پاورپوینت تحلیل محتوای کتاب ریاضی پنجم ابتدایی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

تحلیل محتوای کتاب
ریاضی پنجم ابتدایی

به نام یزدان بخشاینده

اسلاید 3 :

خيام در رسالة خود به زيبايی بيان میكند كه: « . و فايده علوم رياضی اين
است كه موجب ورزيدگی ذهن و تند كردن خاطر شود و نيز نفس را عادت دهد،
از قبول اموری كه مقرون به دليل و برهان نباشد، اجتناب كند.»
« رياضيات عاليترين دستاورد فكری و اصيلترين ابداع ذهن آدمی است.
موسيقی میتواند روح را برانگيزد يا آرام سازد.
نقاشی می تواند چشمنواز باشد،
شعر میتواند عواطف را تحيك كند.
فلسفه میتواند ذهن را قانع و راضی سازد.
مهندسی میتواند زندگی مادی آدمی را بهبود بخشد.
اما رياضيات همة اين ارزشها را عرضه میكند »
«موريس كلاين»

اسلاید 4 :

مقدمه
شايد بسياري از مردم و حتي آموزگاران فكر كنند كه رياضيات هنر محاسبه است و رياضي دانان بايد همه عمر خود را صرف ساختن محاسبات پيچيده رياضي كند . چنين عقيده اي به حقيقت نزديك نيست . كار رياضي دانان استدلال است نه محاسبه .
در حقيقت ما در آموزش مفاهيم مربوط به رياضي در پي محاسبه كردن نيستيم بلكه پرورش تفكر منطقي در فراگيران يكي از اهداف مهم مي باشد . هدف اصلي اين مجموعه گسترش دادن و علاقه به رياضيات و ايجاد انگيزه مي نمايد .
روشهاي رياضي در تمام زندگي ما نفوذ كرده است . رياضيات امروزي ، تنها زمينه اي براي محاسبه نيست . بلكه به صورت سلاحي نيرومند است كه براي تحقيق درآمده و بارها و بارها براي تجربه پيشي گرفته است . با وجود اين ، جوانان جست و جوگر امروزي ، حداكثر با چنان سطحي از پيشرفت رياضيات سروكار دارند كه در بهترين شرايط ، مربوط به صد سال پيش است . و همين جوانان ، فردا بايد بتوانند دانشهاي طبيعي ، صنعت و اقتصاد را تكامل دهند . همين جوانان امروزي اند كه بايد رازهاي انديشه را بگشايند ، به فضاي دور دست كيهاني راه يابند ، روندهاي صنعتي را ادامه دهند و روشهاي موثري براي تشخيص بيماريها و درمان آنها پيدا كنند .

اسلاید 5 :

چرا رياضيات را ياد مي دهيم ؟

پاسخ اين است كه رياضيات زندگي روزمره ، براي علم ، براي تجارت و براي صنعت مفيد است . زيرا اولا" يك وسيله ارتباطي قدرتمند ، معتبر و بدون الهام است . ثانيا" ابزاري براي تعيين و پيش بيني است . قدرت آن در علائم ( سمبولهاي ) آن ، كه گرامر و تجزيه و تركيبهاي خاص خود را دارد ، نهفته است يك دليل اصلي ماندگاري جايگاه ويژه اي كه رياضيات در برنامه درسي مدرسه حائز اهميت است استفاده از آن در دو قرن گذشته به عنوان يك ابزار غربال يا صافي براي ورود به بسياري از مشاغل است .
رياضيات چيست ؟
    
رياضيات يك شيوه تفكّر است . رياضيات ما را به داشتن راهبردي در سازماندهي و تجزيه و تركيب داده ها آنهم نه منحصرا" در محاسبات ، مجهّز مي كند . رياضيات هنري است كه با نظم و سازگاري دروني توصيف مي شود . اكثر كودكان رياضيات را مجموعه درهمي از حقايق و مهارتهاي مجزا مي دانند ، كه بايد حفظ شوند .
رياضيات يك ابزار است و اين همان چيزي است كه رياضي دانان و حتي مردم عادي در زندگي روزمره به كار مي برند .
رياضيات زباني است كه در تعريف دقيق اصطلاحات و نمادها به كار مي رود و ما را در برقراري ارتباط علمي و ساير ارتباطات در زندگي روزمره توانا مي كند .

اسلاید 6 :

قرنها رياضيات در آموزش به عنوان والاترين درس براي تربيت قدرت استدلال ، تلقي مي شد . متعارفترين پاسخ مردم به اين پرسش كه چرا اين درس ( رياضيات ) در مدرسه هست همین جمله ی بالا می باشد .
ويوس(اسپانيايي سده شانزدهم ) گفت : ( رياضيات درسي است براي نمايش قدرت ذهني . )
بنابراين آموزش رياضيات بر اين ضرورت تأكيد دارد كه كودكان ساختار رياضي را فراگيرند نه اينكه صرفا" در محاسبات روزمره مهارت پيدا نمايند . زيرا بدون درك ساخت رياضي و تكنيك محاسبات مربوطه نمي توان در حل مسائل واقعي پيشرفت زيادي كرد .
وقتي كه كودك رياضيات را مي آموزد كه با اشياء واقعي مورد علاقه خود بازي كند و آنها را مورد كنكاش قرار دهد و آن وقت بتواند ساختار ذهنی پیدا کند و در زندگی روزمره به کار گیرد.
سهم ریاضیات در آموزش

اسلاید 7 :

اهداف برنامه ريزي
رياضيات بايد به آماده سازي دانش آموزان هم براي مطالعه درسهاي ديگر و هم در اين كه از عهده خواست ها و مسايل رياضي كه احتمالا" بيرون مدرسه مواجه مي شوند بر آيند كمك كند . بنابر اين انگيزش دانش آموزان براي آموختن رياضيات وابسته به دو جنبه است :
الف - سودمندي ب - لذت
سودمندي بايد با هدفهاي مستقيم رياضي گره بخورد : شاگردان بايد متقاعد شوند كه با دانش و درك ريـاضي ، قـدرت مـطلوب را كـسب خـواهند كـرد . از اين لحاظ (( لذت )) نبايد فقط براي دانش آموزان تأمين شود ، اين نيز همان اندازه مهم است كه برنامه هاي درسي چنان باشند كه آموزگاران را به كسب لذت از كارشان تشويق كنند .

اسلاید 8 :

اهداف كلي آموزش رياضي در کلاس پنجم ابتدایی
1- پرورش نظم فکری و درست اندیشیدن از طریق آموزش بکار بردن صحیح دانسته های برای
به دست آوردن نتیجه ها.
2- ایجاد توانایی برای انجام محاسبات عددی در زندگی روزمره.
3- ایجاد توانایی در انجام دادن محاسبات ذهنی و حدس و تخمین زدن کمیت ها در حدود نیاز های
زندگی روزمره.
4- آموزش ریاضیات مورد نیاز در رابطه با سایر دروس همگانی.
5- ایجاد توانایی در برآورد راه حل مسائل و حدس جواب آن ها.
6- ایجاد توانایی ودرک محتوای ریاضی مسائل ، به قالب ریاضی در آوردن و حل آن ها.

اسلاید 9 :

برنامه ريزان درسي و نظريه پردازان آموزشي براي آموزش و پرورش در قرن بيست و يكم ديدگاه هايي مطرح كرده اند كه يكي از مهم ترين آنها يادگيري مادام العمر است . يعني هر فردي براي زندگي جمعي در تمام سالهاي عمر خود به ياد گرفتن نياز دارد و بايد او را به نوعي آماده كرد تا بتواند خودش ياد بگيرد.
از آن جا كه يادگيري مادام العمر نکته ی اصلي در زندگي آينده افراد است ، بايد آنها را در مدارس به گونه اي آماده كرد كه هميشه توان يادگرفتن داشته باشند. به عبارت ديگر ، افراد بايد ياد بگيرند كه چگونه ياد بگيرند. و وظيفه ي مدرسه اين است كه راه هاي كسب دانش يا راه هاي يادگيري را به او بياموزند.
یک ضرب المثلي چيني چنین می گوید : به جاي آن كه به كسی ماهي بدهيد ، به او ماهي گرفتن بياموزيد.
ریاضی پنجم با توجه به محتوای آن و کاربردی بودن مطالب آن در زندگی می تواند نقش موثری در آینده دانش آموزان داشته باشد و اگر یادگیری مادام العمر صورت گیرد می توان گفت که این کتاب به هدف خود رسیده است .
برنامه درسي با نگاه به آينده

اسلاید 10 :

در حد يك كلاس درس ، آموزگار خوب خود پيشاپيش تا حدي دست
به تفكيك برنامه درسي مي زند ، وي براي دانش آموزان پر استعدادتر مسايل
پيچيده تري طرح مي كند تا پيشرفت بيشتر آنان را برانگيزد و براي كم استعدادتران
مسايل ساده تر تا در آنان اعتماد به خويش نسبت به يادگيري رياضيات بيافريند .

اما در مورد انعطاف پذیری مطالب کتاب ریاضی پنجم ابتدایی می توان گفت
که چون بیشتر مطالب پشت سر هم و پیش نیازهم هستند باید طبق صفحات کتاب پیش رفت
مثل آموزش کسر که اول باید کسرهای ساده و بعد کسرهای مساوی و در ادامه
کسرهای بزرگتر از واحد و سپس جمع ، تفریق ، ضرب و تقسیم
کسر ها آموزش داده شود واین مطالب باید پشت سر هم تدریس شوند.
ولی برای مطالبی مثل آموزش ساعت و حجم و محیط و مساحت و.
می توان زودتر از وقت موعد تدریس کرد .
انعطاف
برنامه
درسی

اسلاید 11 :

برای تدریس ریاضی درپنجم دبستان روش های متعدد و متنوعی ذکر کرده اند هر روش طرفداران و مخالفانی دارد . انواع این روش ها بعضی زبانی ، فعال و مکاشفه ای گفته اند ، گروهی روش ها ی تدریس ریاضیات را گفتاری ، پرسشی و سقراطی و آمیخته ذکر کرده اند .
روش زبانی
در این روش معلم به اصطلاح متکلم وحده است . همه چیز را بیان می کند قواعد را بررسی می کند ، نتیجه گیری می کند ، طراح مسئله است . خلاصه آموزگار همه کاره و شاگرد هیچ کاره است . معلم مسئله گو و شاگرد مسئله حل کن ،معلم متکلم و شاگرد مستمع است. این نکته جالب است که طرفداران این روش دو گروه مخالفند ، عده ای موافق روش زبانی ماشینی و عده ای موافق روش زبانی استدلالی هستند .
انواع روش تدریس ریاضی در پنجم ابتدایی

اسلاید 12 :

روش تدریس زبانی ماشینی
موافقان کسانی هستند که فهم و شعور دانش آموز را برای استدلال مناسب نمی دانند از طرفی اعتقاد دارند که دانستن قواعد و فنون محاسبه کافی است اگر دانش آموز ادامه تحصیل بدهد برایش استدلال می شود و مطالب را می فهمد و اگر پس از اتمام دوره ابتدایی وارد بازار کار شود محاسبات به دردش می خورد نه این که چرا فلان مطلب چنین است و چنان نیست.

روش تدریس زبانی استدلال
هواداران این شیوه بر خلاف گروه قبل تدریس ریاضی را توام با استدلال دارند ولاغیر . خلاصه کلام
این عده چنین است اساس ریاضیات و نهاد آن منطق است ریاضی با منطق آمیخته است. پس باید با استدلال و برهان به امر تدریس ریاضی همت گماشت. ابتدا باید تعاریف و اصول گفته شود و به دنبال آن می توان نتیجه گیری ها را با استفاده از قوانین منطق آغاز نمود.

روش تدریس مکاشفه ای
در این روش با استفاده از وسایل سمعی و بصری در ذهن شاگرد ایجاد علاقه و انگیزه می شود شاگرد آزمایش می کند ، می شنود ، می بیند، لمس می کند ، خراب میکند تا یاد بگیرد . دانش آموز از کار کردن با وسایل خسته نمی شود ، آن چه را یاد می گیرد ، دیر فراموش می کند ، مطالب جنبه ی دستوری و فرمایشی ندارند . معلم به عنوان راهنما و مشاور شاگرد را برای رسیدن به هدف یاری می کند. این شیوه روشی فعال است ، شاگرد عمل می کند ، سر گرم است ، خسته نمی شود.

اسلاید 13 :

روش سقراطی (گفتگوی سقراطی = دیالکتیک سقراطی )
سقراط ازفلاسفه یونان باستان است .عادت سقراط چنان بود که اگردرموردی باشخصی اختلاف عقیده می داشت بلافاصله عقیده اش را بروز نمی داد با او به گفتگو می نشست تا سرانجام به توافق می رسیدند . لازم به تذکراست که هر گفتگویی سقراطی نیست به طورخلاصه دراین روش با پرسش و پاسخ های مناسب معلم و شاگرد را به سمت موضوع و هدفی هدایت می کند تا خود به کشف مطلب بپردازد و اگر ایراد و اشکالی دارد آن را بر طرف کند.
حل مسأله
هر كس در ذهن خود فرآيندي براي حل مسأله طي مي كند. مسير حل مسأله براي مسائل گوناگون و براي افراد مختلف متفاوت است. اما جرج پوليا تلاش كرده است تا اين مسير را به نوعي مدل سازي كند.
الگوي چهار مرحله اي او به شكل زير است :
1- فهميدن مسأله : فهميدن مسأله ، يعني تشخيص داده ها و خواسته هاي مسأله وارتباط بين آنها . اولين گام در يك مسأله ، فهميدن آن است . اين گام نشان مي دهد مسأله وقتي مسأله است كه چيزي براي فهميدن داشته باشد. فهم مسأله بخش اصلي فرايند حل مسأله است .
2- طرح ريزي كردن : گام دوم برنامه ريزي ،طرح ريزي يا قصد كردن براي حل مسأله است . در اين مرحله مسأله را از ابعاد مختلف رياضي بررسي مي كنيم . يعني اين مسأله با كدام يك از مفاهيم چهار عمل اصلي و يا مقولات هندسي واصول و . در ارتباط است. چگونه آن را مي توان مدل سازي كرد؟ كدام روش براي حل آن مناسب تر است ؟
3- حل مسأله : در گام سوم ، نقشه ي طرح شده را به اجراء مي گذاريم . اگر راهبرد مناسب را انتخاب كرده باشيم ودر فهم مسأله مشكلي نداشته باشيم ، نقشه با موفقيت اجراء شده ، مسأله حل ميشود .
4- نگاه به عقب (برگشت به عقب) : در گام آخر در صورتي كه مسأله حل شده باشد ، آن را در دنياي واقعي ، تفسير و ترجمه مي كنيم . همچنين درمورد منطقي بودن پاسخ و اين كه جواب به دسـت آمده همان خــواسته ي مسـأله است يا نه ، بررسي مي كنيم . راه حل و روش هاي رياضي كه در حل مسأله استفاده شده است ، مجدداً بررسي و امتحان مي شوند.

اسلاید 14 :

مراحل ارائه درس
برای آن که یک مفهوم ملکه ذهن دانش آموز شود باید از صافی هایی بگذرد تا از جهت سطحی و عمقی گسترش یابد در بسیاری از موارد مراحل ارائه درس را می توان تحت عناوین مراحل مجسم ، نیمه مجسم ، شفاهی ، کنترل درک مفهوم ، رفع اشتباه و به کار گیری درس ذکر کرد.
در مرحله مجسم عمدتا کار با وسایل کمک آموزشی است. در بدو امر با وسایلی که از قبل تهیه کردهایم یک موضوع را به صورت عینی و محسوس آموزش می دهیم .
در مرحله نیمه مجسم سعی می کنیم با رسم شکل هایی جالب و جذاب مطلب را تفهیم کنیم . این تصاویر بهتر است ساده و متنوع باشند .
مرحله مجرد مرحله ایست که دانش آموز بدون توجه به اشکال و تصاویر و وسایل آموزشی تمرینات را حل می کند ، جواب اعمال را مشخص می کند . به عنوان مثال تا مدتی همراه وسایل کمک آموزشی و تصاویر به دانش آموز یاد می دهیم 5=3+2 زمانیکه در بر خورد با 3+2 فورا جواب را می گوید به مرحله مجرد رسیده است.
در ریاضی کلاس پنجم بیشتر درس ها از جمله کسر ها و تناسب و اعداد مرکب ومساحت ومحیط و اعداد اعشاری. حتما باید از مراحل مجسم و نیمه مجسم و مجرد استفاده شود تا دانش آموزان درک درستی از موضوع را در یابند مثل موضوع کسر که اگر به صورت مجسم و نیمه مجسم خوب برای دانش آموزان تفهیم نشود در مرحله مجرد نمی توان از آنان انتظار داشت که جواب درست را بیان کنند .

اسلاید 15 :

درس فارسی
تحقيقات نشان مي دهد كه بيشتر دانش آموزاني كه در درس املاء و فارسي ضعيف هستند در درس رياضيات نيز مشكل دارند و يا بر عكس
دانش آموزي كه نتواند پرسش را به درستي بخواند ، نخواهد توانست درك كند و در نتيجه نخواهد توانست آن را تحليل نمايد و در نهايت از حل مسئله عاجزخواهدبود .
درس علوم
دانش آموز با فراگیری جرم و حجم و اندازه گیری و کیلو گرم و نمودار و. در درس ریاضی می تواند نحوه کاربرد آن را در همان سال یا پایه های بالاتر در درس علوم آشنا و عملا با آن در ارتباط باشد. مثل اندازه گیری دما ، اندازه گیری جرم و حجم مواد و .
درس تعلیمات اجتماعی
این درس در دوره ابتدایی شامل جغرافی ، تاریخ و مدنی می شود . در درس تعلیمات اجتماعی باید با نمو دار و مقیاس و عدد نویسی آشنا باشد که این مطالب را در درس ریاضی می آموزد. به عنوان مثال برای درس جغرافی میزان بارندگی در یک منطقه در طول سال را روی نمودار می کشدو این نمودار را در درس ریاضی یاد گرفته است .
درس قرآن
با یاد گرفتن عدد نویسی در ریاضی می تواند به راحتی شماره سوره و شماره آیات را در قرآن بخواند و همچنین یاد میگیرد که با شنیدن شماره آیه مورد نظر توسط معلم شروع به خواندن آیه خواسته شده می کند.
درس هدیه های آسمان
با یاد گرفتن عدد نویسی در ریاضی می تواند سن تکلیف و سن پیامبران و امامان و روز های مهم سال مثلا 15 شعبان ، 28 رجب و .و همچنین خواندن تقویم را در درس هدیه های آسمانبه نحو احسن انجام دهد.
درس ورزش
با یاد گرفتن عدد نویسی و متر و کیلو متر و شکل های هندسی و محیط و مساحت و ساعت و دقیقه و ثانیه در ریاضی می تواند در درس ورزش به اطلاعات زیادی دست بیابد و همچنین در ورزش از این موارد در بازی استفاده کند مثل دویدن که با متر و کیلو متر اندازه گیری می شود و زمان بازی ها و اندازه گیری های دقیق مانند پرش طول و .
درس هنر
با یاد گرفتن انواع خط و نقطه و اشکال هندسی در ریاضی می تواند در درس هنر با این موارد نقاشی های زیبا و قشنگ رسم کند در کتاب های ریاضی در بعضی از صفحات رنگ کردن شکل ها وجود دارد که این ارتباط را عمیق تر می کند.
و همچنین رسم هایی که در ریاضی و در بخش فعالیت ها یا بازی با ریاضی هست می توانند آن را بهتر رسم کنند و از عهده ان برآیند.
ارتباط افقی و عمودی رياضي پنجم ابتدایی با سایر دروس

اسلاید 16 :

کتاب ریاضی پنجم ابتدایی دارای 160 صفحه می باشد.
تصویر جلد کتاب با محتوای کتاب هماهنگی دارد بدین گونه که عکس سیب کامل و نصف آن به آموزش کسر اشاره دارد و همچنین کلاف نخ و کلاه به آموزش نسبت و تناسب اشاره می کند که با محتوای کتاب هماهنگی دارد .
در ضمن با آوردن عکس دختر و پسر توجه به جنسیت را هم رعایت نموده است.
کتاب ریاضی پنجم ابتدایی

اسلاید 17 :

با این که حدود 5 سال از تقسیم استان خراسان به سه استان مجزا
می گذرد هنوز در کتاب ریاضی پنجم یک استان را نشان می دهد که با مطالب کتاب جغرافی همخوانی ندارد.

در شکل روبرو به جای این که بنویسد برای کسر نوشته شده است که برای عددکه با توجه به پانزده چهارم باید کلمه کسر آورده شود
اشکالات محتوایی کتاب ریاضی پنجم ابتدایی

اسلاید 18 :

اگراز اشکال رنگی که در به کار گیری آموزش درس ریاضی در کتاب آورده شده بگذریم حدود 24 تصویر به صورت واقعی و نقاشی شده در کتاب آمده است که با توجه به اهمیت تصاویر در آموزش حجم تصاویر به کار رفته در این کتاب بسیار کم می باشد.
درتصاویر کتاب 11 مورد تصویر مردان و پسران و 6 مورد تصویر زنان و دختران را نشان می دهد با دیدن اعداد خود به تفاوت های قایل شده بین مردان و زنان پی می بریم.
درتصاویر کتاب 11 مورد تصاویر به صورت نقاشی کشیده شده است و 10 مورد عکس های واقعی می باشد و تصاویر نقاشی شده تناسب کمتری نسبت به موضوع درس دارندو کیفیت خوبی برخوردار نیستند.
بررسی تصاویرکتاب ریاضی پنجم ابتدایی

اسلاید 19 :

ارزشیابی عملکردی:
هدف آموزشی در عملکرد
دانش آموزان است که در طول زمان این نوع ارزشیابی مشاهده ی مستقیم و نظام دار و ارزش گذاری
انجام می شود و مستمر است ومعمولا شامل تولید یک محصول است. در این شیوه از دانش آموزان
خواسته می شود تا با عملکردی خاص با تولید چیزی نشان دهند که تبحر و مهارت لازم را کسب کرده اند.

آزمون کتبی:
متداولترین شیوه ی ارزشیابی در نظام فعلی آموزش و پرورش کشور ما آزمون کتبی است.
اما این شیوه هم باید به روش صحیح آن انجام شود.

الف ) پرسش های چند گزینه ای
ب ) پرسش های پاسخ باز
ج ) پرسش های پاسخ باز گسترش یافته

ارزشیابی در ریاضی در پایان آموزش نیست بلکه جزیی از فرایند آموزش است هدف آن تنها
بر ملا کردن نقاط ضعف و نا توانی های دانش آموزان نیست بلکه به قصد دادن باز خورد
مناسب برای تصحیح و تکمیل فرایند یادگیری آن ها طراحی خواهد شد
ارزشيابي در درس ریاضی پنجم ابتدایی

اسلاید 20 :

بیشتر درس های ریاضی از ساده به مشکل می باشند که در امر آموزش کمک بسزایی به دانش آموزان می کند.
هر درس کتاب دارای دو نوع تمرین می باشد .نوع اول بعد از تدریس معلم توسط دانش آموزان در کلاس درس انجام می گیرد که برای یادگیری و تثبیت آن کمک می کند. نوع دوم تمرین های هست که برای کار در خانه گنجانده شده است. و همچنین تمرین هایی با عنوان تمرین های دوره ای 1 و 2 آورده شده است که برای مرور مطالب تدریس شده بسیار مفید است .
در آخر کتاب 10 مورد از نمونه سوالات امتحانات پایانی سال های گذشته را آورده که دانش آموزان با سوالات امتحانی آشنا می شوند .
فعالیت هایی به نام بازی و ریاضی در نظر گرفته شده است که زمینه ی خلاقیت دانش آموزان را فراهم می کند.
بیشتر مطالب کتاب با زندگی روزمره دانش آموزان ارتباط دارد و می تواند با یاد گرفتن درس آن را در اجتماع و محیط زندگی خود به اجرا در بیاورد.
برای آموزش دروس از شکل ها ی هندسی جالب بهره گرفته شده که باعث جذاب شدن و یادگیری آسان توسط دانش آموزان می شود.
محاسن کتاب ریاضی پنجم ابتدایی