد.
اسلاید 2 :
شرح وظايف و فعاليتهاي واحد بهداشت محيط :
1. کنترل بر بهسازي و بهداشت مراکز تهيه، توزيع و فروش مواد غذايي، اماکن عمومي و اماکن بين راهي
2. كنترل آب آشاميدني مناطق تحت پوشش از نظر ميكروبي و شيميايي و به صورت متناوب و اطمينان از سلامت آب منطقه و اعلام نتايج به ارگانهاي مربوطه؛
3. كلرسنجي روزانه و ثبت آن در پرونده كلرسنجي با قيد مشخصات ايستگاه كلرسنجي و اعلام نتايج به شبكه بهداشت و ارگانهاي مربوطه و در صورت لزوم گندزدايي آب؛
4. كنترل مواد غذايي و نمونه برداري از مواد غذايي مشكوك و ارسال آن به آزمايشگاه و معدوم نمودن مواد غذايي فاسد بر اساس دستورالعملهاي مربوطه؛
5. اجراي طرح يكنواخت سازي ماده 13 مواد خوردني و آشامدني و آرايشي و بهداشتي و اخذ مجوز تعطيل اماكن و مراكز از شبكه بهداشت و درمان جهت تعطيلي آنها؛
6. معرفي پيشه وران به آزمايشگاه و صدور كارت معاينه پزشكي جهت آنها طبق دستورالعملهاي صادره؛
اسلاید 3 :
7. بازديد از مدارس و مراكز آموزشي و مهد كودكها
8. بازديد و كنترل استخرهاي شنا و حمامهاي سونا؛
9. بازديد از آزمايشگاهها و مراكز بهداشتي درماني و مطبها و بيمارستانها از نظر وضعيت بهداشت محيط
10. بازديد از پاركها و ورزشگاهها و ترمينالها و تشكيل پرونده بهداشتي واعلام به سازمانها و مسئولين ذيربط و پيگيري تا حصول نتيجه مطلوب؛
11. بررسي كنترل فاضلاب، زباله، هوا، منابع آلوده كننده آنها و مكاتبه با ارگانهاي مربوطه؛
12. رسيدگي به شکايات در زمينه هاي مختلف بهداشتي؛
13. سنجش يد در نمكهاي خوراكي يددار بطور روزانه و نمونه برداري از نمكهاي يد دار و ارسال به آزمايشگاه
اسلاید 4 :
14. مبارزه با حشرات و جوندگان ضمن بررسي كانونهاي آلوده و برآورد ميزان سم مورد نظر با توجه به ميزان آلودگي و نظارت بر سم پاشي توأم با آموزشهاي لازم و طعمه گذاري؛
15. كنترل و پايش امور محوله پرسنل تحت نظر و راهنمايي و ارشاد آنها جهت پيشبرد اهداف بهداشتي و ارائه راهكارهاي مناسب؛
16. اقدامات اضطراري هنگام وقوع بلاياي طبيعي؛
17. شركت در جلسات بازآموزي و سمينارها طبق دستورالعملهاي مربوطه؛
18. بازديد از اماكن متبركه و مساجد طبق دستورالعملها مربوطه؛
19. بازديد از جايگاههاي پمپ بنزين و پيگيري نواقص مربوطه؛
20. كنترل بهداشتي اردوگاهها و زندانها جهت ساماندهي وضعيت بهداشتي آنها؛
21. شركت در طرحهاي ملي و كشوري جهت هماهنگي لازم براي پيشبرد اهداف بهداشتي؛
اسلاید 5 :
22. آموزش بهداشت جهت كليه رده ها توام با فعاليتهاي روزمره به طور چهره به چهره؛
23. آموزش بهداشت دانشجويان در مقاطع پزشكي و پيراپزشكي؛
24. نظارت بر دفع بهداشتي زباله در مناطق شهري و روستايي و سايت جمع آوري و دفع زباله ها
25. نظارت بر احداث و بهسازي توالت خانوار هاي روستايي؛
26. نظارت بر فعاليتهاي آموزشگاه هاي صنوف؛
27. تاسيس شوراي حل اختلاف ويژه امور بهداشتي؛
28. تاسيس اورژانس بهداشت محيط؛
29. اجراي طرح ضربت
30. اجراي طرح شهر سالم
اسلاید 6 :
31. اجراي روستاي سالم؛
32. بهسازي محيط روستا؛
33. برگزاري جلسات شوراي بهداشت روستا، بخش و کارگروه بهداشت درمان و تامين اجتماعي شهرستان
34. نظارت بر فعاليت بهورزان در مورد كنترل كيفيت بهداشتي آب آشاميدني، بهسازي ( محيط روستا، منابع آب مثل چاه و چشمه، آبريزگاهها و . ) مركز تهيه و توزيع و فروش مواد غذايي، بهداشت محيط منازل جلب مشاركت همگاني در جمع آوري و دفع بهداشتي زباله و فضولات و كنترل كيفيت مواد غذايي و آموزش موازين بهداشت محيط و .. و گزارش نتايج به مقامات ذيربط؛
35. راهنماي و آموزش مردم و جلب مشاركت عمومي و همكاريهاي بين بخشي در زمينه اجراي پروژه هاي شهر سالم؛
36. اجراي ساير دستورات مقام مافوق در زمينه اي مربوط به بهداشت محيط؛
37. اجراي طرح توسعه و تشديد مواد غذايي در غالب طرح ضربت؛
اسلاید 7 :
38. اجراي طرح امنيت غذا؛
39. اجراي طرح بسج سلامت نوروزي؛
40. بازديد و نظارت از استخرهاي شنا؛
41. جمع آوري اطلاعات و آمار مراكز تهيه و توزيع و فروش مواد غذايي و اماكن عمومي، آب آشاميدني و تأسيسات آب و فاضلاب و . و تكميل فرمهاي مربوطه؛
42. تجزيه و تحليل آمار و شاخصهاي بهداشت محيط.
اسلاید 8 :
قوانين و مقررات بهداشت محيط :
آئين نامه بهداشت محيط
آئين نامه اجرائي قانون اصلاح ماده 13 قانون مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي
ماده 688 قانون مجازات اسلامي
اسلاید 9 :
مقدمه :
كنترل عوامل محيطي در ارتقاي سلامت انسان نقش اساسي و كليدي دارد و آلاينده هاي محيط كه از تنوع، گستردگي و پيچيدگي خاصي برخوردارند مي توانند هر سه بعد جسمي ، رواني و اجتماعي سلامت انسان را با خطر مواجه سازند.
امروزه بيشتر اين آلاينده ها زائيده فعاليتهاي روز مره و يا فعاليتهاي ويژه انسانها نظير علوم ، فنون ،صنايع و ارتقاي سطح فناوري مي باشند كه در روند توليد آنها گاه علم و اراده انسان بصورت عمديدخالت داشته و گاهي نيز ناشي از عدم آگاهي و اطلاع از پيامدهاي نو هستند.
حفظ و صيانت از محيط مستلزم انضباط و رعايت نظم اجتماعي است و ضمانت اجرايي آن نيز وجود قوانين و آئين نامه هاي قوي و محكمي است كه اجراي آنها ميتواند آثار سوء و زيانبار آلودگي هاي محيطي را به حداقل ممكن برساند.
در كشور ما قوانين و آئين نامه هاي متعددي در زمينه آب ، هوا ، فاضلاب ، مواد غذايي ، اماكن و موارد تخلف زيست محيطي وجود دارد كه اغلب آنها با بهداشت محيط مرتبط مي باشند.
اسلاید 10 :
آئين نامه بهداشت محيط:
اين آئين نامه در تاريخ 24/4/1371 به تصويب هيئت محترم وزيران رسيده و در حقيقت رئوس وظايف و فعاليتهاي بهداشت محيط كشور را تبيين نموده است .
قانون مواد خوردني ، آشاميدني و آرايشي و بهداشتي مصوب تير ماه1346
اين قانون مشتمل بر 18 ماده است كه ماده13 آن نحوه كنترل و برخورد با متخلفين مراكز تهيه ،توزيع ، نگهداري ،فروش و حمل و نقل مواد خوردني ، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي و اماكن عمومي را مشخص مي سازد.
قانون اصلاح ماده13 قانون مواد خوردني ، آشاميدني و آرايشي و بهداشتي مصوب 13/9/1379 مجلس محترم شوراي اسلامي
در اين قانون آئين نامه ماده13 تكميل و اصلاحات لازم در آن بعمل آمده است.
اسلاید 11 :
آئين نامه بهداشت محيط:
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در اجراي بند (2) ماده (1) قانون تشكيلات و وظايف وزارت بهداشت ـ درمان و هيئت محترم وزيران در جلسه مورخه 24/4/71 بنا به پيشنهاد شماره 1320 مورخه 11/2/70 وزارت بهداشت- آموزش پزشكي (مصوبه 3/3/67 مجلس شوراي اسلامي ) آئين نامه بهداشت محيط را به شرح زير تصويب نمود :
آئين نامه بهداشت محيط
بهداشت محيط
آب آشاميدني
آلودگي آب آشاميدني
کنترل بهداشتي
اماکن عمومي
مراکز کاربرد پرتوهاي يونساز در پزشکي
مراکز تهيه، توزيع، نگهداري و فروش مواد خوردني، آشاميدني و بهداشتي
مراکز آموزشي و تربيتي
اسلاید 12 :
1-2- آب آشاميدني :
آب آشاميدني آب گوارايي است كه عوامل فيزيكي ـ شيميايي ـ وبيولوژيكي آن در حد استانداردهاي مصوب باشد و مصرف آن عارضه سوئي در كوتاه مدت يا دراز مدت در انسان ايجاد نكند.
1-1- بهداشت محيط :
بهداشت محيط عبارتست از كنترل عواملي از محيط زندگي كه به گونه اي روي سلامت جسمي ـ رواني و اجتماعي انسان تاثير ميگذارند.
ماده يک- تعاريف
1-3- آلودگي آب آشاميدني :
آلودگي آب آشاميدني عبارتست از تغيير خواص فيزيكي ـ شيميايي و بيولوژيكي آب به گونه اي كه آن را براي مصرف انسان زيان آور سازد.
1-4- کنترل بهداشتي :
منظور از كنترل بهداشتي, بازديد و بررسي بهداشتي مراكز مشمول اين آئين نامه به منظور اعمال ضوابط بهداشت محيطي مي باشد.
اسلاید 13 :
1-5- مراكز كاربرد پرتوهاي يونساز در پزشكي:
مراكز كاربرد پرتوهاي يونساز در پزشكي مراكزي هستند كه با استفاده از پرتوهاي يونساز زير نظر مسئولين متخصص مربوطه به تشخيص يا درمان بيماريها پرداخته و شامل مراكز راديو لوژي ـراديوتراپي وراديو ايزوتوپ مي باشد.
1-6- اماكن عمومي:
اماكن عمومي عبارتند از : اماكن متبركه و زيارتگاهها ـ زائرسراها ـ هتل ها ـ متل ها ـ مسافرخانه ها ـ پانسيونها ـ آسايشگاههاي سالمندان ـ آرايشگاهها ـ حمامها ـ حمامهاي سونا ـ استخر هاي شنا سينماها ـ پاركها ـ مراكز تفريحهاي سالم ـ باشگاههاي ورزشي ـ ترمينال هاي وسايل حمل و نقل عمومي و مسافرتي ـ توالتهاي عمومي ـ گورستانها و مانند اين موارد.
1-7- مراكز تهيه ـ توزيع ـ نگهداري و فروش مواد خوردني , آشاميدني و بهداشتي:
مراكز تهيه ـ توزيع ـ نگهداري و فروش مواد خوردني , آشاميدني و بهداشتي عبارتند : از كليه كارخانه ها – كارگاهها ـ سردخانه ها ـ اماكن و مغازه ها يي كه به گونه اي نسبت به تهيه ـ توزيع ـ نگهداري و فروش مواد خوردني ـ آشاميدني و بهداشتي اقدام نمايند.
اسلاید 14 :
1-8- مراكز بهداشتي ـ درماني:
مراكز بهداشتي درماني عبارتند از بيمارستانها ـآسايشگاهها ـ زايشگاهها ـ مطب ها ـ درمانگاهها ـ آزمايشگاههاي تشخيص طبي ـ بخشهاي تزريقات و پانسمان ـ آسايشگاههاي معلولين ـ طب هسته اي ـ فيزيوتراپي ـ راديولوژي و مانند اينها.
1-9- مراكز آ موزشي و تربيتي:
مراكز آموزشي و تربيتي عبارتند از مدارس ـ آموزشگاههاي تحصيلي ـ حوزه هاي علميه ـ دانشكده ها ـ هنرستان ها ـ خوابگاههاي مراكز آموزشي ـ پرورشگاهها ـ مراكز تربيتي شبانه روزي ندامتگاهها و مهدهاي كودك.
اسلاید 15 :
ماده دو :
هر اقدامي كه تهديدي براي بهداشت عمومي شناخته شود ممنوع مي باشد وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي موظف است پس از تشخيص هر مورد از مواردي كه در حيطه وظايف وزارت مي باشد راسا اقدام قانوني معمول و در ساير موارد موضوع را به مراجع ذيربط جهت انجام اقدامهاي قانوني فوري اعلام نمايد . متخلفان از مقررات بهداشت عمومي تحت پيگرد قانوني قرار خواهند گرفت.
ماده سه :
آلوده كردن آب آشاميدني عمومي ممنوع است و با متخلفان مطابق مقررات رفتار خواهد شد. وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي به منظور حفظ سلامت و بهداشت مردم مكلف است كيفيت آب آشاميدني عمومي از نقطه آبگيري تا مصرف را از نظر بهداشتي تحت نظارت مستمر قرار دهد.
1- تبصره يک :
وظايف و اختيارهاي سازمان حفاظت محيط زيست در پيشگيري و جلوگيري از آلودگي منابع آب ـ موضوع ماده (46) قانون توزيع عادلانه آب ـ و آئين نامه هاي اجرايي آن همچنان قابل اجراست
اسلاید 16 :
2- تبصره دو :
سازمانها و مؤسسه هاي دولتي و خصوصي تامين كننده آب آشاميدني عمومي مؤظف به رعايت همه ضوابط و معيارهاي بهداشتي اعلام شده توسط وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي بوده و بايد همه اطلاعات لازم براي بررسي مورد يا موارد و تسهيلات بازديد از تاسيسات را در اختيار وزارت قرار دهند.
3- تبصره سه :
وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي به منظور كنترل آب آشاميدني عمومي در مراحل مختلف توزيع , آزمايشگاههاي مراكز بهداشت استان ـ شهرستان و مراكز بهداشتي ـ درماني را براي ارائه خدمت در اين زمينه تجهيز مي نمايد.
اسلاید 17 :
ماده چهار :
به منظور جلوگيري از روند رو به رشد آلودگي منابع آبهاي سطحي و زيرزميني اعم از چاهها ـ رودخانه ها ـ قناتها ـ چشمه ها ـ آب مصرفي شهر و روستا كميته اي با نام كميته حفاظت از منابع آب آشاميدني زير نظر استاندار با عضويت مديران و رؤساي ادارات كل : 1ـ بهداشت , درمان و آموزش پزشكي 2ـ سازمان حفاظت محيط زيست 3ـ سازمان آب منطقه اي استان 4ـ جهاد سازندگي استان 5ـ برنامه و بودجه استان 6ـ شركت آب و فاضلاب استان ,تشكيل مي شود تا موارد زير را بررسي و اقدام نمايد :
ا تخاذ تصميم راجع به خارج نمودن بعضي از منابع تامين آب آشاميدني از سرويس كه بر اساس گزارش اداره كل بهداشت محيط آلوده شده اند ( اعم از چاهها , چشمه ها , قناتها و.).
اتخاذ تدابير لازم جهت حفاظت از منابع آب آشاميدني موجود بر اساس دستورهايي كه توسط دستگاههاي ذيربط پيشنهاد مي شود و به تصويب كميته مي رسد.
اتخاذ تدابير لازم به منظور حفظ حريم مناطقي كه در آينده براي تامين آب شهرها از طريق دستگاههاي ذيربط پيشنهاد مي شود.
اتخاذ تصميم در رابطه با بحرانهاي ناشي از آلودگي منابع آب و چگونگي مقابله به آنها.
اسلاید 18 :
تبصره :
در ابتدا اداره كل بهداشت محيط موظف است نواقصي را كه موجب آلودگي منابع آب ميگردد به دستگاه ذيربط اعلام كند تا راسا نسبت به رفع آن اقدام نمايد.
در صورتي كه امكانات دستگاهها براي رفع نواقص كفايت ننمايد مراتب در كميته ياد شده مطرح خواهد شد.
ماده پنج :
وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي بمنظور حفظ بهداشت عمومي مكلف است بررسيهاي لازم را در مورد تاثير هاي هواي استنشاقي و ساير مواد مؤثر بر انسان معمول دارد و نسبت به ارائه توصيه هاي ضروري به مراجع ذيربط اقدام نمايد.
ماده شش :
مراكز كاربرد پرتوهاي يونساز در پزشكي مؤظف به همكاري و ارائه آمار و اطلاعات و فراهم نمودن تسهيلات بمنظور بررسي دزيمتري و بهسازي جهت انجام وظيفه كارشناسان وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي مي باشند . با متخلفان برابر مقررات قانوني مربوطه ( قانون تعزيرات ) رفتار خواهد شد .
اسلاید 19 :
ماده هفت :
وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي مكلف است مراكز بهداشتي , درماني ـ آموزشي و تربيتي ـ اماكن عمومي ـ مراكز تهيه , توزيع , نگهداري و فروش مواد خوردني , آشاميدني و بهداشتي را از نظر ضوابط و مقررات بهداشت محيطي كنترل و با متخلفان از دستورالعمل ها و توصيه هاي بهداشتي وزارت برابر مقررات قانوني مربوطه ( قانون تعزيرات ) رفتار نمايد.
ماده هشت :
مراجع صادر كننده پروانه كسب مراكز تهيه , توزيع , نگهداري وفروش مواد خوردني , آشاميدني و بهداشتي و اماكن عمومي مؤظفند ضمن رعايت ضوابط مربوط به خود , مقررات و توصيه هاي اعلام شده توسط وزارت بهداشت , درمان و آموزش پزشكي را نيز در اين زمينه رعايت نموده و قبل از صدور پروانه كسب , نظريه بهداشتي از اين وزارتخانه كسب نمايند.
ماده نه :
وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي علاوه بر وظيفه قانوني مبارزه با ناقلين بيماريها عهده دار نظارت بر امر مبارزه با بندپايان , جوندگان و حيوانهاي ناقل بيماريها نيز مي باشد . مراجع ذيربط ملزم به رعايت دستورالعملهاي بهداشت محيطي اين وزارتخانه در اين مورد هستند.
اسلاید 20 :
ماده ده :
بمنظور پيشگيري از شيوع بيماريهاي منتقل شده بوسيله بند پايان و حيوانهاي ناقل بيماري و همچنين جلوگيري از آلودگي محيط به سموم و مواد شيميايي و در صورت امكان روشهاي مبارزه از طريق بهسازي محيط ارجح بوده و دستگاههاي اجرائي ذيربط موظف به بهسازي كانونهاي جلب و تكثير بندپايان و حيوانهاي ناقل برابر توصيه ها و دستورالعملهاي وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي مي باشند.
شهرداري ها مكلفند در تنظيم روشهاي جمع آوري ـ حمل و دفع زباله شهر و ساير خدمات شهري دستورالعملها و توصيه هاي وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشكي و ساير مراجع ذيربط را رعايت نمايند.
تبصره :
