بخشی از مقاله
گل اركيده
به نام او
يكي از عجيب ترين خانواده گياهان گلده در طبيعت اركيده هستند و همچنين بزرگ ترين خانواده گياهان گلده كه تا به حال شناخته شده است.
اركيده به علت زيبايي و تنوعشان و سازگاريشان به صورت وسيعي تحت كشت هستند . در واقع سازگاري اركيده سبب شده است كه آنها نه فقط در گلخانه بلكه در آپارتمانهاي مسكوني و باغها نيز كاشته شود. البته كشت و پرورش اركيده در باغها و هواي آزاد مناطق استوايي ـ گرمسيري و نيمه گرمسيري وسيع تر است.
اركيده بيشتر به خاطر تنوع رنگ و شكل گلهايشان كاشته مي شوند ولي يك نوع اركيده به نام Vanilla Plani foliaكه از غلافهاي بذري آن براي تهية وانيل واقعي و طبيعي استفاده مي شود.
اركيده را از جنبه هاي مختلفي تقسيم بندي مي كنند.
اركيده از لحاظ مكان زيست در طبيعت به 3 دسته تقسيم مي شوند.
1- اركيده اپي فيت : phyte (گياه) و epi (بالا يا روي) كه روي درختان و بوته ها رشد مي كنند و در واقع اين بدان معنا نيست كه آنها پارازيت هستند بلكه آنها رطوبت و غذا را از هوا و هوموس جمع شده در زاوية شاخة و تركهاي پوست درختان به دست مي آورند. اين اركيده بومي مناطق گرمسيري
است.
2- نوع ديگري از اركيده بر روي سنگها و صخره ها زندگي مي كنند كه به آنها . Lithophyte گفته مي شود.
3- نوع ديگري از اركيده كه در سطح زمين زندگي مي كنند و اكثراً بومي مناطق معتدله هستند Terrestrial گفته مي شوند. از اين نوع مي توان به دو گونة Caladenia – Calypso bulbosa اشاره كرد.
اركيده از لحاظ سيستم رشدي به دو رشته تقسيم مي شود.
1- Sympodial: در واقع اين گياهان رشد عمودي ندارند و رشد جديدشان را از انتها يا پاية رشدهاي قبلي آغاز مي كنند شبيه به اكثر گياهان علفي چند ساله- اكثر اين اركيده ها Pseudobulb دارند بدان معني كه ساقه صرفاً ضخيم و حجيم شده اند. براي ذخيرة آب و غذا و اين ساختار گياه را در طبيعت قادر مي سازد تا دوره هاي خشك را تحمل كند كه شكل و اندازه اين ساختار در گونه هاي مختلف با يكديگر متفاوت است. در اين گياهان ريزومها قسمتهاي چوبي از پاية مادري هستند كه اين پيازها را به يكديگر متصل مي كنند كه طول اين ريزومها نيز در جنس هاي مختلف متفاوت است.
اركيدة Sympodial فاقد Pseudo bulb نيز وجود دارد . محل زندگي اين اركيده در طبيعت جايي است كه منابع تأمين آب دائمي تري نسبت به مورد قبل وجود دارد. شناخته ترين اين اركيده كه در جنوب آسيا و آمريكاي جنوبي هستند. Phaphiopedilum و Phragmipedium است كه به ندرت در گلخانه پرورش مي يابند.
2- :Monopodial اركيده هايي هستند كه عمدة رشدشان به سمت بالاست يعني رشد جديد امتدادي از رشد سالهاي قبل است و برگها به صورت متناوب روي ساقه مركزي توليد مي شوند. جنس هايي چون Phalaenopsis و Vanda وDoritis از اين نوع مي باشند.
اركيده از لحاظ نياز حرارتي به3گروه تقسيم مي شود.
1- اركيده گرما دوست كه حداقل درجه حرارت شب آنها بايد 15/5C باشد. از اين نوع اركيده مي توان به Phaphiopedilum وPhalaenopsis اشاره كرد كه دوستدار شرايط گرم كاملاً سايه و مرطوب هستند. اركيدة Dendrobium و Vanda را نيز مي توان در اين گروه قرار داد با اين تفاوت كه هر دوي اين جنس نيازمند به نور كامل خورشيد هستند. فرض Dendrobium به راحتي گل نمي دهد و ديگر اين كه در اواخر تابستان پيازهاي در حال تكامل آن در معرض نور كامل و هوا قرار بگيرند در واقع بعيد به نظر مي رسد كه اين دو جنس تحت شرايط مناطق معتدله سرد گل بدهند مگر اين كه در معرض نور كامل خورشيد قرار گرفته و آنرا جذب كنند حتي در زمستان.
2- گروه متوسط Inter mediate كه حداقل درجه حرارت شب آنها بايد 13 C باشد. از اين گروه مي توان به Cattleya وBrassavola و Laelia كه شرايط كمي خنك تر و خشك تر را مي پسندند اشاره كرد و چندين گونه و تعداد فزاينده اي از هيبريدهاي Oncidium متعلق به اين گروه است
3- گروه سوم سرما دوست كه حداقل درجه حرارت شب آنها است . اين درجه حرارت به خصوص در اواسط تابستان ضروري است به منظور انگيزش جوانة گل كه در غير اين صورت گياهان اين گروه گل نخواهند داد. جنس هايي چون Odonto glussum وCymbidium و Masdevallia و اكثر گونه هاي Oncidium متعلق به اين گروه است .
دورة استراحت:
به همين اندازه كه به وجود آوردن شرايط مناسب براي گلدهي اهميت دارد توجه به دوره اي از رشد اركيده به نام دورة استراحت نيز مهم است. استراحت يك گياه به معني ميل طبيعي گياه در كاهش دادن ميزان رشد در طول ماه هاي زمستان است و اين سازگاري وجود دارد به منظور بقاي اركيده در يك دوره خشكي در طول فصول كه در مواردي حتي برگهاي اركيده مي ريزند . به منظور كاهش نيازهاي رطوبتي گياه و چروكيدگي سختي بر روي پيازها قابل مشاهده است. در مورد اركيده هايي كه به صورت كامل در طول زمستان و اوايل بهار به خواب مي روند و در واقع خزان پذير هستند ( اكثر Pleiones-Catasetum-Nobile type-Dendrobium-Calanthes )
آبدهي بايد به تدريج كاهش پيدا كند زمانيكه برگها شروع به زرد شدن مي كنند در اوايل پائيز همزمان بايد نور و هواي بيشتري به اين گياهان داده شود يا بوسيلة كاهش سايه دهي يا انتقال اركيده به قسمت هاي پر نورتر گلخانه تا جائيكه امكان دارد كاهش درجه حرارت نيز سودمند است.
شاخصي كه نشان دهندة ورود اركيده به دورة استراحت است توقف كامل فعاليت ريشه است.
Velamen (لاية بيروني سفيد مايل به سبز سلولهاي جذبي ريشه) به طور جزيي يا كامل روي نوك ريشه ها رشد مي كند و اين عكس العملي است از طرف گياه كه زمستان در راه است كه ريشه ها را از صدمة عناصر و صدمات فيزيكي محافظت مي كند. با فعاليت ناچيز ريشه ها و فقدان كامل يا جزيي برگها نياز رطوبتي گياه خيلي كم مي شود پس بنابراين آبياري به طور كامل قطع مي شود تا زمانيكه رشد جديد ظاهر شود اما گاهي يك اسپري آب در طول دورة استراحت از خشك شدن گياه خواهد كاست.
در انواع هميشه
