پاورپوینت عقرب گزیدگی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

عقرب گزيدگي
عقرب ها (Scorpion) وابسته به عنكبوتيان هستند . در دنيا گونه هاي متعددي عقرب وجود دارد كه تنها تعدادي محدود براي انسان خطر ناك هستند .
عقرب بيشتر در آب هواي گرم و شب ها فعال است و به اين علت رعايت نكات ايمني در مورد جلوگيري از عقرب گزيدگي به خصوص در مناطق گرمسيري و به هنگام تاريكي هوا اهميت دارد .
(مثل پوشيدن جوراب ، شلوار و كفش مناسب ، تكان دادن كفش و لباس قبل از پوشيدن و  غيره  )

اسلاید 2 :

سم يك نوع عقرب به نام :سنتروروئيد اسكالپچراتوس (Centruroides Sculpturatus) شديداً كشنده است (عقرب كوچك و زرد رنگ با يك توبركول كوچك روي پشت , و به طول 2.5 تا 7.5 سانتي متر , كه به آن عقرب جرار نيز گفته مي شود ) .

نكته : خطرناك ترين عقرب در ايران عقربي است به نام گارديم كه محل زيست آن خوزستان است .

اسلاید 3 :

علايم و نشانه ها
پس از چند دقيقه از گزش عقرب كه عموماً در اندام ( دست و پا ) اتفاق مي افتد علايم زير مشاهده مي شود :
درد , تاول , قرمزي , تورم
با گذشت چند ساعت از گزش ، ممكن است علايم زير در فرد مشاهده شود :
☺تند شدن نبض
☻بالا رفتن فشار خون
☺سرگيجه ، حالت تهوع و استفراغ
☻بي اختياري ادرار و مدفوع
☺تنگي نفس
☻تشنج
☺افزايش ترشح بزاق

اسلاید 4 :

عقرب گزيدگي اغلب خطر ناك نيست و تنها باعث بروز علايم و نشانه ها موضعي در محل گزش مي گردد.

اما علائم تهديد كننده حيات و حوادث منجر به مرگ به ندرت و آن هم بيشتر در كودكان رخ مي دهد.

در كودكان ممكن است متعاقب درد در ناحيه گزش، بي قراري، حركات غير ارادي چشمها و ترشح بزاق بروز نمايد.

يكي از علايم شايع عقرب گزيدگي در كودكان افزايش دماي بدن مي باشد. تنگي نفس و كم شدن اكسيژن در موارد حاد خصوصا در كودكان را بايد دقيقا كنترل نمود.

تهوع، استفراغ، مشكل در بلع در كودكان، احساس سوزن سوزن شدن در ناحيه گزش و . نيز ممكن است بروز نمايد.

اسلاید 5 :

كمك هاي اوليه
◘ ارزيابي صحنه حادثه ، دور كردن يا پرهيز از خطر ، در خواست كمك در صورت لزوم

 ◘ ارزيابي اوليه مصدوم و انجام مراحل ABC و ديگر كمك هاي اوليه ضروري در صورت لزوم

 ◘ بي حركت نگه داشتن مصدوم و ثابت نگه داشتن عضو گزيده شده

 ◘ كمپرس سرد ( نكته از گذاشتن يخ به صورت مستقيم بر روي اندام خود داري كنيد . )

◘ به دليل جذب سريع زهر و حجم كم آن، نيازي به تخليه محل گزش وجود ندارد.

◘ انتقال سريع به مركز درماني
در صورت شديد بودن مسموميت ، در مراكز درماني از
پادزهر سم عقرب براي خنثي سازي سم و درمان فرد
استفاده مي شود .البته اين كار بايد با دستور پزشك و
تحت نظارت مستقيم او انجام شود . تجويز آرام بخش
هم مي تواند به مصدومين كمك كند.

اسلاید 6 :

در مورد بريدن و مكيدن محل زخم با دهان توافق نظر وجود ندارد . بعضي صاحب نظران با اين كار مخالف هستند و عده اي استفاده از اين روش را مجاز مي دانند . 

در برخي از كتب بستن بالاي محل گزش با هدف تاخير در جذب سم توصيه شده است . براي اين كار بايد :

1-  از پارچه , باند يا يك وسيله ي مناسب ديگر با عرض حداقل چهار تا پنج سانتي متر استفاده كنيد

2-  پارچه , باند يا وسيله مورد نظر را حدود پنج سانتي متر بالاتر از محل گزش ( يعني قسمتي از اندام كه به تنه مصدوم نزديك تر است ) ببنديد .

3-  پارچه يا باند بايد به حدي محكم بسته شود كه تنها باعث كند شدن جريان لنف و خون سياهرگي در اندام مربوطه گردد . توجه داشته باشيد كه اين كار به هيچ وجه نبايد باعث اخلال در جريان خون سرخرگي اندام مبتلا گردد . به اين منظور , پارچه يا باند بايد به صورتي بسته شود كه يك انگشت به راحتي از زير آن عبور كند و همچنين باعث قطع نبض در نقاط انتهايي اندام مبتلا نگردد.

اسلاید 7 :

گزيدگي عقرب در افراد پير , كودكان , نوزادان و افراد مصدوم خطرناك تر است .همچنين اگر گزش متعدد يا نزديك سر و صورت يا گردن مصدوم باشد خطرنا ك تر از گزش اندام ( دست و پا ) خواهد بود .

به ياد داشته باشيد كه علايم گزيدگي با عقرب " گارديم " در ابتدا بسيار خفيف و ناچيز است و همين مسئله اغلب باعث عدم مراجعه به موقع فرد به مراكز درماني مي گردد . اما مراجعه به مراكز درماني لازم و ضروري است و تاخير مي تواند منجر به بروز علايم مختلف مسموميت , از بين رفتن بافت هاي بدن در محل گزش يا حتي در موارد شديد منجر به مرگ فرد گردد .

اسلاید 8 :

مارگزيدگي :
مارگزيدگي از مواردي است كه خيلي بايد در مورد آن هوشيارانه و با دقت عمل كرد چرا كه هر گونه غفلت ممكن است منجر به بروز عوارض خطرناكي براي فرد مسموم شود .
مارها انواع گوناگوني دارند كه از اين بين تنها تعداد معدودي سمي و خطرناك هستند .

اسلاید 9 :

هرگونه مارگزيدگي را بايد سمي تلقي كرد مگر خلاف آن ثابت شود .بنابراين لازم است مصدوم را حتماً و در اسرع وقت به مراكز درماني منتقل كنيم تا تحت مراقبت هاي لازم قرار گيرد .همانطور كه ميدانيد كليه مارها سمي نبوده ودر واقع به دو دسته سمي و غير سمي تقسيم مي شوند .

مارهاي سمي خود از نظر ميزان سمي بودن يكسان نبوده و با هم فرق دارند . همچنين از نظر شكل ظاهر نيز مارهاي سمي و غير سمي تفاوتهاي آشكاري دارند كه به برخي از آنها در اینجا اشاره می کنیم.

اسلاید 10 :

تفاوتهای مارهای سمی و غیر سمی :
1- مردمك چشم مارهاي سمي به صورت بيضي ( خطي ) و شبيه مردمك چشم گربه است .
ولي مردمك چشم مارهاي غير سمي گرد و مدور است .

نكته : مار مرجاني كه از خطرناك ترين مارهاي سمي است مردمك مدور دارد .
2- سر مارهاي سمي مثلثي شكل است و با بدن مار زاويه دارد , ولي سر مارهاي غير سمي به صورت نيمه بيضي است.
در واقع بدن مارهاي غير سمي شبيه كرم خاكي است .
نكته : سر مارمرجاني مثلثي نبوده ولي اين مار از انواع سمي است .

اسلاید 11 :

3- مارهاي سمي براي نيش زدن از دو دندان نيش استفاده مي كنند و محل گزش معمولاً با يك يا دو سوراخ ( يا زخم ) مشخص مي شود . اما در مارهاي غير سمي دندان ها متعدد هستند و در دو رديف هلالي قرار مي گيرند

4- معمولاً در انتهاي دم مارهاي سمي يك رديف فلس وجود دارد، در حاليكه در مارهاي غيرسمي تعداد رديف هاي فلس ها 2 يا بيشتر است.

5- در پايين چشم مارهاي سمي , يك حفره ي كوچك وجود دارد كه در مارهاي غير سمي ديده نمي شود . علي رغم وجود اين تفاوتها تشخيص گزش سمي از غير سمي به سرعت و آساني ممكن نيست و همان طور كه گفته شد هر مارگزيدگي را بايد خطرناك تلقي كرد , مگر خلاف آن ثابت شود .

اسلاید 13 :

علائم و نشانه ها و بررسي بيمار :

►مشاهده مار 

►مشاهده ي سوراخ يا زخم در محل نيش زدگي

  ►درد در محل گزيدگي , درد و سوزش شديد است .

►تورم , با گذشت زمان , تورم به سمت قسمت مركزي اندام و به طرف تنه ي فرد پيشرفت مي كند .

►قرمزي پوست و بروز تاول 

►قرمزي و تورم عروق لنفاوي در عضو گزيده شده و پيشرفت اين قرمزي و تورم به سمت قسمت هاي مركزي بدن 

►لبه هاي ناحيه گزیده شده بسيار دردناك و نسبت به لمس حساس مي باشند .

اسلاید 14 :

►تهوع , استفراغ , سرگيجه و احساس ضعف

►كاهش فشار خون 

►تب , لرز و تعريق

►سوزن سوزن يا كرخت شدن نوك انگشتان و اطراف لب و دهان

►خونريزي از بيني , وجود خون در ادرار يا مدفوع

►تند شدن تنفس يا تنگي نفس

►افزايش نبض

►مشكل بينايي

اسلاید 15 :

علائم و نشانه هاي زهرآگين شدن و سرعت تظاهر به آنها به عوامل زير بستگي دارد :

1- اندازه مار 

2- محل , تعداد و عمق گزيدگي

3- مقدار زهر تزريق شده

4- حساسيت فردي نسبت به زهر

5- سن و وزن مصدوم 

6- سلامتي عمومي عضو

7- نوع و تعداد ميكروارگانيسم موجود در حفره دهاني مار

در بررسي بيمار , ابتدا به دنبال اثرات دو دندان روي پوست مصدوم بگرديد . البته ممكن است فقط يكي از دندان ها در پوست فرو رفته باشد .گاه نيز يكي از دندان هاي مار در حمله به هدف قبلي شكسته است . اين نيز ممكن است كه مار در مرحله پوست اندازي بوده , وبيشتر از دو دندان داشته باشد .

اسلاید 17 :

*در ابتدا پس از ارزيابي محل حادثه و استفاده از لباس و كفش مناسب جهت جلوگيري از مارگزيدگي , مصدوم را از محل حادثه دور كنيد .
( البته در صورت عدم وجود خطر , بي حركت نگه داشتن مصدوم در اوليت قرار دارد ) .
*اكثر گزيدگي ها در ناحيه دست و پاها اتفاق مي افتد . بنابراين توصيه مي شود ( در مورد مارهايي كه سم آنها از طريق اختلال در عملكرد دستگاه عصبي عمل مي كند , مانند مار كبري و مار مرجاني ) با استفاده از پارچه يا باندي كه حدود4 تا 5 سانتي متر عرض داشته باشد , بالا و پايين محل گزيدگي را ببنديد ,كه البته اين كار بايد با رعايت اصول انجام شود .
باند يا پارچه را طوري ببنديد كه يك انگشت براحتي از زير آن عبور كند و مانع مصدود شدن خون سرخرگي نشود .
كمكهاي اوليه

اسلاید 19 :

توجه :در صورتي كه محل گزش در نزديكي مفاصل باشد، از قرار دادن نوار در دو سمت مفصل خودداري كنيد و نوار مورد نظررا فقط در بالاي زخم(سمتي كه به تنه مصدوم نزديك تر ا ست) ببنديد. 

زخم را پايين تر يا هم سطح قلب قرار دهيد.

زيور آلات, ساعت يا لباس هاي تنگ را از اندام گزيده شده خارج كنيد .

اسلاید 20 :

استفاده از دستگاه پمپ مكنده ي مخصوص در 30 دقيقه اول مارگزيدگي توصيه مي شود.در صورتي كه پس از 5 تا 10 دقيقه بعد از گزيدگي به بيمار رسيديد , توسط ساكشن كردن مي توانيد 25-50% زهر را خارج كنيد . در صورت در اختيار داشتن محلول آنتي سپتيك يا صابون سطح زخم را با آن شستشو دهيد .

در صورتيكه انتقال بيمار به بيمارستان بيش از يك ساعت طول كشيد با ايجاد يك برش به موازات محور عضو درگير به طول تقريبي 7-6 ميلي متر و عمق 3 ميلي متر٬ عمل مكش را با دهان به مدت 60-30 دقيقه ادامه دهيد. در صورت وجود زخم در محوطه دهان از انجام مكش با دهان خودداري كنيد هيچ گاه روي ناحيه را برش ضربدري ندهيد زيرا اين كار ريسك بريده شدن اعصاب و عروق خوني را افزايش مي دهد .