بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
جلسه هفتم : علل نابرابری اجتماعی
علل نابرابری موقعیتی
علل نابرابری بیرونی
علل نابرابری بخشی
علل نابرابری فضایی
اسلاید 2 :
علل نابرابری موقعیتی
نابرابری موقعیتی حاصل تراکم منابع ارزشمند جامعه (ثروت ،قدرت ، دانش یا سرمایه فرهنگی و منزلت) در موقعیت های راهبردی است
نابرابری های موقعیتی متناسب با انواع منابع ارزشمند به چهارنوع عمده قابل تقسیم است :
- نابرابری ثروتی (اقتصادی)
- نابرابری قدرتی (سیاسی)
- نابرابری فکری (سرمایه فرهنگی)
- نابرابری منزلتی (اجتماعی)
عوامل انواع نابرابری موقعیتی
- عوامل مشترک انواع نابرابری
- عوامل خاص هریک از انواع نابرابری موقعیتی
1. علل نابرابری ثروتی
2. علل نابرابری قدرتی
3. علل نابرابری فکری
4. علل نابرابری منزلتی
اسلاید 3 :
عوامل مشترک انواع نابرابری موقعیتی
توسعه همه جانبه و متوازن ، به طورکلی نابرابری موقعیتی را کاهش می دهد :
- گسترش تقسیم کار و تخصصی شدن امور سبب افزایش تعداد موقعیت های اجتماعی بویژه موقعیت
های راهبردی و بانفوذ می گردد
- با افزایش تعداد موقعیت های راهبردی و بانفوذ ، تعداد سلسله مراتب ها نیز افزایش می یابد
- متناسب با سطح یافتگی ، تعداد سازمانها یا کنشگران جمعی نیز افزایش پیدا می کند
- توسعه اجتماعی و فرهنگی ، سبب گسترش ارزش ها و باورها و تعهدات تعمیم یافته و در مقابل تضعیف خاص گرایی می گردد
- یکی از مصادیق باور تعمیم یافته ، گسترش آموزش های رسمی است
توسعه نامتوازن و ناپایدار سبب تشدید نابرابری های موقعیتی است
- مزایا و مازاد ناشی از توسعه (ازجمله مازاد اقتصادی)، جذب موقعیت های راهبردی گردد
اسلاید 4 :
علل نابرابری ثروتی
توسعه اقتصادی اثر دوگانه ای بر نابرابری ثروتی دارد :
* اثرکاهنده : از طریق افزایش تعداد موقعیت ها ، تعداد سازمانها و کنشگران جمعی ، گسترش آموزش های رسمی و تعداد سلسله مراتب ها ، نابرابری ی اجتماعی را کاهش می دهد
* اثر فزاینده : درحالتی که مزایا و مازاد اقتصادی توسعه جذب موقعیت های راهبردی اقتصادی گردد
رابطه توسعه اقتصادی با نابرابری ثروتی به شکل U وارونه (سهمی درجه دوم) است (فرضیه کوزنتس)
اسلاید 5 :
علل نابرابری قدرتی
تهدیدات خارجی نابرابری قدرتی
- انواع تهدیدات خارجی مثل تهدیدات نظامی
- تهدیدات خارجی ، علائق امنیتی جامعه را تشدید می کند
- حساسیت جمعی نسبت به هجوم خارجی و برجسته شدن علائق امنیتی جامعه ، زمینه فکری را
برای تراکم قدرت فراهم می آورد
تضادهای و ستیزهای درونی
- تضاد اجتماعی مثل نزاع های قومی مذهبی
- تضادهای اجتماعی، میل به تراکم قدرت را افزایش می دهد
- در مقابل انسجام و همبستگی اجتماعی ، میل به تراکم قدرت را کاهش می دهد
- در شرایط انسجام ، قدرت درونی اجتماع (تعهد و اعتماد )جایگزین بیرونی دولت (زور و
الزام ) می شود
- نظارت بیرونی جای خود را به نظارت درونی می دهد
فرهنگ استبدادی یا خود سالار
اسلاید 6 :
فرهنگ استبدادی یا خود سالار
فرهنگ استبدادی یا خود سالار زمینه فکری تراکم قدرت را فراهم می آورد
فرهنگ استبدادی یا خود سالار در مقابل فرهنگ دموکراتیک یا مردم سالارقرار می گیرد
عناصر عمده فرهنگ استبدادی :
- اقتدارگرایی
- محلی گرایی / وفاداری سیاسی محلی
- آنومی سیاسی / بلاتکلیفی و سردرگمی سیاسی / بی تفاوتی سیاسی
- فاصله فرهنگی توده _ نخبه / فاصله قدرت
- نادیده گرفتن / رعایت نشدن قواعد بازی سیاسی
اسلاید 7 :
علل نابرابری فرهنگی
نابرابری فرهنگی به معنای تراکم سرمایه های فرهنگی (اطلاعات ، دانش ، مهارت و شناخت ) در موقعیت های راهبردی است
- نابرابری فرهنگی به معنای نابرابری در سرمایه انسانی یا دارایی آموزشی
- موفقیت های تحصیلی ، دسترسی به موقعیت های شغلی بالاتر را تسهیل می کند
توسعه اقتصادی
- باگسترش تقسیم کار و تخصصی شدن امور نیاز به سرمایه های انسانی بویژه آموزش افزایش و با
جذب سرمایه های انسانی در موقعیت های مختلف ، تراکم فرهنگی کاهش پیدا می کند
تمایلات و علائق شناختی
- میل به درک عقلی یا حسی از جزئیات و کلیات امور درجامعه ، سبب پراکنندگی سرمایه های فرهنگی
می گردد / میزان مطالعه / رونق فکری
سیاست های آموزشی مساوات طلب
- ایجاد امکانات و فرصت های آموزشی برابر
اسلاید 8 :
علل نابرابری منزلتی
نابرابری منزلتی به معنای تراکم منزلت (پرستیژ ، حیثیت ، آبرو ، نفوذ ، عزت و احترام) در موقعیت های راهبردی است
- بعد گرایشی منزلت ، احساس تعهد ایجاد می کند
- رایج ترین تظاهر رفتاری منزلت ، در رفتارهای مناسکی و احترام آمیز دیده می شود
- مثل سلام ، تعارف ، کمک کردن ، خدمت کردن و ..
نسبت اشغال کنندگان موقعیت های راهبردی به کل جمعیت
نسبت اشغال کنندگان موقعیت های بانفوذ به کل جمعیت
نسبت اشغال کنندگان موقعیت های کمکی به کل جمعیت
نکته :
- در همه نظام های قشربندی ، منزلت موقعیت های راهبردی از سایر موقعیت ها بیشتراست
- وزن منزلتی موقعیت های راهبردی نسبت به یکدیگر از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است
- سلسله مراتب ارزش ها (مادی ، قدرتی ، اخلاقی و معرفتی )
اسلاید 9 :
علل نابرابری بیرونی
- نابرابری بیرونی حاصل توزیع محولی منابع ارزشمند اجتماعی است
- توزیع محولی منابع درمقابل توزیع محققی قرار می گیرد
- نابرابری بیرونی ، توزیع خاص گرا و تبعیض آمیز است
نابرابری بیرونی ناشی از توسعه نیافتگی نظام اجتماعی است
- متناسب با سطح توسعه ، نابرابری بیرونی کاهش پیدا می کند
1. سطح توسعه اقتصادی
- با گسترش تقسیم کار و تخصصی شدن امور ، هنجارها و ملاک های کارایی و عملکردی (نظم ، سرعت ، کیفیت و .. )غلبه پیدا می کند و این امرباعث کاهش نابرابری بیرونی می شود
2. سطح توسعه سیاسی
- توسعه سیاسی مستلزم توسعه فردیت نهادی شده یا شهروندی است و شهروندی نیز مستلزم تحقق برابری (قانونی ، فرصتی ، مشارکتی و توزیعی) است و این امر باعث کاهش نابرابری بیرونی است
3. سطح توسعه اجتماعی
4. سطح توسعه فرهنگی
- نظام ارزشی تعمیم یافته تر می شود / توسعه افق فکری و شناختی / تعمیم ارزشی
- با تقویت عام گرایی و تعهدات تعمیم یافته ، خاص گرایی و به تبع آن نابرابری بیرونی کاهش می یابد
اسلاید 10 :
نابرابری بیرونی و وسعه اجتماعی
توسعه اجتماعی به معنای توسعه شبکه روابط اجتماعی است ( ادخال اجتماعی)
- با توسعه شبکه روابط اجتماعی ، افراد بیشتری به عضویت شبکه در می ایند و هویت های جمعی ،
گسترده تر می شود / دایره خودی ها بیشتر می شود
- در فرایند توسعه اجتماعی ، میزان و فراوانی عضویت افراد در گروه ها ، سازمانها و انجمن ها بیشتر
می شود
- به دنبال توسعه عضویت در گروهها ، آمادگی ارتباطی افراد با دیگران بیشتر می شود
- در فرایند ارتباط ، اعتماد تقابل اجتماعی افزایش پیدا می کند
- آمادگی ارتباطی و اعتماد ، احساس همبستگی و تعهد عام را تقویت می کند
- با تقویت احساس همبستگی و تعهدات تعمیم یافته ، سوگیری های خاص گرایانه که منشاء
نابرابری بیرونی است ، ضعیف می گردد
اسلاید 11 :
علل نابرابری بخشی
توسعه نابرابر یا نامتوازن
- توسعه نابرابر (میزان و نسبت تفکیک نابرابر )در عرض حوزه های چهارگانه
تفکیک نابرابر در حوزه اقتصادی جامعه
- میزان و نسبت تفکیک نابرابر در بین بخش های مختلف اقتصادی
اسلاید 12 :
علل نابرابری فضایی
عملکرد بازار سرمایه
- بازار ، حرکت سرمایه و کار به برخی مناطق را تشدید می کند
- ایجاد توازن منطقه ای بازار
ایجاد قطب های رشد اقتصادی
- قطب های رشد ، باعث نوآوری در اقتصاد فضا می گردد
-مثل ایجاد مناطق آزاد تجاری / صنعتی
مبادله نابرابر بین مناطق / استعمار درونی
تقسیم فضایی کار
-تقسیم کار ناشی از الزامات انباشت سرمایه
- مثل تقسیم مناطق به مناطق کشاورزی و صنعتی
تفکیک نابرابر یا نامتساوی در بین بخش های مختلف جامعه
