بخشی از مقاله
حکاکی با فرز
پیش گفتار
پروژه حکاکی فیزیکی با فرز زمانی به ذهن من رسید که در دانشگاه واحدی به نام حکاکی با فرز داشتم که برای من بسیار شیرین بوده و آن زمان بود که ذهنم برای انجام این پروژه برانگیخته شد.
حکاکی با فرز یکی از زیر شاخه های حکاکی فیزیکی است که آن را زیر نظر استاد عزیزم آقای پرویز قلی زاده آموختم و نیز از راهنمایی استاد بزرگوار آقای فرهاد فلاح استفاده کردم .
سعی من در انجام این پروژه اشنایی هر چه بیشتر خودم با این رشته و نیز جمع آوری مطالبی است که شاید برای سایر عزیزانی که علاقه مند این رشته هستند مفید باشد.
ابتدا سعی من بر این بود که از مطالب و منابع موجود این موضوع استفاده کنیم منابع کمی در این مورد در دسترس است و اکثر دوستانی که در این موارد تحقیق کرده اند از آن منابع استفاده برده اند تصمیم گرفتم که از تجربیات و دانسته های خودم که از استادان عزیزم در طول تحصیل بدست آورده ام این پروژه را تکمیل کنم.
در اینجا لازم می دانم که از کسانی که در جهت ارتقاء من زحمت کشیده اند تا من به این درجه از تحصیل و تجربه برسم کمال تشکر و قدردانی را داشته باشم.
کسانی که برای من بسیار بزرگوار و عزیز هستند و این نوشتار را با تمام وجود تقدیمشان می نمایم. تقدیم به پدر ومادر و همسر عزیزم.
به امید پایداری هر چه بیشتر آنان
چکیده :
مطالبی که در پی می آید در راستای ارائه پروژه نهایی جهت دریافت درجه کاردانی در رشته شیشه تهیه و تنظیم گردیده است.
در این مطالب سعی بر معرفی رشته حکاکی روی شیشه با فرز نموده که شامل سه فصل است :
فصل اول تعاریف و تاریخچه شیشه در ایران و جهان و تاریخچه جزئیات آن و فصل دوم در خصوص انواع حکاکی و تعاریف و ابزار مورد نیاز و در فصل سوم شرح کار عملی و در ادامه نتیجه گیری ارائه گردیده است.
محبوبه عدالت کیش
مقدمه :
به نام آفریننده زیبائی
امروزه با وجود انواع تکنولوژی ونیز مشغله بسیار زیاد مردم زندگی بسیار بی روح شده است. و چیزی که می تواند این یکنواختی را از بین ببرد و انسانها را از اسارت تکنولوژی، نجات دهد تنها هنر است و بس.
با نگاه به طبیعت و توجه به گوشه و کنار آن می توان این مطلب را دریافت که خداوند نیز هنر و زیبایی را دوست دارد و او هنرمندترین هنرمندان است. و بشر نیز با توجه به این مسئله خود کوشیده است تا زیبائی را به مکان زندگی خود بیاورد و خلق آثاری هنرمندانه بوسیله دست، ذهن دیگران را به سمت زیباییها کشانده و چشم آنان را خیره کند. هنرمندانی که هنر و زیبایی را با روح لطیف خود آمیخته و آثاری خلق کرده اند که به نوع خود بی نظیر است.
گرچه من هنرمند نیستم ولی سعی کردم که در این راه زیر دست برخی از هنرمندان کار کنم و مختصر هنری بیاموزم و زندگی خود را با آن آذین بخشم و نیز با نوشتن شرح کارم اطلاعاتی را که آموخته ام را در اختیار علاقه مندان به هنر قرار دهم.
همانطوری که قبلا هم گفته شد رساله من در رابطه با حکاکی فیزیکی با فرز است که در این رساله من به شرح مختصری راجع به حکاکی شیمیایی و انواع حکاکی فیزیکی ونحوه کار آنها پرداخته ام.
در فصل اول به تعریف شیشه و تاریخچه آن در ایران و جهان پرداختم و درفصل دوم به حکاکی شیمیایی، حکاکی با چرخ، حکاکی با ماسه، حکاکی با فرز و ابزار آن و در فصل سوم شرح کار عملی و نتیجه گیری.
فصل اول
بخش اول : تعریف شیشه و انواع تولیدات دست ساز آن
بخش دوم : تاریخچه شیشه در ایران و جهان و تاریخچه تزئینات آن
بخش اول :
شیشه چیست؟
شیشه مایعی است سفت شده و یا به عبارتی جامد آمور (چون از لحاظ ساختار میکروسکوپی، ساختار مایع را دارد ولی ظاهر آن جامد گونه است) و شفاف به طوری که نور از آن می گذرد و نیز بی رنگ است.
ماده اصلی تشکیل دهنده بخش عظیمی از شیشه های معمولی دی اکسیدسیلیکون ( SIO2 ) است که در طبیعت به صورت بلور خالص، مانند کوارتز و کرستوبالت و به صورت ترکیب در بسیاری از سیلیکاتهای معرفی به مقدار زیاد یافت می شود.
در شن و ماسه مقدار فراوانی دی اکسید سیلیکون وجود نقطه ذوب بلورهای خالص دی اکسید سیلیکون 1700 درجه سانتی گراد است و شیشه حاصل از این ماده به شیشه خالص معروف است که موارد استفاده خاص دارد و در شیشه گری معمولی نمی توان از آن استفاده کرد. زیرا دمای ذوب آن بقدری بالا است که نمی توان به راحتی، به آن درجه حرارت رسیده و موجب هزینه کرد بسیار بالایی می گردد. این نوع شیشه پس از اینکه به نقطه انجماد یعنی 1300 درجه سانتی گراد برسد آنقدر سفت است که نمی توان به آن شکل داد، برای رفع این مشکل باید دمای ذوب آن را پایین آورد تا شیشه حالتی روان و سیال بگیرد به این منظور موادی از قبیل انواع اکسیدهای فلزی مانند سودا (Na2o ) یا پتاس و آهک (Cao ) به ( Si2o ) اضافه می کنند تا دمای ذوب آن را به 1200 درجه سانتی گراد برسانند تا به آن درجه گرانروی رسیده که بتوان به آن فرم داد.
علاوه بر سیلیکون تعدادی از مواد دیگر نیز در ترکیب انواع شیشه وجود دارند که می توان از انواع اکسیدها و سولفیدها و تلوریدها و سیلینیدها و مواد دیگر مثل بورون، ژرمانیوم، فسفر، نادیوم، آرسنیک و زیرکونیوم نیز اشاره کرد.
خواص فیزیکی شیشه :
درجه سختی شیشه که بین 7- 6 است و نیز چگالی یا جرم حجمی آن که تقریبا 5/2 است و جرم و حجم آن نسبت عکس دارند.
شیشه یک ماده پایدار برای نگهداری مواد است و فقط اسید HF یا اسیدفلوریدریک بر روی شیشه اثر می گذارد و به اصطلاح آن را می خورد و فقط یک نوع شیشه است که در برابر اسید HF مقاوم است که در آن به جای سیلیس از اکسید فسفر ( Peo5 ) به اضافه ( zno ) اکسید روی و اکسید سرب ( pbo ) استفاده می نمایند.
انواع تولیدات شیشه دست ساز :
1.بارنتین : که برای ساخت انواع رزباد شیری خاص و سایر اکسیدهای رنگی به ویژه اکسید مس استفاده می کنند.
2.قالبی یا پرسی : که تولید بیشتر توسط قالب، دستگاه و یک دهنده الکتریکی انجام می گیرد و قالب نقش اساسی را در اینگونه تولیدات دارد.
3.فوق قالبی : که از وجود قالب استفاده شده، ولی قسمت اعظم کار توسط دست انجام می شود.
4.فوتی آزاد : که در زمان ساخت از وجود هیچگونه قالبی استفاده نمی شود.
5.دوپوست و سه پوست : که برای ساخت آن حداقل از دو یا سه بار رنگین استفاده شده و وجود بار شیری که معمولا حباب اولیه از آن ساخته می شود ضروریست، این نوع فرآورده ها بعد از تراش از زیبائی خاصی برخوردار خواهند بود.
6.لب رنگی : که برای ساخت این فرآورده ها، حباب اولیه را از بار رنگین ساخته و در ادامه کار از بار بی رنگ استفاده می شود، در نتیجه ظرف در قسمت بالا رنگین و به تدریج، بدنه و قسمت های انتهایی بی رنگ می شود.
7.آبگز : که در مرحله ای از تولید، حباب را برای یک لحظه در آب سرد فرو می کنند، بدین ترتیب تمام سطح حباب را ترک های ریزی فرا گرفته و قبل از اینکه متلاشی شود، آنرا مقابل شعله نگهداشته تا گداخته شود، سپس مراحل بعدی ادامه می یابد، به این فرآورده شیشه لحنی هم گفته می شود.
8.زیرخاکی : که حباب ثانویه را در نمک طعام، جوش شیرین یا کربنات دو سود می غلطانند و بعد از گرم کردن مجدد تا حد گداختگی، مراحل بعدی ادامه می یابد، این نوع محصول را آنتیک بدل نیز می نامند.
9.تلفیق فلز یا شیشه : که در این مورد بیشتر از فلز مس استفاده می شود ( به دلیل هماهنگی ضریب انبساطی شیشه با ضریب انبساطی مس) شیشه گداخته را برداشته و در همان هنگام که کاملا گداخته است در داخل حلقه مس قرار گرفته و در، دم دمیده می شود سپس مراحل بعدی انجام می شود.
10.نوارکشی دور شیشه : با استفاده از شیشه های رنگی مختلف دور تنه اصلی را نوار پیچ کرده و بعد ادامه کار را انجام می دادند.
11.نشاندن دگمه های شیشه ا ی
-بغیر از موارد یاد شده، پس از تولید شیشه می توان تزئینات دیگری را نیز به آن افزود:
الف : مات کاری
ب : نقاشی روی شیشه
ج : حکاکی روی شیشه : شامل حکاکی فیزیکی- حکاکی شیمیایی
1-ج : حکاکی فیزیکی توسط چرخ گردان-فرز دندانپزشکی- سندبلاست
2-ج : حکاکی شیمیایی توسط اسید هیدروفلوریدریک
