بخشی از مقاله

دستگاه فرز


مقدمه :
آنچه صنعت ، وتوليدات آن راتشكيل ميدهد ، قطعاتي است كه توسط ماشين آلات صنعتي وبه كمك مهارت و تجربه مهندسين و صنعت كاران حرفه اي ساخته و پرداخته مي شود واز همين جاست كه مي توان پي برد « صنعت آفريده صنعت است»‌

دستگاه فرز
دستگاه هاي فرز ، شايد از نظر نوع كار ، يكي از پركارترين ، از نظر ساختمان متنوع ترين واز نظر كار كردن با آن دقيقترين دستگاه ها باشد .


با دستگاه فرز مي توان كليه چرخ دنده ها ، سطوح تخت وصاف ، سطوح با مقاطع دايره ، مستطيل ، لوزي حتي مقاطع نامنظم ( از نظر هندسي ) شيارهاي مستقيم ومارپيچ و خلاصه 70% قطعاتي كه در صنعت به چشم مي خورد تراشيد . از اين جهت ، معمولا كار كردن با دستگاه هاي فرز به دقت بالايي نياز دارد اين دستگاه ، از نظر ساختمان به دو دسته عمودي وافقي تقسيم مي شوند كه تقريابا مشخصات هر دو يكسان است ،اما كاربرد اين دو نوع براي كارهاي متفاوت كمي مختلف است .


گذشته از عمودي يا افقي بودن ، شكل ظاهري فرزها بسيار متنوع است به گونه اي كه شرح تك تك آنها در حوصله اين مختصر نمي گنجد .
همانگونه كه گفته شد كاركردن بادستگاه هاي فرز ، نياز به دقت بالايي داشته و استفاده از متعلقات آن ، الزامي به نظر مي رسد .


به هر حال ، پيش از شروع به كار ، لازم است تا كليه قسمت هاي دستگاه مرتب و روغنكاري شده ، لوازم و ابزار آلات كمكي و و سايل اندازه گيري كاليبره شود واز متعلقات در جاي خود ، به طور دقيق نگهداري به عمل آيد .


شكل هاي 192 و 193 دستگاه هاي فرز افقي و عمودي را نشان مي دهد .
قسمت هاي مهم اين دونوع دستگاه را كه از متداولترين آنهاست مي توان چنين معرفي كرد :
1- پايه ميز
2- فلكه تنظيم ارتفاع ميز ( فلكه حركت عمودي ميز )
3- كشوي حركت عرضي ميز
4- فلكه تنظيم حركت عرضي ميز


5- ميز اصلي ماشين
6- دسته حركت طولي ميز ماشين
7- اهرم حركت اتومات ميز
8- سر دستگاه ( در فرز افقي ) و كلگي ماشين ( در فرز عمودي ) كه قابل تنظيم است
9- ضامن گلگي ( در فرز افقي ) و فلكه تنظيم حركت عمودي محور (درفرز عمودي )
10- محور كار يا درن ( در فرز افقي ) و محور كار ياگلويي ( در فرز عمودي )


11- اهرم تغيير عده دوران
12- اهرم تنظيم مقدار پيشروي
13- محدود كننده هاي حركت اتومات ميز


1-4 كاربرد قسمت هاي مهم دستگاه فرز
1-1-4- پايه ميز :
درواقع اين قسمت ، فقط پايه اي براي ميز ماشين نيست ، بلكه قسمت اعظمي از چرخ دنده هاي دستگاه داخل آن ياتاقان بندي شده و نگهدارنده فلكه ها مي باشد . روي اين پايه ، ريل ذوزنقه اي شكل پرداخت شده اي قرار گرفته كه درواقع به منظور حركت افقي ( درجهت محورz ها ) ميز تعبيه شده است زيرا اين قسمت نيز ، استوانه‌اي پرداخت شده قرار گرفته كه راهنمايي است براي حركت عمودي ( درجهت محورy ها ) ميز .

2-1-4 فلكه تنظيم ارتفاع ميز ( فلكه حركت عمودي ميز )
اين فلكه : حركت عمودي ميز را تامين مي كند اگر درجهت عقربه هاي ساعت گردانده شود ميز به طرف بالا وخلاف اين جهت ، به طرف پائين حركت مي كند . معمولا فلكه هايي كه براي حركت هاي مختلف ميز ماشين به كار مي روند . داراي خلاصي هستند يعني هر چه فلكه گردانده شود ، ميز حركتي نمي كند ،لذا بايد ابتدا به كمك نيروي دست آن را به طرف داخل فشار ودر همان حالت فشار ، وقتي احساس شد كه حركت فلكه كمي سفت شده ، بايد آن را گرداند .


علت استفاده از اين مكانيزم اين است كه هنگام كار ممكن است دست ، پا و حتي بدن فرزكار به فلكه هاي حركت دهنده ميز برخورد كند . در اين صورت با حركت فلكه ، ميز جابجا شده واحتمال شكستن ابزار يا حداقل خارج شدن دستگاه و كار از حالت تنظيم پيش خواهد آمد ، اما وقتي فلكه ها به اين سيستم مجهز شوند ، اين احتمالات از بين مي روند .

3-1-4 كشوي حركت عرضي ميز :
كار اين كشو ، تامين حركت عرضي ميز درجهت محور z هاست كه توسط فلكه مربوط فراهم مي گردد .

4-1-4 فلكه تنظيم حركت عرضي ميز :
با گرداندن اين فلكه در جهت عقربه هاي ساعت ، ميز (درجهت محور z ها ) از فرز كار دور شده با حركت آن درجهت عكس عقربه هاي ساعت ، ميز به فرز كار نزديك مي شود .


5-1-4 ميز اصلي ماشين :
مانند ميزهاي ديگر ، داراي شيارهاي T شكل بوده كه مي توان قطعه را توسط روبنده‌ها و پيچ ها روي آن بست يا گيره را به كمك پيچ هاي سر T شكل روي آن محكم نمود .


ميز ماشين ، داراي سطحي سخت شده و كاملا پرداخت مي باشد كه به تنهايي مي‌تواند حركت طولي در جهت محور Y ها را تامين كند اين كار ، هم به كمك دسته مربوطه‌اي كه به همين منظور در دو انتهاي ميز تعبيه شده انجام مي گيرد ، وهم به كمك اهرم اتوماتي كه براي اين حركت پيش بيني شده است .

6-1-4 دسته حركت طولي ميز ماشين .
با گرداندن اين دسته در جهت عقربه هاي ساعت ، ميز از فرز كار دور ، ودر جهت خلاف عقربه هاي ساعت به فرز كار نزديك مي شود . يعني با توجه به شكل ،ميز به سمت چپ يا راست حركت مي كند ( درجهت محور X ها ) .

7-1-4 اهرم حركت اتومات ميز :
اين اهرم درست در جلوي ميز دستگاه قرار گرفته و حركت اتومات را با پيشروي از
قبل تعيين شده تامين مي كند اگر اين اهرم به سمت چپ كشيده شود ، ميز به سمت چپ ، واگر به سمت راست كشيده شود به طرف راست حركت مي كند .

8-1-4 سر دستگاه وكلگي ماشين :
سر دستگاه ( درماشين افقي ) وظيفه نگهداري كلگي دستگاه را به عهده دارند كه توسط زبانه ذوزنقه شكلي كه براي همين منظور روي كف زيرين تعبيه شده فراهم مي‌گردد اين زبانه كاملا پرداخت شده وبه عنوان راهنما براي كلگي مورد استفاده قرار مي گيرد .


كلگي دستگاه ( درماشين عمودي ) نيز وظيفه نگهداري محور كار رادارد و براي تراش زاويه ، مي توان آن را تحت زاويه قرار داد براي زاويه دار كردن ، كافي است پيچ هاي روي اين قسمت را شل كرده ، و آن را با توجه به نوار مدرجي كه روي گلويي نصب شده ، گرداند تا زوايه مورد نظر به دست آيد . واضح است كه پس از تنظيم زوايه ، دوباره بايد پيچ ها را محكم كرد .

9-1-4 ضامن كلگي و فلكه تنظيم حركت عمودي محور :
ضامن كلگي ( در ماشين افقي ) تنها وظيفه محكم كردن كلگي را در جاي خود دارد .
يعني هرگاه محور از بوش و تيغ فرز مورد لزوم پر شد ، بايد كلگي را داخل راهنماي سر دستگاه قرار داد وضامن را بست . با اين عمل ، كلگي كاملا محكم مي شود .


فلكه حركت عمودي محور ( دردستگاه عمودي ) براي تامين حركت عمودي به كار مي رود . هنگامي از اين قلكه استفاده مي شود كه ميز ، تا حداكثر مقدار خود به طرف بالا آمده و بايد بار دادن عمودي را جهت انجام كار تامين نمود . در اين حالت (معمولا در اكثر دستگاه ها ) باگرداندن فلكه ، در جهت خلاف عقربه هاي ساعت ، مي توان محور را به پائين حركت داده بارمورد لازم را به دست آورد .

10-1-4 محور كار ( درن و گلويي )
محوركار دردستگاه هاي فرز افقي و عمودي متفاوت است بدين ترتيب كه در دستگاه‌هاي افقي ، اين محور به صورت يك شافت يا يك درن ( ميله مخروطي ) مي‌باشد (همانگونه كه در شكل 194 الف و ب نشان داده شده ممكن است اين محورها داراي انواع گوناگون واستاندارد شده ، فرواني باشند ) كه تيغ فرز بايد داخل اين ميله قرار بگيرد و توسط بوش هايي كه در شكل 195 آورده شده مهار شوند .


براي جا زدن محور كار و پر كردن آن با بوش ها وتيغ فرز بايد مراحل زير را طي نمود .
ابتدا بايد دنباله مخروطي را داخل محور اصلي دستگاه قرا رداده و آنرا به خوبي محكم كرد براي اين منظور ، پيچي وجود دارد كه در انتها ، يا روي محيط دنباله استوانه اي از قسمت مخروطي اين ميله تعبيه شده است لذا با سفت كردن اين پيچ ، محور در جاي خود محكم مي شود .
بايد بوشهايي كه قبلا داخل ميله قرا رگرفته بودند بيرون آورده ، نسبت به محل قرار گرفتن قطعه كار ، بوش در داخل ميله قرار داد .


اكنون تيغ فرز رابايد طوري داخل محور كار قرار داد كه جا خارهاي تيغ فرز و محور كار درست مقابل هم قرار بگيرند .
بايد خارمربوطه را داخل كرده و بوش هاي باقي مانده را داخل محور قرار داد تا محور
از بوش پر شود ( شكل 196 الف و ب )


بايد كلگي را داخل راهنماي سر دستگاه كرد ضامن آن را محكم نمود ، ( شكل 197 )
محوركار در فرزهاي عمودي ، به كلگي دستگاه متصل است و كافي است كه تيغ فرز را داخل آن نگه داشته ، پيچ چهار گوش روي كلگي را توسط آچار مخصوص محكم كرد .
11-1-4 اهرم تغيير عده دوران .


براي تغيير عده دوران دستگاه ، لازم است كه شاخص اهرم را مقابل عددي كه معرف عده دوران ( معمولا ) برحسب دور بر دقيقه مي باشد قرار داد در اغلب دستگاه ها ، اهرمي براي تغيير عده دوران وجود ندارد ، بلكه مجهز ، به حلقه مدرجي هستند كه دور تا دور آن اعدادي نوشته شده است ، اگر اين اعداد مقابل علامت شاخص قرار بگيرد ، همان عده دوران را برحسب دور بر دقيقه را تامين مي كند شكل 198 يك نمونه از اين حلقه هاي مدرج را نشان مي دهد .


به هر حال اگر اهرمي هم براي اين منظور وجود داشته باشد ،گرداگرد اهرم ، اعدادي حك شده كه معرف همان عده دوران است .

12-1-4 اهرم تنظيم مقدار پيشروي
اين قسمت نيز مانند اهرم تغيير عده دوران ، ممكن است اهرمي يا حلقه اي باشد .
اعداد ثبت شده مقدار سرعت پيشروي دستگاه برحسب ميلي متر در هر دوررا نشان مي دهند شكل 199 نمونه اي از نوع حلقه هاست .

13-1-4 محدود كننده هاي حركت اتومات ميز :
اين محدود كننده ها درواقع كليدهايي هستند كه با شل كردن پيچ هايشان و جابجا كردنشان ، ميز به مقدار فاصله بين آن دو ، حركت طولي انجام مي دهد . واضح است كه در صورت تنظيم شدن دقيق اين محدود كننده ها وقتي ميز به منتهي اليه سمت چپ رسيد با محدود كنند چپ برخورد كرده و به سمت راست تغيير جهت مي دهد وهمين طور هنگامي كه به منتهي اليه سمت راست رسيد به محدود كننده راست برخورد كرده و در نتيجه به طرف چپ حركت مي كند .


اين قسمت معمولا در بيشتر فرزها وجود ندارد ، اما ممكن است دستگاه هاي فرز آموزشي به اين سيستم مجهز باشند .

2-4 متعلقات دستگاه فرز
متعلقات دستگاه هاي فرز نسبت به عملياتي كه انجام مي دهند . چندان متنوع و زياد نيست ، اما از اهميت بسيار بالايي برخوردارند . متعلقات و تجهيزات فرز عمودي و افقي تفاوتي باهم ندارند به جز وجود « بوش »هايي كه داخل محوركار ( درن ) دستگاه فرز افقي قرار مي گيرند ، به هر حال اين وسايل عبارتند از :

1-2-4 كلت و گيره فشنگي :
كلت و سيله ايست ، براي گرفتن تيغ فرزهايي كه داراي دنباله استوانه اي ( شكل 200) هستند كلت ها معمولا داراي دو قسمت مي باشند قسمت فشنگ گير كه اصطلاحا « فشنگي » نام گرفته و تيغ فرز را درخود جاي مي دهد ، وبدنه مخروطي شكل كه فشنگي داخل آن قرار مي گيرد شكل 201 يك فشنگي و كلت را نشان مي‌دهد .


طول فشنگي ها معمولا بلند تر از طول بدنه ها مي باشد . بنابراين انتهاي رزوه دار آن از بدنه خارج مي شود وداخل قسمت دنده شده محور كار قرار مي گيرد . با پيچاندن پيچ چهار گوش روي كلگي ( ماشين فرز عمودي ) قسمت رزوه شده فشنگي و محل دنده شده محور دستگاه ، داخل هم محكم مي شوند .


كلت ديگري كه معمولا به كار گرفته مي شود ، براي تيغ فرزهاي پيشاني تراش بزرگ يا كف تراش ها مورد استفاده قرار مي گيرند شكل 202 نمونه اي از اين كلت ها را
نشان مي دهد كه داراي ساختماني ساده اما مطمئن و پر قدرت هستند .
همانطور كه در شكل آورده شده انتهاي رزوه شده كلت داخل دستگاه محكم مي‌گردد. تيغ فرز با در نظر گرفتن خار روي گلويي كلت جا زد ه شد و پيچ مخصوص آن را با آچار مخصوص محكم مي كنند .


براي تيغ فرزهايي كه دنباله مخروطي دارند ، كلتي طراحي شده كه شبيه به « مرس » (كلاهك ) مي باشد اين كلت ها با نام « كلاهك » شناخته شده اند . شكل 203 الف ، يك تيغ فرز انگشتي دنبال مخروطي و شكل 203 ب ، نمونه اي از اين كلاهك ها را نشان مي دهد .

2-2-4 بوش :
بوش ها ، در دستگاه هاي فرز افقي مورد استفاده قرار مي گيرند ، به همان ترتيب كه گفته شد ، بنا به محل قرار گرفتن قطعه كار روي ميز يا داخل گيره ، بايد درن رااز بوش پركرد و سپس تيغ فرز را با كمك يك خار روي محل مناسبي از درن جا سازي كرده مجددا تعدادي بوش داخل درن قرار داد .
شكل 204 بوشي رانشان مي دهد كه داراي جاي خار است . اين بوش ها مخصوصا در درن هايي كه داراي خار ثابت سراسري مي باشد قرا رداده مي شود اين نوع درن ها و بوش ها براي كارهاي سنگين توصيه مي گردد .


واضح است كه از بوش ها براي ثابت نگه داشتن تيغ فرز در طول درن استفاده مي شود بنابراين هنگام انتخاب بنابراين هنگام انتخاب بوش صحيح ، بايد دقت كافي به خرج داد .

3-2-4 زير سري و روبنده :
زير سري ها ، مكعب هاي كمكي ديگري هستند كه در روبنده ها مورد استفاده دارند .
شكل هاي 205 نمونه هايي از اين كه زير سري و روبنده ها را نشان مي دهد .

4-2-4 شمش هاي موازي :
شمش ها در قسمت صفحه تراش شرح داده شد ( مراجعه كنيد به شكل 171)

5-2-4 گيره
گيره ها انواع مختلفي دارند كه دو نوع ساده و گران آن در قسمت متعلقات ماشين‌هاي صفحه تراش مختصرا شرح داده شد ( مراجعه كنيد به صفحه 156 شكل 169 و توضيحات مربوطه ) گيره اونيور سال كه بيشتر در ابزار سازي دقيق وبراي دستگاه هاي فرز به كار مي رود نوع ديگري از گيره هاست دقت ، ظرافت و همچنين توانايي انجام كار اين گيره ، لزوم آن را چند برابر مي كند ،اما متاسفانه به دليل گران بودن ودقت لازم هنگام كار ،كمتر مورد استفاده قرار گرفته است . شكل 206 نمونه اي از اين گيره ها رانشان مي دهد .


اين گيره را مي‌توان حول‌محور خود به صورت افقي تا 360 درجه وبا شل كردن پيچ‌ها
بالايي ، آن را بصورت عمودي حدود 900 گرداند . همانگونه كه گفته شد ، تنظيم كردن زواياي اين گيره ، معمولا براي ماشينكارها مشكل مي باشد در حالي كه استفاده از آن ، اين امكان رامي دهد كه از زاويه دادن تيغ فرز و كلگي و عوامل مشابه آنها جلوگيري شود .


6-2-4 صفحه گردان :
براي بستن قطعه كارهاي مختلف مي توان از صفحه گردان استفاده نمود . طريقه بستن قطعات روي اين صفحه ، دقيقا مشابه بستن قطعات روي ميز فرزيا ميز صفحه تراش مي باشد ، زيرا صفحه آن كاملا صاف وصيقلي بوده وشيارهاي T شكلي روي آن تعبيه شده كه مي توان قطعات را به كمك روبنده و پيچ هاي سر T شكل بست با گيره اي را روي آن قرار داده و با پيچ محكم كرد .


پس از بستن قطعه ، مي توان صفحه را به كمك دسته اي كه در قسمت پايه آن قرار
گرفته گرداند و قطعه را نسبت به تيغ فرز درنقطه دلخواه نگه داشت وتوسط ضامن مربوطه آن را قفل نمود .وشكل 207 اين وسيله را نشان مي دهد .


زير صفحه اصلي ، نوار مدرج شده ايست كه به 3600 تقسيم شده و قطعه كار را مي توان تحت هر زاويه اي كه لازم باشد تراشيد . براي تراش قوس هاي داخلي و خارجي چند ضلعي ها وقطعاتي از اين قبيل مي توان از اين وسيله كمك گرفت . البته پيش از شروع كار ،بايد آن را اصطلاحا روي ميز دستگاه فرز ونسبت به نوك ابراز برنده « سنتر » كرد .


اين عمل بدين ترتيب صورت مي گيرد كه ابتدا ، بايد به جاي تيغ فرز ( عمودي ) يك مرغك داخل كلت دستگاه قرار داد ، سپس مرغك مخصوص صفحه گردان راداخل سوراخ مركزي آن جا زد . حال بايد صفحه گردان را آنقدر جابجا كرد تا نوك دو مرغك در يك راستا قرار بگيرند شكل 208 اين عمليات را نشان مي دهد .

توجه : به علت پرداخت بودن سوراخ مخروطي وسط صفحه گردان وانتهاي مخروطي مرغك مخصوص ، پس از جا زدن مرغك داخل سوراخ ، ممكن است مرغك به سادگي از صفحه گردان خارج نشود ،وجز باز كردن دوباره صفحه گردان چاره‌اي وجود نداشته باشد

براي جلوگيري از اين كار، بهتر است يك تكه كاغذ نازك اما مقاوم به صورت لوله شده دور دنباله مخروطي مرغك قرار داده و سپس كاملا آرام آن را داخل سوراخ هل داد . به صورتي كه تكه كاغذ دقيقا بين مرغك و سوراخ صفحه گردان قرار بگيرد . اينكار براي خارج شدن مرغك از داخل سوراخ ، مشكل ذكر شده را برطرف مي كند شكل 209 طريقه لوله كردن كاغذ حول قسمت مخروطي مرغك را نشان مي دهد .


حال بايد درهمين صورت با روبنده و پيچ هاي T شكل ، صفحه گردان را روي ميز دستگاه فرز محكم كرد . قطعه اي كه بايد تراشكاري شود ،نسبت به مركز مرغك كلگي فرز ، طوري تنظيم مي شود كه تراش با دقت بالا و دقيقا درنقاط خواسته شده صورت مي گيرد .
براي تراش قطعات گرد ، چهارگوش ، شش گوش ، مثلثي وغيره به راحتي مي توان از « صفحه گردان » استفاده نمود .


به عنوان مثال براي تراش يك قطعه بامقطع مثلث مراحل زير را بايد طي كرد :
پس از آنكه صفحه گردان روي ميز دستگاه « سنتر » شد بايد يك تكه ماده خام كه قطعه مثلثي از آن توليد مي شود ، روي گيره ياتوسط روبنده ، روي صفحه گردان گيره بندي كرد، به طوري كه تقريبا با مركز مرغك كلگي منطبق باشد حال با مشخص بودن طول هر ضلع بايد محاسبه كرد كه نوك مرغك نسبت به مركز مرغك فرضي صفحه گردان چقدر بايد منحرف شود به شكل 210 دقت كنيد .
حال مقدارانحراف لازم توسط حركت ميز تامين مي گردد . مقطع نوك دو مرغك ، در شكل 211 الف ، مشخص شده است .


اكنون بايد مرغك را از دستگاه خارج كرده تيغ فرز را سوار نمود ، وبه اندازه نصف قطرتيغ فرز نيز دوباره ميز را حركت داد ( شكل 211 ب )
در اين حالت تيغ فرز با ضلع مثلث خط كشي شده مماس خواهد شد . پس فرز كاري شروع مي شود تا ضلع اول به دست بيايد .

پس از تراش ضلع اول ، تيغ فرز را بالا برده و چون قطعه كار 3 ضلعي مي باشد ، مقدار 1200 صفحه گردان گردانده مي شود چون :
1200 = 3 : 3600
تيغ فرز پائين آورده مي شود ومجددا ضلع ديگر تراشيده مي شود براي ضلع سوم نيز همين كار انجام مي گيرد شكل 212 اين سه مرحله را نشان مي دهد .
كار با اين دستگاه به مهارت فوق العاده بالايي نياز ندارد و ماشينكار به سرعت مي تواند با طرز كار آن آشنا شده و خيلي زود با آن كار كند اما عيب عمده ان اين است كه تراش روي پهلوي قطعه كار امكان پذير نيست ، ضمنا قطعاتي را مي توان تراشيد كه از لحاظ‌هندسي‌«‌منظم‌» و « متوازي » ناميده مي شوند ، مثل مربع ، دايره ، مستطيل ،


مثلث ، متوازي الاضلاع ، شش گوش و..
7-2-4 دستگاه تقسيم :
گاهي اوقات ، براي ساختن بعضي از قطعات صنعتي نمي توان از صفحه گردان استفاده كرد ، ولذا وسيله اي مناسب كار است كه بتواند قطعات را با طول بيشتر وحتي با دقت بالاتري توليد كند . دستگاهي كه چنين مشخصاتي داشته باشد به دستگاه تقسيم معروف است . اين دستگاه برحسب كار به دو دسته مستقيم وغير مستقيم تقسيم مي شود .


در دستگاه تقسيم مستقيم ، محور دسته گردان در امتداد محور قطعه كار مي باشد ومستقيما با گردش آن ، سه نظام نيز حركت مي كند اين دستگاه ها ، داراي صفحات تقسيم شيا ردار يا سوراخ دار مي باشد كه بنا به دقت كار و دستگاه ، تعداد اين شيار‌ها 24 و 36 و 46 وحتي 60 شياره ( سوراخه ) مي باشد شكل 213 يك دستگاه تقسيم مستقيم را نشان مي دهد .


سرعت عمل اين دستگاه ها بسيار بالا بوده و در سري تراشي مورد استفاده فراوان دارد براي كار كردن با اين دستگاه ، نياز به مهارت بالايي نيست وتنها بايد مشخص نمود كه چه تعداد شيار ، خط ،سوراخ ، دندانه يا ..بايد روي قطعه ايجاد نمود . لذا با در نظر گرفتن اين اصل ، بايد صفحه مورد نظر رااز بين صفحات شيار دار ( از 24 تا 60 شياري ) انتخاب كرده روي دستگاه نصب نمود . پس ازانتخاب صفحه ، بايد قطعه كار را داخل سه نظام ( صفحه نظام ونوك گير ) بست .


بايد صفحه رابه تقسيمات مساوي تقسيم كرده وبراي شروع ، ضامن ( قفل ) مربوطه را به داخل شيار يا سوراخ نمود وكار را شروع كرد . حال با درنظر گرفتن تقسيم بعدي بايد ضامن را از شيار قبلي خارج وداخل شيار جديد قرار و ماشينكاري راهمچنان ادامه داد .


اين كار انقدر انجام مي شود تا قطعه كامل گردد براي انتخاب صفحه ، بايد توجه داشت كه تعداد شيارهاي صفحه برتعداد تقسيمات روي قطعه كار قابل قسمت باشد مثلا براي ايجاد 12 يا 5 سوراخ روي محيط يك قطعه كار ،از صفحه 46 شياري نمي‌توان استفاده كرد بلكه به ترتيب صفحه 24 و 60 شياري قابل استفاده است .


با توجه به مثال زير مي توان با كار كردن اين دستگاه تقسيم ، بهتر آشنا شد .

مثال :
اولا : براي تقسيم محيط يك قطعه كار به 9 قسمت مساوي از صفحه چند شياري مي توان كمك گرفت ثانيا تعداد تقسيمات روي صفحه شيار دار چه تعداد است ؟
جواب :
اولا : درنظر داشتن اينكه صفحات داراي 24، 36 ، 46، و 60 شياري مي باشد ، صفحه مورد استفاده تنها صفحه 36 شياره است چون :
4= 9: 36
ثانيا ، فاصله هر تقسيم ، 4 شيار ( از روي صفحه شيار دار ) مي باشد . به زبان ساده تر بايد پس از ايجاد تقسيم اول ،سه شيار از روي صفحه شيار دار عبور داد و سپس ضامن را روي شيار چهار قفل كرد . شكل 214 اين مطلب را روشن تر مي كند .


در صنعت تراشكاري ، هميشه اينگونه نيست كه هر تعداد تقسيماتي را بتوان با اين صفحات شيار دار ايجاد نمود . گاهي اتفاق مي افتد كه لازم است مثلا چرخ دنده اي را با 50 دندانه توليد نمود . كاملا واضح است كه باهيچيك از اين صفحات نمي توان اين تقسيمات را ايجاد كرد . پس بايد از دستگاه تقسيم غير مستقيم استفاده نمود . اين دستگاه بدين دليل غير مستقيم نامگذاري شده كه محور قطعه كار ودسته گردان دريك راستا نيستند .


ساختمان داخلي اين دستگاه را يك پيچ حلزون ويك چرخ دنده حلزون تشكيل داده ، ونسبت بين اين پيچ و چرخ در بعضي دستگاه ها 40 به 1 ودر برخي ديگر 60 به 1 مي باشد اين بدين معناست كه :
40 دور دسته = 1 دور سه نظام و 60 دوردسته = 1 دور سه نظام
شكل 215 يك دستگاه تقسيم غير مستقيم را نشان مي دهد .


به علت وجودنسبت يا هنگام كار بادستگاه ، احتياج به محاسبه و دخالت ين نسبت پيش مي آيد درحالت هاي ساده ، براي نسبت به گونه زير محاسبه مي‌شود:
- براي تقسيم محيط كار به 40 قسمت مساوي دسته تقسيم را بايد 1 دور كامل گرداند .
- براي تقسيم محيط كار به 20 قسمت مساوي دسته تقسيم را بايد2 دور كامل گرداند .
- براي تقسيم محيط كار به 10 قسمت مساوي دسته تقسيم را بايد4 دور كامل گرداند .
- از آنچه در بالا گفته شد ،ميتوان رابطه زير را براي هر دو نسبت به دست آورد .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید