بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
نسخه نویسی در مامایی
اسلاید 2 :
اهداف رفتاری کارگاه نسخه نویسی
اصول نسخه نویسی در مامایی را شرح دهد
تقسیم بندی داروها از نظرFDA در بارداری را توضیح دهد
حدود وظایف ماما در نسخه نویسی را بداند
انواع نسخه های مجاز توسط ماما را نام ببرد
فرق داروهای بدون نسخه و داروهای نیازمند به نسخه را بگوید و چند مورد از داروهای بدون نسخه را بیان کند
آزمایشات کاربردی در نسخه های مامایی را نام ببرد
حداقل ده مورد از اختصارات رایج در نسخه نویسی را نام ببرد
آموزش های لازم برای مصرف بعضی از داروهای مامایی و.. را شرح دهد
یک نسخه مامایی بدون ایران را نگارش کند
اسلاید 3 :
تعریف
نسخه عبارت است از يك دستور دارويي كه بطور كتبي يا شفاهي از طرف پزشك، دندانپزشك و ماما يا ساير افرادي كه مطابق قانون اجازه تجويز دارو را دارند، صادر مي گردد.
اولین فردی که ادبیات فارموکولوژی را بنا نهاد ابرس پاپیروس بود که شامل روشهای دور کردن بیماری ها و لیستی از عوامل دارویی و روش های مخلوط کردن بوده است.
اسلاید 4 :
صفات مشخصه نسخه:
داروي معين
زمان مشخص
براي فرد به خصوص
اسلاید 5 :
انواع نسخه:
كتبي
/
شفاهي
اسلاید 6 :
سربرگ نسخه
نام و نام خانوادگي
درجه علمي
شماره نظام پزشكي
آدرس و شماره تلفن محل طبابت
ساعات كار
اسلاید 7 :
صلاحیت نسخه نویسی
پزشک، دندانپزشک، ماما یا دیگر افراد که صلاحیت دارند، دستورات را برای تجویز داروها مینویسند.
فردی که دارو تجویز می کند باید با قوانین ایالتی که از آن گواهی گرفته اند و همچنین با قوانین بیمه آن آشنا باشند.
اسلاید 8 :
چهار چوب نسخه :
-1 مشخصات پزشک
2 - تاریخ نسخه
3 - نام و سن و آدرس بیمار
4 - شروع نسخه
5 - دارو
در هر قلم داروي تجويز شده بطور معمول 6 عامل بايد مشخص باشد:
. 1 نام دارو
. 2 شكل دارو
. 3 واحد دارويي
. 4 تعداد دارو
. 5 نحوه مصرف
. 6 فواصل تجويز
اسلاید 9 :
مشخصات يك نسخه دارويي)علاوه بر مشخصات پزشك(
1 - نام، آدرس و سن بيمار ضمناً شرکتهای بیمه گر نوشتن سن را جزء قوانین خود می دانند..
2 - تاريخ
3 - عنوان نسخه يا سرنسخه : X , R
Recipe Recipe دریافت کننده
ستاره ژوپيترسمبل کمک کننده به بهبودی بیماران
هوالشافي
4 - متن نسخه
مهمترین قسمت نسخه است و اساسی ترین نکته این است که این بخش از نسخه باید
خوانا، كامل، و صحيح باشد
اسلاید 10 :
خطاهای ناشی از عدم رعایت اصول نسخه نویسی:
خطای ناشی از تحویل یک دارو بجای داروی دیگر بعلت شباهت املایی مخصوصاً درحالت هایی که خط پزشک خوانا
نباشد و یا املاء کلمه را کامل ننویسد مثل:
Adalat, Adult cold— methimazole,methocarbamol,metronidazole
خطای ناشی از تحویل یک شکل دارو بجای شکل دیگری از دارو)کپسول بجای ویال(
خطای ناشی از تحویل یک واحد داروئی متفاوت با فرم مورد نظر )ایندرال 40 بجای ایندرال 20 میلی گرمی(
خطای ناشی از نحوه مصرف)تزریق IM بجای IV )
خطای ناشی از تحویل تعداد موردنظر دارو
اسلاید 11 :
دستور مصرف دارو به بیمار Transcription or Direction for patient
در صورتی که بیمار برای اولین بار از داروئی استفاده می کند توضیحات مربوط به نحوه کاربرد صحیح را نیز برای وی باید بیان کرد.
جهت جلوگیری از خطرات ناشی از تفسیر غیر صحیح دستور مصرف توسط افراد غیر متخصص توصیه می شود این قسمت
بطور خوانا وکامل به زبان فارسی نوشته شود و از بکار بردن اختصارات خودداری شود.
اکتفا کردن به نوشتن تعداد دوز روزانه بطورکلی مثلاً سه بار درروز گمراه کننده است و باید بطور دقیق فاصله آنها ذکر شود.
حتی المقدوراز نوشتن کلمه طبق دستور خودداری شود زیرا در بیشتر موارد منجر به عدم راهنمائی بیمار و رعایت نکردن
دستور مصرف صحیح دارو می شود
رعایت نوع غذا، نوشیدنی و سایراطلاعاتی که بیمار بایستی در مورد داروهایش داشته باشد را مشخص کند.
اسلاید 12 :
قید کلمه جایگرین نشود یا همانطورکه نوشته شده داده شود دربرخی کشورها الزامی است وگرنه دکتر داروساز مجاز به جایگزین کردن دارو است.
در مورد دستور داروئی در صورت لزوم PRN)As required )حداکثر مقدار مصرف و کمترین فاصله زمانی مصرف دارو باید قید شود.
اسلاید 13 :
بطورمتوسط 54 % بیماران داروی خود را به درستی مصرف نمی کنند که علل آن عبارت است از:
الف) نشانه های بیماری فروکش کرده
ب) عوارض جانبی دارو بروز کرده
ج) بیمار دارو را کارساز نمیداند
یک هماهنگی منطقی ما بین دستورها و هشدارها که پزشک و داروساز می دهند باید وجود داشته باشد.
کمتراز 64 % بیماران می دانندکه داروئی که می گیرند را باید چگونه مصرف کنند. پزشک باید اطمینان یابد که بیمار بخوبی نحوه مصرف و چگونگی مصرف داروهای خود را می داند پزشک باید اطمینان یابد که بیمار بخوبی یاد گرفته است
نحوه مصرف و چگونگی مصرف داروهای خود را می داند و این مسئولیت را نمی توان بعهده هیچکس دیگر گذاشت.
اسلاید 14 :
دستور تکررار نسخه Special instruction-reffill=renewal instruction
در این قسمت ذکر دستورات خاصی توسط پزشک لازم می باشد. مثلاًتعداد دفعاتی که نسخه بایست تکرار شود یا تجویز شود
مشخص می گردد. در مواردی که نسخه احتیاج به تجدید شدن نداشته باشد نیز بایستی درقسمت refill ذکر گردد.
یک نسخه نباید بیش از 5 مرتبه یا بعداز 6 ماه از تاریخ صدور آن تکرار شود.
اسلاید 15 :
برخی از نکات مفیددرنسخه نویسی :
*همه بیماران نیاز به درمان با دارو ندارند و در بسیاری از موارد با راهنمائی کردن و درمان غیرداروئی مشکل بیمار حل
میشود.
*هرگز از نام شیمیایی دارو استفاده نکنید بویژه آنهائی که با پیشوند عدد هستند؛ نام دارو نباید به اختصار نوشته شود و بجز
در موراد خاصی که تجویز یک شکل دارو برا ی بیمار مزیت داشته باشد استفاده از نام ژنریک ارجحیت دارد.
*در صورتی که از نام تجاری استفاده شود و یا پزشک قصد دارد نوع داروی بیمار در دوران درمان ثابت بماند می بایست نام ژنریک دارو نوشته شود و بدنبال آن کارخانه سازنده درون پرانتز قید شود و پزشک تاکید نماید که فقط همان نوع دارو داده شود، نام دارو معمولاً به انگلیسی نوشته می شود.
اسلاید 16 :
برخی از نکات مفیددرنسخه نویسی :
می شود واحد داروئی حتی برای فراورده هائی که فقط با یک واحد معین در دسترس هستند نوشته شود زیرا
تشخیص توصیه دارو را سهل کرده و در صورتی که واحدهای دیگری در آینده از این دارو در دسترس قرار گیرد از بروز اشتباه جلوگیری شود.
*از حرف U بعنوان مخفف unit استفاده نکنید زیرا ممکنست با O یا 4 اشتباه شود.
*اعداد اعشاری را به تنهائی با نقطه بجای ممیز همچون .5 نشان ندهید زیرا اگر نقطه جلب توجه نکند ممکن است با دوز
10 برابر اشتباه شود وباید بصورت 0.5 نوشته شود مانند هالوپریدول 5 و ,0.5
*هرگز نقطه اعشاری یا صفر را بعد از اعداد صحیح قرار ندهید مانند 2.0 بلکه باید بصورت 2نوشته شود زیرا اگر نقطه اعشاری جلب توجه نکند ممکن است با دوز 10 برابراشتباه شود. عدم استفاده از صفر قبل از ممیز باعث اشتباه ممیز با عدد یک می گردد.
اسلاید 17 :
برخی از نکات مفیددرنسخه نویسی :
*مطمئن شوید راه تجویز دارو را صحیح نوشته اید و باعث بروز اشتباه نمی شود حتی الامکان تعداد یک دارو را با اعداد رومی ننویسید چون موجب بروز اشتباه می شود .
*در صو.رتی که بیمار دچار افسردگی است ویا خطر خودکشی وجود دارد مقدار کل داروی مورد نیاز باید بطور منقسم نسخه شود بطوری که هر قسمت در صو.رت مصرف یکجا کمتر از مقدار کشنده باشد. دراین مورد حتماً به بیمار هشدار لازم داده شود.
*تعداد اقلام داروئی یک نسخه حداقل ممکن باشد زیرا امکان تداخلات داروئی احتمالی راکاهش می دهد.
*در نوشتن فرمولاسیونهای ترکیبی ماده داروئی موثر را اول و سایر موارد را در زیر آن بنویسید و کلیه اجزاء فرمولاسیون ترکیبی را در یک کروشه مشخص کنید وزن نهائی فراورده را معلوم نمائید کلیه اجزاء به درصد و یا به گرم نوشته شود. یعنی بر مبنای واحد یکسان درج گردد.
اسلاید 18 :
برخی از نکات مفیددرنسخه نویسی :
*به بیماران مبتلا به صرع، اختلالات غدد درون ریز و بیماران قلبی و عروقی توصیه کنید که داروی خود را فقط از یک شرکت تولیدی تهیه کنند زیرا تفاوت فرمولاسیون یک داروی معین که توسط چند شرکت تولید می گردد باعث می شود که تغییر نوع دارو منجر به بروز خطراتی برای بیمار گردد .
*در تجویز دارو به بیماران آسیب پذیر (کودکان، زنان باردار و شیرده، سالمندان، بیماران کبدی وکلیوی و..) باید احتیاط شود.
*داروهای تجویز شده نباید با یکدیگر تداخل خطرناک داشته باشند.
*کاربرد داروها بایست براساس متون علمی باشد نه تجربه های شخصی و اعمال سلیقه فردی که مقبولیت علمی ندارد.
*در تجویز دارو برای بیمارانی که دارای رژیم فاقد قند و نمک یا الکل هستند دقت نمائید زیرا بسیاری داروها حاوی این مواد هستند ( شربت و الگزیر حاوی قند و الگزیر حاوی الکل است).
سدیم یا پتاسیم بنزاتین پنی سیلین می تواند تعادل الکترولیتی را دچار اختلال کند چون بخصوص در دوزاژ بالا مقادیر زیادی از این الکترولیتها را وارد بدن می کند.
اسلاید 19 :
مراحل نوشتن نسخه و درمان مشکلات
F.Mokhtari 1397/06/07
مرحله اول: مشکل بیمار را تعریف کنید (تشخیص)
مرحله دوم: هدف های درمانی خود را مشخص کنید .
مرحله سوم: تعیین کنید که آیا درمان شخصی شما برای این بیمار مناسب است یا خیر .
مرحله چهارم: درمان را شروع کنید .
مرحله پنجم: اطلاعات، راهنمایی ها و تذکرات را به بیمار بدهید .
مرحله ششم: درمان را پیگیری یا متوقف کنید .
اسلاید 20 :
نکته مهم
همه بیماران نیازمند درمان دارویی نیستند و گاهی تنها با
راهنمایی کردن، تذکر موارد بهداشتی، تغذیه ای و درمان
غیردارویی مشکل مرتفع خواهد شد.
