بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تنظیم شرایط محیطی
اسلاید 2 :
فیزیک روانی
علمی است که رابطه بین انسان و فراسنج های عوامل فیزیکی نافذ را مورد نقد و بررسی قرار میدهد. حس های انسان دارای فراسنج هایی است که در هر موردی یکی از آنها جنبه کمیتی دارد. مثلاً وقتی نور زیاد می شود انسان احساس روشنایی میکند. مقدار نور به وضعیت فیزیکی خارج از انسان بستگی دارد ولی وقوع روشنایی در وجود انسان است. بنابراین مقدار نور یا درخشش یک فراسنج فیزیکی و روشنایی فرا سنجی فیزیکی روانی است.
فراسنج
حداقل خصوصیات فیزیکی مستقل قابل اندازه گیری که توسط آن میزان وضعیت آن چیز را مشخص نمود.
« صوت »
اسلاید 3 :
آستانه
انسان دارای حس های چندگانه است که باید دید این حس ها در چه شرایطی به کار می افتند و به طور کلی برای تحریک اولیه و راه اندازی حس لازم است که رابطه معینی بین فراسنج های عامل فیزیکی مربوطه برقرار شود.
این رابطه «آستانه مطلق» برای حس مورد نظر نام دارد.
آستانه مطلق احساس
مثال فرض می کنیم در محیطی کاملاً ساکت که صدا پوشانده نمی شود صدای آژیری را کم کم زیاد می کنیم. ابتدا صدا به جایی می رسد که احساس میکنیم صدایی را میشنویم و درمورد شنیدن آن مردد هستیم. اینجا فشارصدا به حد آستانه مطلق شنوایی رسیده است، به عبارتی فشار صدایی که ۵۰ درصد از جواب های آن منفی و ۵۰ درصد مثبت باشد آستانه مطلق آن شنوایی می گویند
مرز موثر واقع شدن و نشدن عامل فیزیکی بر روی انسان را تعریف میکند این آستانه سرآغاز به وجود آمدن احساس را تعریف میکند. به عبارت فنی مقدار فراسنج کمی فیزیک روانی در این آستانه صفر می باشد.
اسلاید 4 :
حال اگر صدای آژیر کم کم زیاد شود:
ابتدا از وجود یک صدای مشخص مطمئن میشویم.
در محدوده خاصی از فشارصدا بهترین حالت خود را پیدا می کند.
به تدریج ناراحتکننده، دردآور، صدمه زننده و در نهایت باعث پاره شدن پرده گوش میشود .
بنابراین اثر فراسنج کمی یک عامل فیزیکی بر روی انسان را به شرح زیر می توان طبقه بندی نمود:
آستانه تخریب
آستانه صدمه
آستانه درد
آستانه ناراحتی
گستره بهینه احساس
آستانه مطلق احساس
گستره بهینه احساس
فراسنج کمی عامل فیزیکی
اسلاید 5 :
آستانه مطلق استاندارد
با اندازه گیری آستانه مطلق افراد زیادی که عملکرد حس آنها معمولی است میانگین به دست می آید که آستانه مطلق استاندارد نام دارد.
ناراحتی در این محدوده اثر عامل فیزیکی روی انسان محسوس است بدون این که عارضه زیانبخش ای در بر داشته باشد این حوزه محدوده کاربردی به شمار می آید
اسلاید 6 :
گستره بهینه
در این گستره فعالیت های مختلف انسان در شرایط فیزیک روانی خاصی با حداکثر راندمان کاری و سهولت لازم انجام پذیر می باشد.
این محدوده محدوده مطلوب یا گستره بهینه می باشد.
آستانه ناراحتی یا آستانه صدمه
هر یک از عوامل فیزیکی نافذ در شرایط محیط زیست در این محدوده زیان آور خواهد بود.
به علت جهالت یا سهل انگاری دست اندرکاران شرایط محیطی حاکم بر بسیاری از کارخانجات در این محدوده قرار گرفته است.
علاوه بر شدت، تداوم زمانی نیز نقش مهمی در این فراسنج فیزیکی را داراست. مثلاً برخورد موقت نور مستقیم جوشکاری با چشم انسان معمولاً اختلال موقتی و گذرایی را در بینایی به وجود می آورد اما تداوم این عمل به نابینایی کامل منجر خواهد شد.
آستانه تخریب
این آستانه نابودکننده است اگر مقدار فراسنج کمی فیزیکی از این حد تجاوز کند مانند آبی است که از سر گذشته باشد. بنابراین دیگر مقدار آن مطرح نیست این آستانه همیشه خطرناک است.
در این حوزه میزان فراسنج کمی عامل فیزیکی حداکثر مقدار را پیدا می کند که از لحاظ کاربردی حائز اهمیت می باشد
اسلاید 7 :
موج چیست؟
هر موقع وضع متعادلی به هم بخورد و این به هم خوردگی تداوم داشته باشد آن وضعیت متعادل در مقابل این به هم خوردگی از خود واکنش نشان می دهد و موج ایجاد میشود.
مانند موج آب، موجود در گندم، موج، اغتشاش، موج نور و.
موج وسیله است برای انتقال انرژی به عبارتی آن انرژی که عامل به هم خوردن است توسط موج منتقل میشود.
طبقه بندی امواج؛ امواج به دو دسته تقسیم میشوند:
امواج آکوستیک
امواج الکترومغناطیس
« موج »
اسلاید 8 :
در امواج الکترومغناطیس وضعیت الکترون ها به هم می خورد و موج تولید می شود این امواج شامل دسته بندی گسترده هستند:
امواج رادیویی (کوتاه، متوسط، بلند)
امواج VHF
امواج micro wave
امواج نوری (مادون قرمز، نور ماوراء بنفش )
امواج آلفا، بتا و تتا
اسلاید 9 :
امواج آکوستیک
در این امواج مولکولها به جنبش در میآیند.
این امواج نیز طبقهبندی گسترده ای دارد که دو خانواده آن برای ما مهم است:
(بالای ۲۰ هزار روی انسان اثر ندارد ولی روی سگ و خفاش اثر دارد، کمتر از دو روی ما اثر ندارد)
لرزه: تواتر کمتر از 2Hz در ثانیه
صدا: تواتر بین 20 – 20000 Hzدر ثانیه
«بین 2Hz تا ۲۰ Hz نه صدا است و نه لرزه»
اسلاید 10 :
امواج صوتی
اگر فشار هوا از میزان خود بالا و پایین شود موج به وجود میآید و این موج صوت نام دارد.
هم خوردن فشار یا جابجا شدن مولکول ها که هر دو یک معنی می دهد عامل انتقال صوت است در موج انرژی اولیه که تاسیس شده است منتقل می شود.
بنابراین در امواج صوتی دو قشر فشردگی و نا فشردگی داریم.
به عبارتی اگر یک عامل فیزیکی را نسبت به حالت عادی و متعادل تغییر دهیم این تغییرات در محیط اطراف نیز اثر خواهد گذاشت و انرژی حاصله را انتقال می دهد.
اسلاید 11 :
موجی که کمتر انرژی از دست می دهد و در زمینه راحت تر حرکت می کند طول موج های بلند هستند هر چه طول موج بلند تر باشد در نهاد ما احساس فیزیکی گرم تر ایجاد میکند.
بنابراین نور قرمز از آبی بیشتر تولید گرما می کند و چون طول موج آبی کمتر از قرمز است در هوا زودتر مستهلک می شود، بنابراین از فاصله دور نور قرمز راحت تر قابل رویت میباشد تا نور سبز و آبی.
طول موج صدای بم از صدای زیر گرمای بیشتری تولید میکند در صورت تواتر پایین و طول موج بلند آرام بخش تر است
زمان لازم برای طی کردن هر دور کامل موج سینوسیω / 2 است. پس طبق تعریف داریم:
اسلاید 12 :
اگر صدایی توسط موج صوتی به وجود بیاید هوابرد میگوییم. اگر این موج از داخل پیکره ساختمان باشد پیکره ای داخلی و اگر از خارج باشد پیکره ای خارجی است. مثلاً صدای یک موتورخانه دیوار را به لرزه در می آورد و دیوار اتاق فضای اتاق را به لرزه در می آورد. بنابراین:
نوفه های صوتی به دو گروه تقسیم می شوند:
هوابرد
پیکره ای
داخلی
خارجی (مانند قطار و ماشین)
بنابرایت در صوت اول باید تشخیص داد که هوابرد است یا پیکره ای
در جایی که پیکره ای است مسئله جنس مصالح مطرح میشود و بهترین مصالح برای آکوستیک پیکره ای لاستیک است.
صوت هوابرد و پیکره ای
مانند حرف زدن یا صدای آژیر
اسلاید 13 :
ساختمان ماشینی است که عملکرد خاص خود را دارد بنابراین در ساختمانها اولویتهای آکوستیکی متفاوت هستند در ساختمان یک تئاتر یا استودیو پخش صدا و سیما مهمترین اولویت، اولویت آکوستیکی است.
ساختمانهای چوبی از لحاظ نوفه پیکره ای وضع مناسبی دارد ولی از لحاظ نوفه هوابرد بسیار ناجور هستند.
اگر بخواهیم زمینه خوب موج را منتقل کند باید زمینه ای انتخاب کرد که سرعت موج بالا باشد و بر عکس اگر بخواهیم ساختمان بسازیم که صدا در آن وارد نشود، باید از لاستیک ساخت.
اهمیت مساله ساختمان به ترتیب برای عدم انتقال صوت چنین است:
آهن
لاستیک
چوب
بتن
آجر
اسلاید 14 :
نوفه یا noise
وجود صداهای مزاحک در مسیر شنوایی ما یا به عبارتی صداهای مزاحم برای دریافت خلوص صدا را نوفه می گویند.
مهار صداهای مزاحم در طرح های معماری و خصوصا فضاها و محیط های شهری خیلی اهمیت دارد.
گاهی برای کاهش نوفه، تراز صوتی محیط را بالا می بریم. مثلا در فروشگاه ها یا مکان های عمومی شلوغ بسیاری اوقات صدای آبشار در محیط پخش می کنند تا از شدت صداهای مزاحم کاسته شود.
در مسیر دیدن نیز گاهی اوقات با نوفه بصری مواجه می شویم. مثلا دانه های برف در هوای سرد دید را محدود می کند که نوفه بصری برای بینایی هستند یا وجود گرد و غبار در هوا.
اسلاید 15 :
اگر بخواهیم یک تاتر خوب طراحی کنیم باید صدا را زلال به شنونده انتقال دهیمف یعنی صدایی که مستقیما به وی می رسد با امواج صوتی منعکس شده در مدت زمانی کوتاهتر از زمان طنین به وی برسد. برای این منظور میتوان از خطوط شکسته در سقف استفاده کرد یا بازتابنده های سقفی به صورت معلق ایجاد کرد.
اسلاید 16 :
تراز صدا در آستانه شنوایی صفر است. واحد سنجش صوت «دسی بل» می باشد که با علامت db نشان داده می شود.
تراز صدای مردی که بلند صحبت میکند از فاصله یک متری ۷۵ دسیبل است.
یک صدا برای اینکه کاملاً مشخص باشد که کوتاه یا بلند شده است باید ۱۰ دسی بل تفاضل پیدا کند. به ازای هر دو برابر شدن صدا تراز آن ۳ دسیبل بالا می رود بنابراین3 دسیبل اختلاف در تراز برابر ۱۰۰ درصد اختلاف در شدت است .یعنی یک صدا برای اینکه کامل مشخص باشد که کوتاه یا بلند شده است باید ۱۰ دسی بل تفاضل پیدا کند یعنی حدود ۹ برابر شدت پیدا کند.
پس هر پله احساسی ۱۰ دسی بل است.
صدای معمولی یک مرد ۷۵ دسیبل و صدای بلند ۸۵ دسیبل، صدای کوتاه ۶۵دسیبل، آستانه ناراحتی ۱۲۰ دسیبل و آستانه تخریب ۱۴۰ دسی بل می باشد.
صدای معمولی یک مرد ۷۵ و صدای یک زن ۷۲ دسیبل است .
بنابراین توان صوتی یک زن توان نصف توان صوتی یک مرد است.
مرد حدود 35 و زن حدود 18 صدا تولید می کند اختلاف تراز یا بلندی صدا بین این دو 3 دسیبل است.
اسلاید 17 :
اگر شدت خاصی از یک موج صوتی داشته باشیم و به یک مانع برخورد کنند اتفاقات زیر سر راه دارد بنابراین اگر یک منعکسکننده ایده آل داشته باشیم ضریب انعکاس آن یک است و همینطور در نور جسم سیاه ایدهآل ضریب جذب آن یک است زیرا انعکاس و تراگسیل آن صفر است.
موج صوتی از منبع یا مولدی تولید میشود و گیرنده آن ما هستیم برای کنترل این موج نیاز به یک مانع داریم که در واقع هماهنگ کننده است.
منبع
«فرستنده یا مولد»
مانع
«هماهنگ و کنترل کننده»
گیرنده
«گوش»
اسلاید 18 :
برای جلوگیری از شدت صوت یک تیغه آجری ۴۵ دسی بل به ما افت صوتی می دهد.
بنابراین اگر در اتاق شدت صوتی ۷۵ دسیبل باشد و بخواهیم در مجاورت آن اتاق خواب با شدت ۳۵دسیبل یا اتاق خوابی آرام تر داشته باشیم 6میلیمتری به ما جواب میدهد.
برای جلوگیری از شدت صوت توسط دیوار به ازای هر دو برابر شد شدن ضخامت ۵ دسیبل شدت صوت کاسته خواهد شد.
بنابراین اگر یک سوت ۱۰۰ سیبل را با دیوار آجری به ۳۵ دسیبل تنزل دهیم:
به ازای 10 سانتیمتر
45 دسیبل
به ازای 20 سانتیمتر
50 دسیبل
به ازای 40 سانتیمتر
55 دسیبل
به ازای 80 سانتیمتر
60 دسیبل
بنابراین نیاز به یک دیوار با ضخامت ۱۶۰ سانتیمتر خواهیم داشت:
به ازای 160 سانتیمتر
65 دسیبل
اسلاید 19 :
یک هواپیما هنگام برخاستن حدود ۱۳۰ دسی بل تراز صوت دارد اگر برای یک اتاق خواب ۴۰ دسیبل سود داشته باشیم و بخواهیم این شکل را با یک دیوار حل کنیم به ضخامت حدود ۸ متر نیاز داریم!
برای حل مشکل چنانچه دو دیوار ۲۰ سانتی به فاصله گذاشته شود میتوان مشکل عبور این صوت را حل نمود.
در اینجا فقط عبور صوت از دیوار منظور شده (صوتهای تراگسیل)
صوت های پراش یافته مدنظر نبوده است.
برای طراحی ساختمان هایی که با مشکل آلودگی صوتی مواجه هستند چگونگی چیدمان فضاها بسیار حائز اهمیت است.
چنانچه خانهای در مجاورت مدرسه و یا اتوبان و یا یک مکان پر سر و صدا قرار دارد، باید در طراحی فضاهایی که موجب وجود صدا در آنها اهمیت کمتری دارد در مجاورت محیط مولد صدا قرار دهیم: یعنی راه پله، سرویس ها، انباری ها و در مرحله بعدی اتاق کار، آشپزخانه و در مرحله بعد پذیرایی اتاق مطالعه و نهایتاً اتاق خواب.
اسلاید 20 :
نحوه مقابله با صوت بم و صوت زیر نیز با همدیگر متفاوت هستند. چنانچه صوت ایجاد شده از یک موتور دیزل باشد چگونگی برخورد با آن بسیار متفاوت است از صوت ایجاد شده توسط یک دستگاه تراش خواهد بود.
صوتهای زیر از منافذ کوچک به خوبی گذشته در حالی که صوتهای بم برای گذشتن از منافع بخش اعظم توان خود را از دست می دهند.
از طرفی صوت زیر در برخورد با یک لایه نئوپان بخش اعظم توان خود را از دست می دهد در حالی که صوت بم به راحتی از یک نئوپان میگذرد.
بنابراین چنانچه مشکل آلودگی صوت صدای بم می باشد باید گشودگی را کوچک گرفت و فرم حجم را طوری انتخاب کرد که انعکاس بیشتر از عبور باشد و از مصالح سنگین و توپر استفاده کنیم.
چنانچه آلودگی صوتی، صوت زیر باشد باید منافذ را مسدود کرد و میتوان با حداقل ضخامت ها نظیر شیشه، نئوپان، فیبر استخوانی و . از شدت عبور صوت نیز کاست.
نحوه مقابله با صوت «بم» و صوت «زیر»
