بخشی از مقاله
چکیده:
زمینه و هدف :تجزیه وتحلیل حفاظ روي مجموعه مفاهیم ایجاد شده توسط ویلیام هادون پایه ریزي شده است . تجزیـه و تحلیـل حفـاظ ابزار قدرتمند و کارا جهت آنالیزایمنی سیستم براي کشف خطرات مرتبط با منابع انرژي است (1).
روش کار:تجزیه و تحلیل حفاظ (BA)براي آنالیز خطر پر مخاطره ترین بخش یکی از صنایع اسـتان مازنـدران (دیـگ بخاربازیـابی) مـورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل حفاظ در ده قدم انجام میپذیرد:-1 شناسـایی منـابع انـرژي-2شناسـایی مسـیرهاي انـرژي منفـرد-3
شناسایی مسیرهاي انرژي چندگانه-4شناسایی اهداف ‐5شناسایی اهداف آسیب پذیر
6‐ شناسایی حفاظهاي ایمنی-7ارزیابی ریسک سیستم -8پیشنهاد عمل اصلاحی -9 شناسایی اثر خطرات -10مستند سازي نتایج.((1
یافته ها: طی بحث هایی که با پرسنل مربوطه صورت گرفته و مدار ك مستند کارخانه ،ارزیابی شاخص ریسک خطر مقدماتی ،غیـر قابـل قبول(B) 2و شاخص ریسک خطرنهایی ،در مواردي قابل قبول، نیاز به تجدید نظر(E,3D) 3و در مواردي قابل قبول ، بدون نیاز به تجدید نظر(C,4E ) 4تخمین زده شد .
نتیجه گیري کلی:به طور کلی وضعیت ایمنی دیگ بخار بازیابی مطلوب نمیباشدو لازم است کنترل هاي بیشتري صورت گیرد.
کلمات کلیدي : منبع انرژي، مسیر انرژي ،حفاظ انرژي، تجزیه و تحلیل حفاظ،دیگ بخار بازیابی
١
مقدمه:
آنالیز هاي خطر براي شناسایی ، اثرات و علت خطر انجام میشود . آنالیز خطر براي تعیین ریسک سیستم و وسیله تعیـین درجـه اهمیـت خطرات که اقدامات طراحی ایمنی میتواند براي حذف یا کاهش خطر ایجاد شود استفاده میشود . آنالیز بطـور حسـاب شـده اي آزمـایش سیستم، زیر سیستم ،تاسیسات، اجزاء، نرم افزار ،افراد و مناسبات متقابل آنها را انجام میدهد.
دو طبقه از آنالیز خطر و جود دارد : نوع و تکنیک ها، نوع آنالیز خطر ،یک طبقه آنالیز( به عنوان مثال آنالیز طراحی جزئیـات) را تعریـف میکند و تکنیک یک متدو لوژي آنالیز خاص ( به عنوان مثال آنالیز درخت خطا ) را تعریف میکند . نوع، زمان بندي آنالیز، عمق جزئیات و پوشش سیستم را پایه گذاري میکند . تکنیک به یک متدولوژي آنالیز ویژه که نتایج خاصی را فراهم میکند، اشاره دارد. (1)
سیستم ایمنی بر پایه 7 نوع ،پایه گذاري شده است (1).
-1 آنالیز خطر طراحی مفهومی
-2 آنالیز خطر طراحی مقدماتی
-3 آنالیز خطر طراحی جزئیات
-4 آنالیز خطر طراحی سیستم
-5 آنالیز خطر طراحی عملکرد
-6 آنالیز خطر طراحی بهبودي
-7 آنالیز خطر طراحی الزامات بیش از 100 تکنیک آنالیز خطر متفاوت وجود دارد.این تکنیک ها شامل لیست مقدماتی خطر)،تجزیه و تحلیـل مقـدماتی خطر،تجزیـه و
تحلیل خطرات زیر سیستم ، تجزیه وتحلیل خطرات سیستم، تجزیه وتحلیل حفاظو ...می باشد.در روش BA روي مجموعه مفـاهیم ایجـاد شده توسط ویلیام هادون پایه ریزي شده است .تجزیه و تحلیل حفاظ ابزار قدرتمند و کارا جهت آنالیزایمنی سیستم براي کشـف خطـرات مرتبط با منابع انرژي است . ساختار زنجیروار BA اصولی با دلایل منطقی است و کمتر همراه با عقاید ذهنـی دربـاره خطـرات و کنترلهـا، نسبت به روشهاي آنالیز دیگرمیباشد.به هر حال BA به قدر کافی براي آنالیز خطرات انحصاري سیستم جامع نیست (1).
مواد و روشها:
این مطالعه یک مورد پژوهی توصیفی است که در یکی از سیستم هاي پرمخاطره صنایع استان مازنـدران انجـام شـده اسـت. در مطالعـه حاضر،شناسایی منابع انرژي و خطرات باروش BA انجام شد.نماي کلی از فرآیند BA و اجزاء عمومی آن در اشـکال1 و2 نشـان داده شـده است.
به طور کلی تجزیه وتحلیل حفاظ در10 قدم انجام میپذیرد.
-1شناسایی منابع انرژي-2شناسایی مسیرهاي انرژي منفرد-3شناسایی مسیرهاي انرژي چندگانه-4شناسایی اهـداف-5شناسـایی اهـداف آسیب پذیر-6شناسایی حفاظهاي ایمنی-7ارزیابی ریسک سیستم-8پیشنهاد عمل اصلاحی-9 شناسـایی اثـر خطـرات-10مسـتند سـازي نتایج.((1
منابع جمع آوري اطلاعات عبارت بودنداز:
٢
مشاهده تجهیزات در حال کار و شناسایی منابع انرژي، کاتالوگ تجهیزات دیگ بخار بازیابی براي درك عملکرد آن، گـزارش هـاي تنظـیم شده توسط واحد تعمیرات مکانیک براي درك موارد معیوب شدن حفاظ ها، مصاحبه با پرسنل واحـد بازرسـی فنـی بـراي درك عملکـرد تجهیزات و مسیر جریان انرژي درون سیستم، مصاحبه با سرپرستان شیفت دیگ بخار بازیابی به عنوان مکمل براي جمع آوري اطلاعـات، تکمیل پرسشنامه توسط سرپرستان شیفت دیگ بخار بازیابی و پرسنل واحد بازرسی فنی.
برگه هاي کاري ویژه ي BA براي تجزیه وتحلیل داده هاي این مطالعه به کار رفته است(جدول (4که داراي 7 ستون میباشـد. سـتون -1
منبع انرژي : این ستون منابع انرژي پرمخاطره را شناسایی می کند .ستون-2 خطرات انرژي : این سـتون نـوع خطـر انـرژي مـرتبط ( بـه عنوان مثال مسیر انرژي ) با منبع انرژي شناخته شده را شناسایی می کند . خطر باید اثراتش و عواقب حادثـه نـاگوار و همـه فاکتورهـاي علی مرتبط را توصیف کند.ستون-3هدف : این ستون هدف یا اهداف که می تواند به طور نامطلوبی توسـط منبـع انـرژي اگـر حفاظهـا در مکان نباشد به یک حادثه ناگوار منجر شود شناسایی می کند .ستون-4شاخص ریسک خطر مقـدماتی ( ( IHRI :ایـن سـتون یـک انـدازه گیري کیفی از ریسک حادثه ناگوار براي اثرات بالقوه خطرات شناخته شده را ، وقتـی کـه هـیچ تکنیـک کـاهش دهنـده کـاربردي بـراي خطروجود نداشته باشد شناسایی می کند . مقدار ریسک، ترکیبی از شدت و احتمال حادثه ناگوار است و نرخ هاي پیشنهاد شده از MIL – STD – 882 در جداول1 و2نشان داده شده است .ستون-5 حفاظ : این ستون مکانیزم هاي پیشگیرانه براي حذف یا کنتـرل خطـرات شناخته شده را ایجاد می کند. ستون-6 شاخص ریسک خطر نهایی ( ( FHRI :این ستون ریسک حادثه ناگوار را وقتی که حفاظها یا نماي ایمنی در مکانی براي کاهش خطر وجود دارد شناسایی می کند . این ریسک ارزیابی شـده، نتیجـه بهبـود ریسـک در نتیجـه اسـتفاده از حفاظ را در سیستم نشان می دهد. همان جدول ماتریس ریسک استفاده شده براي ارزیابی ستون 4 در اینجا نیز استفاده می شود .ستون
-7نظرات : این ستون مکانی براي ثبت اطلاعات مفید سازماندهی شده خطر یا فرآیندهاي آنالیز که در جاي دیگر به آن
توجه نشده است فراهم می کند (1).
نتیجه گیري:
ابتدا ، کلیه اجزاء سیستم شناسایی شد که در جدول 3 آمده است. منابع انرژي پـر مخـاطره سیسـتم شـامل: آب تغذیـه و بخـار، هـوا و گازهاي خروجی، کوره، مخزن بخار، اکونومایزر، لیکور سیاه، بویلربنک، پمپ آب رزرو، تانک آب رزرو، دوده پاك کـن هـا، گـرمکن هـوا بـا کویل بخار، دریچه هاي هواي اولیه، دریچه هاي هواي ثانویه، مشعلهاي لیکور سیاه، ناودانهاي مواد مذاب، سیستم خنک کننـده ناودانهـاي مواد مذاب، تانک حلال، دود کش گاز خروجی از تانک حلال، میباشند که در برگه هاي کاريBA مستند سازي شـده اسـت.حجـم زیـاد مطالب موجب شد، تنها به توصیف یکی از منابع انرژي در دیگ بخار بازیابی و خطرات مرتبط با آن بپردازیم.آب تغذیـه و بخـار بـه علـت ایجاد خوردگی در دیگ بخار یکی از پر مخاطره ترین بخش هاي دیگ بخار بازیابی میباشد.
کاربرگ همرا ه با توضیحات لازم مربوط به آب تغذیه و بخار در جدول 4 ارایه شده است.
طی بحث هایی که با پرسنل مربوطه صورت گرفته و مدار ك مستند کارخانه ،ارزیابی شاخص ریسک خطر مقـدماتی(IHRI )، غیـر قابـل قبول((2B و شاخص ریسک خطرنهایی((FHRI در مواردي قابل قبول، نیاز به تجدید نظر((3E,3D و در مواردي قابل قبول ، بـدون نیـاز به تجدید نظر(( 4C,4E تخمین زده شد.
بحث:
قابلیت اطمینان سنجش میزان موفقیت است. قابلیت اطمینان عموما این گونه تعریف می شود احتمالی که یک دستگاه وظیفه مورد نظر را در زمان مورد لزوم و در چهار چوب تعیین شده انجام دهد.((2
٣
در سال (1386)، 197 و در سال (1387)، 152 نقص (بدون احتساب توقف هاي سالیانه و قطعی برق و مشکلات خـارج از واحدکـه روي دیگ بخار اثر میگذارد)،در دیگ بخار بازیابی رخ داده است ،با در نظر گرفتن این شرایط مقـادیر میـانگین زمـانی بـین نقـایص(( MTBF
،قابلیت اطمینان ( R(t)) و عدم قابلیت اطمینان ( (Q براي سال هاي 86 و 87 محاسبه و مقایسه شد .(جدول (5
