بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
پسماندهای مراکز بهداشتی درمانی
اسلاید 2 :
خدماتی که در مراکز بهداشتی درمانی شهری ارائه می گردد :
جمع آوری آمار و اطلاعات حیاتی و بهداشتی منطقه و جمعیت تحت پوشش
ویزیت بیماران مراجعه کننده به مرکز
ارائه خدمات دندانپزشکی در تعدادی از مراکز
ارائه خدمات تزریقات و پانسمان ،بخیه و نوار قلب در تعدادی از مراکز
ارائه خدمات دارویی در مراکز شبانه روزی
ارائه خدمات آزمایشگاهی در تعدادی از مراکز
واکسیناسیون کودکان و بزرگسالان
تشکیل گروههای داوطلب و شوراهای بهداشت
آموزش بهداشت جامعه در زمینه های گوناگون
مراقبت از زنان باردار
مراقبت از کودکان صفر تا شش سال
تنظیم خانواده و گذاشتن IUD
تهیه پاپ اسمیر
مراقبت بهداشتی از دانش آموزان و نوجوانان
بهداشت محیط(مدارس، اماکن عمومی، مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی، کارگاهها و.)
آموزش بهداشت دهان و دندان به زنان باردار، شیر ده و دانش آموزان
آموزش تغذیه صحیح و استفاده درست از منابع غذایی د در دسترس
و.
اسلاید 3 :
انواع زباله های مراکز بهداشتی درمانی :
گروه 1 – پسماندهاي خطرناك
گروه 2- پسمانده های معمولی
اسلاید 4 :
گروه 1 – پسماندهاي خطرناك
الف. پسماندهاي عفوني
ب. پسماندهاي شيميايي
ج. پسماند هاي نوك تيزوبرنده
د. پسماندهاي راديواكتيو
اسلاید 5 :
گروه 2- پسمانده های معمولی
پسماندهاي معمولي يا شبه خانگي كه به طورعمده از كاركردهاي خدمات اداري وعمومي اين مراكز توليدمي شود0
شامل زباله هاي آشپزخانه، آبدارخانه،قسمت اداري ، مالي،ايستگاههاي پرستاري،باغباني وازاين قبیل است0
اسلاید 6 :
پسماندهای دندانپزشکی :
در بیشتر کشورها زباله های دندانپزشکی
مشمول قوانین زباله های پزشکی قرار دارند.
هرکدام از قوانین مربوطه به زباله های دندانپزشکی
طبقه بندی خاصی از این زباله ها ارائه می دهد.
زباله های دندانپزشکی بطورعام و جز به جز می تواند شامل اجزای بسیار زیادی باشد. این اجزا می تواند براساس جنس ،پتانسیل خطرزائی ، منبع تولید و نحوه مدیریت وسایر پارامترهای موجود دیگر دسته بندی شوند.
اسلاید 7 :
پسماندهای دندانپزشکی می توانند شامل:
زباله های عفونی
زباله های شبه خانگی
اشیا تیز و برنده
زباله های رادیواکتیو
زباله های خطرناک
زباله های شیمیایی
زباله های داروئی
زباله های سمی
اسلاید 8 :
زباله های سمی :
یکی ازمهمترین زباله های تولیدی در مراکز دندانپزشکی آمالگام می باشد. عمده ترین عناصرتشکیل دهنده آن جیوه و نقره می باشد، که در دندانپزشکی به طورگسترده مورد استفاده قرار می گیرد. و به دلیل وجود جیوه در این ترکیب و به خاطر تاثیرات مختلف بالقوه ای که این ماده بر روی انسان ومحیط زیست می گذارد باعث نگرانی های زیادی شده است.
باتوجه به اهمیت این ماده ، باقی مانده آمالگام باید جمع شود و پس از ذخیره سازی ، برای بازیافت یا دفن درزمین فرستاده شود.باقیمانده آمالگام باید درزیر آب درداخل ظرفهای ضد اکسیژن ، به منظور کاهش خروج بخار جیوه ذخیره شوند. آمالگام باقی مانده نباید با سایر ضایعات پزشکی مخلوط شود ویا سوزانده شود.
سرب عنصرسمی دیگری است که در پوشش فیلم رادیو گرافی وجود دارد. این پوشش به شکل فویل سربی وجود دارد که می بایست این فویل سربی بعنوان زباله های خطرناک جمع آوری و یا بازیافت شود.
اسلاید 9 :
زباله هایی که بطور ویژه در مراکز دندانپزشکی تولید می شوند شامل موارد زیر می باشد :
آمالگام
محلول های ثبوت و ظهور
فیلم رادیوگرافی و پوشش فیلم مربوطه (فیلم پکت)
محلول های گندزدا
مواد شیمیایی مورد استفاده در کمی کلاو
خون و بافت های خونی و مواد آلوده به مایعات بدن
سوزن و اشیا تیز و برنده
مواد شیمیایی مورد استفاده در فعالیت های مربوط به
قالبگیری و ساخت دندان مصنوعی
دندان و ابزار و وسایل دندانپزشکی
اسلاید 10 :
انواع پسماندهای آزمایشگاهی :
۱- پسماندهاي عادي ويا خانگي : اين گروه از پسماندها بايد در محل توليد ازپسماندهاي عفوني جداشوند، درغير اين صورت در گروه پسماندهای عفونی قرار می گيرند .
۲- پسماندهاي عفوني :حاوي تعداد کافی باکتري ، ويروس ، قارچ ،انگل وغيره برای ايجاد بيماري می باشند . مانندسرم و ساير مايعات آلوده بدن، مدفوع، کشتهاي ميکروبي، اجسام تيزوبرنده آلوده، سواب آلوده ، حيوانات آزمايشگاهي آلوده درآزمايشگاههاي تحقيقاتي وغيره
اسلاید 11 :
به تفكيك نحوه مديريت پسماندهاي عفوني ونيز فرآيند شستشو در مورد وسايلي كه وارد چرخه كاري مي شوند، به طريق ذيل مي باشد:
آمايش ودفع پسماندهاي آلوده :
تمامي ظروف يك بار مصرف حاوي محيط هاي کشت ميکروبي بايد دركيسه مخصوص اتوكلاو (ترجيحاً زرد رنگ وبا علامت خطر زيستي) قرارداده شده و تحت شرايط استاندارد آنها را اتوكلاو نموده وسپس در كيسه زباله ضخيم سياه رنگ دفع شوند.
لوله های يک بار مصرف حاوي لخته خون ، سرم وديگر مايعات بدن را ترجيحاً در کيسه مخصوص اتوکلاو قرار داده و اتوکلاو نموده ودركيسه زباله ضخيم سياه رنگ دفع مي نماييم ويا در صورت رعايت نمودن اصول ايمني، لخته ومايعات بدن (با حجم زياد ) را در سينک مخصوص اين به مدت حداقل يک ساعت قرار مي دهيم ويا در شرايط کار با جريان ملايم آب تخليه نموده وسپس در ماده سفيد کننده خانگي با رقت 1 به 10 استاندارد توسط شهرداري حمل و در پسماند سوز آمايش گرديده ويا در زير زمين دفن بهداشتي مي شود.وسايل فوق جهت حمل درکيسه زباله زرد رنگ( با علامت خطر زيستي) قرار مي گيرند.
اسلاید 12 :
دستكش آلوده به خون ويا سرم، پنبه آغشته به خون، سواب واپليكاتور آلوده، ديسك هاي تشخيصي آلوده ونظاير آن را را در كيسه مخصوص اتوكلاو، قرارداده و تحت شرايط استاندارد اتوکلاو نموده و در کيسه زباله ضخيم سياه رنگ دفع مي نماييم ويا درکيسه زباله زرد رنگ(با علامت خطر زيستي) جهت حمل در شرايط استاندارد توسط شهرداري قرار داده و در پسماند سوزآمايش شده ويا در زير زمين دفن بهداشتي مي شود. (
در مورد سواب ، اپليكاتور ، ديسك هاي تشخيصي آلوده ونظاير آن مي توان قبل از حمل توسط شهرداري آنها رادر محلول سفيد كننده خانگی با رقت 1 به 10 قرار داد.
اسلاید 13 :
نوار ادراراستفاده شده را در محلول سفيد كننده خانگي با رقت1 به ۱۰ به مدت حداقل يک ساعت قرار داده و ويا درکيسه زباله زرد رنگ(با علامت خطر زيستي) قرار داده ودر شرايط استاندارد توسط شهرداري حمل و در پسماند سوز آمايش شده ويا در زير زمين طبق شرايط استاندارد دفن مي شود.
از آنجا که مدفوع مي تواند به عنوان يک منبع مهم ويروس، باکتري و انگل وغيره محسوب شود، معمولاً جهت آمايش نمونه هاي مدفوع بايد از روش سوزانيدن استفاده شود.بنابراين ترجيحاً بايد ظروف حاوي نمونه هاي مدفوع در شرايط استاندارد توسط شهرداري حمل و در پسماند سوزآمايش شود.
به منظور جلوگيري از ايجاد آلودگي در زمان حمل ونقل ودفع ، محلول فرمالين ۵ يا ۱۰ در صد در ظرف مدفوع حاوي انگل به نسبت سه حجم فرمالين و يك حجم مدفوع ريخته و به مدت حداقل نيم ساعت آن را نگهداري مي نماييم وسپس آنها را جهت حمل توسط شهرداري درکيسه زباله زرد رنگ(با علامت خطر زيستي) قرار مي دهيم .
اسلاید 14 :
۳- پسماندهاي تيزوبرنده :
این گونه پسماندها بايد درظروف ايمن (Safety Box) نشت ناپذير بوده و قابل اتوکلاو شدن باشند . وقتي که سه چهارم محفظه پرشد، اتوکلاو و سپس به طريقه بهداشتي دفع شوند.
سرسوزن ها ترجيحاً همراه با سرنگ ها درمحفظه مقاوم (ظروف ايمن) قرارداده شوند. در غير اين صورت جهت جدا نمودن سرسوزن از سرنگ بايد ازمحل هاي تعبيه شده در قسمت درب اين ظروف استفاده كرد وسرنگ ها رادر كيسه مخصوص اتوكلاو قرار داده واتوكلاو نموده ودر كيسه زباله ضخيم سياه رنگ دفع مي نماييم.
نبايد اقدام به شکستن، بريدن ويا خم کردن سر سوزن ها نمود، زيرا خطرفرورفتن سر سوزن وايجاد آئروسل وجود دارد.
نحوه دورريز تيغ های برنده در تجهيزاتی مانند ميکروتوم وکرايواستات نيز بايد مورد توجه قرار گيرد و تيغ ها ي غيرقابل استفاده درظروف ايمن قرار داده شده و دفع گردد.
اسلاید 15 :
۴- پسماندهاي شيميايي :
شامل انواع موادومعرفهاي آزمايشگاهي،کيتهاي تشخيصي، موادضدعفوني کننده، مواد خورنده وسوزاننده ، موادآتش زا، سمي ، سرطان زا، واکنش زا، قابل انفجار و غيره مي باشند.
پسماندهای شيميايی در سه گروه کم خطر و پرخطر و بی خطر قرار می گيرند:
پسماندهاي کم خطر : حاصل کار با برخی از محلول ها وکيتهاي تشخيصي بوده وهمچنين كيت هاي تاريخ گذشته را نيزشامل مي شود. كه بايد طبق توصيه شركت سازنده ويا وارد كننده با توجه به برگه اطلاعات ايمني مواد شيميايي موجود دركيت عمل نمود وياجهت آمايش پسماندهاي شيميايي حاصل از کار با کيت هاي تشخيصي مي توان آنها را بامقاديرزيادي آّب رقيق کرده ودر فاضلاب دفع نمود. بايد توجه نمود که قبل از اين عمل نبايد پسماندها باهم مخلوط شوند. ترجيحاً يک سينک مخصوص به اين امر اختصاص داده شود.
پسماندهاي شيميايي پرخطر : حاصل کار با مواد شيميايي قابل انفجار، قابل اشتعال، خورنده، سوزاننده، سمي ، بسيار سمي ،واکنش زا، سرطان زا،التهاب زاو مضرمي باشد. كه براي دفع انها بايد طبق توصيه شركت سازنده ويا وارد كننده با توجه به برگه اطلاعات ايمني مواد شيميايي مربوطه عمل نمود. همچنين آزمايشگاه ها مي توانند با توجه به نوع پسماند، آنها را در ظروف شيشه اي و يا پلاستيکي مقاوم به طور جداگانه جمع آوري نموده وسپس طبق توصيه مراکزتوليدکننده، توزيع کننده وياواردکننده موادشيميايي اقدام به رقيق سازي با آب، خنثي سازي با مواد خنثي کننده وروش هاي ديگربر حسب نوع ماده نمايند.
پسماندهاي بی خطر : حاصل کاربا موادي مانند اسيدهاي آمينه، قندها وغيره مي باشند که خصوصيات پسماندهای کم خطرو پرخطر را ندارند.
اسلاید 16 :
۵- پسماندهاي پرتوزا
پسماندهای پرتوزا شامل مواد و وسايلي هستند که آلوده به موادپرتوزا می باشند. مسئوليت برنامه ريزي در مورد چگونگي مديريت پسماندهاي پرتوزابه عهده سازمان انرژي اتمي است.
نکته مهم اين است که پسماندهاي آلوده به موادپرتوزا بايد در مبدأً توليد، از ساير پسماندها تفکيک شوند، زيرا در غير اين صورت کليه پسماندهاي توليد شده جزء پسماندهاي پرتوزا تلقي مي گردند.
بسته بندي و جمع آوري پسماندهاي پرتوزا بايد با استفاده از ظروف مورد تاييد سازمان انرژي اتمي ايران استفاده شودکه اين ظروف بايد داراي برچسب مخصوص حاوی علامت خطر اشعه وهمچنين نوع پسماند باشند.
معمولاً درآزمايشگاههاي تشخيص طبي ايران از روش هاي دفع در فاضلاب، ذخيره جهت تجزيه و يا حمل توسط سازمان انرژي اتمي استفاده مي شود.
معمولاً دفع پسماندهاي مايع پرتوزا در فاضلاب انجام مي شود كه بايد ازسينک مخصوص اين کار استفاده شود و قبل از دفع، متناسب با ميزان و غلظت پسماند ، باآب رقيق گردد . اين سينک بايد با علائم هشدار دهنده خطر اشعه مشخص شود.
بايد توجه نمود که اگر نيمه عمر ماده پرتوزا کوتاه بوده و با نگهداري صحيح تجزيه مي گردد، نبايد از طريق سيستم فاضلاب دفع شود، بلکه بايد مطابق با استانداردهاي سازمان در محل مخصوصي جهت فرآيند تجزيه ذخيره شود.
