بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
مقدمه
روش فلور سانس پرتو ايکس يکي از روش هاي آناليز عنصري است که امروزه از آن به طور وسيعي در صنعت و مراکز پژوهشي استفاده مي شود.
اين روش به ويژه به خاطر سرعت زياد در شناسايي عنصر، براي برخي صنايع ضروري است اما دستگاههاي XRFاز نظر سرمايه گذاري ابتدايي هزينه بالايي نياز دارند. بنابراين همه مراکز صنعتي و آزمايشگاهي توان خريد آن را ندارند.
حد تشخيص (Detection imit) دستگاه XRF درحد صدم درصد مي باشد.
XRFتقريبا تمامي عناصر جدول تناوبي از برليم تا اورانيوم (البته جز گازهاي نجيب) را اگر مقدار اين عناصر درحد تشخيص باشد مشخص مي کند.
اسلاید 2 :
اجزاي دستگاه XRF
لوله پديد آورنده پرتو ايکس
بلورآناليز کننده
آشکار ساز
جمع کننده (co imator)
اسلاید 3 :
اجزاي دستگاه XRF
لوله پديد آورنده پرتو ايکس
وظيفه لوله پرتو ايکس پديد آوردن پرتوي با شدت زياد براي برانگيختگي همه عنصرهاي موجود در نمونه مجهول است. در دستگاه هاي مختلف XRFاز لوله هاي مختلفي استفاده مي شود که تفاوت آنها در توان استفاده شده در لوله و نوع سيستم خنک کننده مي باشد.
اسلاید 4 :
بلور آناليز کننده
بلورفلوريد سديم (NaF) بيشترين کاربرد را در اين دستگاه ها دارد زيرا اين بلور توانايي شناسايي عنصرهاي از پتاسيم تا اورانيوم را دارد.
مواد ديگري که به عنوان بلور آناليز کننده در دستگاه هاي XRFاستفاده مي شود بلور ژرمانيم است که براي شناسايي عنصرهاي از فسفر تا کلر به کار مي رود. ترکيبات پليمري نيز براي شناسايي عنصرهاي سبک مفيد ترند.
امروزه در دستگاههاي XRF براي پرهيز از جابجايي پيوسته بلور هاي آناليز کننده آنها را بر روي يک منشور چند وجهي سوار مي کنند و بدين ترتيب با چرخاندن منشور بلور مورد نظر به راحتي در برابر پرتو ايکس قرار مي گيرد.
اسلاید 5 :
آشکارساز
در دستگاه XRF از آشکارساز گازي وآشکارساز تهييجي استفاده مي شود. شکل زير تصوير واقعي و شماتيک يک آشکار ساز گازي را نشان مي دهد.
اسلاید 6 :
جمع کننده (co imator)
داراي چند ورقه موازي است که وظيفه جمع کردن و موازي کردن پرتو ايکس را بر عهده دارد.
اسلاید 7 :
اساس کاردستگاه XRF
پرتو خروجي از لوله پديد آورنده پرتو ايکس به نمونه مي تابد و در اثر بمباران، الکترون هاي موجود در مدار داخلي اتم خارج شده و جايگزيني اين الکترون ها از مدار بالايي سبب پديد آمدن پرتو ايکس خواهد شد.
اساس اين پديده مشابه حالتي است که نمونه، توسط الکترون بمباران مي شود.
اسلاید 8 :
- پرتو ايکس خروجي از نمونه که در حقيقت پرتو مشخصه عنصرهاي موجود در نمونه مجهول است پس از عبور از جمع کننده به سوي بلورآناليزکننده هدايت مي شود.
- جمع کننده داراي چند ورقه موازي است که وظيفه جمع کردن و موازي کردن پرتو ايکس را برعهده دارد.
- هدف از قرار دادن چنين قسمتي در مسير پرتو ايکس مجبور نمودن آن به حرکت موازي و برخورد با زاويه مشخص به بلور مي باشد.
اسلاید 9 :
پرتو برخورد کننده به بلور گستره اي از طول موج است که هر کدام به يک عنصر تعلق دارد.
اگر اين گسترده به طور مستقيم به داخل آشکار ساز فرستاده شود نمي توان شدت هريک از طول موج ها را تعيين کرد پس بايد آنها را پيش از ارسال به آشکارساز توسط قسمتي، به عنوان مثال توسط يک بلور تفکيک کرد.
بلور آناليز کننده طبق رابطه براگ باعث پراش هر يک از طول موج ها در زاويه ويژه اي مي شود و پس از پراشيدن آنها را به آشکارساز مي فرستد.
پرتو ايکس قبل از اين که به آشکارساز برسد از جمع کننده ثانويه نيز عبور کرده سپس به داخل آشکارساز مي رود.
اسلاید 10 :
- آشکارسازو جمع کننده بر روي يک دايره قرار دارند و بلور در مرکز آن دايره قرار دارد.
- وظيفه آشکارساز تعيين شدت پرتو ثانويه ورودي و ارسال آن به قسمت ثبت کننده است.
