بخشی از مقاله
چکیده
زمینـه و هـدف: درمــان کانــال ریــشه در دنــدانهاي نابــالغ بــدون پالــپ بــا مــشکلاتی همــراه اســت و رونــد اپکسیفیکیــشن بــا اســتفاده از(MTA)Mineral trioxide aggregate و متعاقب آن مسدود کردن فضاي کانال بوسیله رزین کامپوزیت باعث بهتر شدن پیش آگهـی می شود. لذا این تحقیق با هدف ارزیابی قابلیت سیل کنندگی مواد تقویت کننده ریشه در مدلهاي اپکسیفیکشن طراحی و اجرا گردید.
مواد و روش کار : این مطالعه آزمایشگاهی در سال1384در دانشکده دندانپزشکی زاهدان انجام شد در این مطالعه49دندان پرمولر تکریشه کشیده شده انسان پس از آماده سازي بصورت اپکس باز، 4میلی متر پلاگ اپیکالی MTA را بصورت ارتوگراد دریافـت کردنـد ( بجـز دو دندان کنترل مثبت ). سپس نمونه ها به سه گروه تقسیم شدند ( .(n=15 باقیمانده فضاي کانال در گروه اول بـا کامپوزیـت Luxa core در گروه دوم با گلاس اینومر chemfil و در گروه سوم با گوتاپرکاي ترموپلاستیک و سیلر AH26 پر گردید. دو دندان بعنـوان کنتـرل مثبـت و دو دندان نیز بعنوان کنترل منفی در نظر گرفته شدند. ریشه تمامی نمونه ها بمدت یک هفته در محلول فوشین 1درصد قرار گرفت و پـس از آن ریشه ها به دو نیم شده و ریزنشت آنها با استرئومیکروسکوپ ( (X20 و کولیس دیجیتال بررسی شد. نتایج با اسـتفاده از آزمـون هـاي آمـاري Kruskal-Wallis و Mann-Whitney و نرم افزار کامپیوتري SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و P<0/05 از نظر آمـاري معنـی دار تلقی گردید.
یافته ها : 100درصد پلاگهاي اپیکالیMTAریزنشت داشتند و در86/6درصد آنها رنـگ از پـلاگ اپیکـالی عبـور کـرده بـود.مقایـسهریزنشت میان گروههایی که فضاي کانال در آنها با مواد ترمیمی پر شده بود با گروه داراي پـر کردگـی گوتاپرکـا و سـیلر تفـاوت معنـی داري نشان داد. (P<0/01) بطوریکه کانالهاي پر شده با گوتاپرکا و سیلر ریزنشت کمتري را نشان دادند.
نتیجه گیري : با توجه به نتایج این تحقیق بنظر می رسد که مواد ترمیمی مورد استفاده جهـت تقویـت ریـشه، نمـی تواننـد کانـال ریـشه رابخوبی مهر و موم کنند. بنابراین پیشنهاد می شود که قبل از استفاده از مواد تقویت کننده ریشه از پرکردگی گوتاپرکاوسیلر در حداقل ضخامت
استفاده شود. (مجله طبیب شرق، دوره9، شماره3، پائیز86، ص191تا(197
کلیدواژه ها: اپکسیفیکیشن، پلاگ اپیکالیMTA، ریزنشت، فضاي کانال ریشه
مقدمه
روشـهاي مختلـف حفـظ و درمـان دنـدانهاي دائمـی نابـالغ، بخش مهمی از اعمال دندانپزشکی می باشد کـه آگـاهی از آنهـا بسیار حائز اهمیت است. اگر چه حرفـه دندانپزشـکی همـواره بـر پیشگیري تاکید دارد ولی از دست رفتن دندانهاي دائمی جــوان
و دندانهاي شیري بعلت تروما یا پوسیدگی همچنان ادامه دارد. (1)
تروما یا پوسیدگی هاي عمیق در دندانهاي نابالغ می توانند سـبب مرگ پالپ و متعاقب آن توقف فرایند تکامل ریـشه شـوند. ایـن شرایط، چالش عمده اي در درمان ریشه و تـرمیم بـشمار رفتـه و
آدرس نویسنده مسئول: زاهدان،دانشکده دندانپزشکی 191 Email: noormandipoor @yahoo.com
AL-kahtani
(PCR) Polymeras Chain
دندانپزشک را با وظیفه اي دشوار مواجه می سازد. 3)و(2 ساختمان متباعد اپکس موجب می شود که پـاك سـازي کانـال و کنتـرل مواد پر کننـده تقریبـاً غیـر ممکـن باشـد. از طرفـی دیـواره هـاي ضعیف ریـشه آن را مـستعد شکـستن بـر اثـر نیروهـاي مـضغی و تروماهاي کوچـک کـرده و بـر پـیش آگهـی دنـدان تاثیرگـذار اســـت. (4) در درمـــان Apexification بـــا اســـتفاده از کلـــسیم هیدروکساید، اپکس به مرور زمان بـسته مـی شـود و ایـن روش، جایگزینی براي روش جراحی ( که داراي محدودیتهاي متعددي نیــز هــست ) محــسوب مــی شــود. (4) بــا وجــود موفقیــت بــالینی اپکسیفیکشن با استفاده از کلسیم هیدروکساید، معایبی مانند نیاز زیاد به همکاري بیمار، صرف زمـان طـولانی، احتمـال شکـستن دندان و افزایش خطر ریزنشت تاجی سبب شد تا روشهاي یـک مرحله اي پلاگ اپیکالی بـا اسـتفاده از مـواد مختلـف بـه عنـوان جایگزین این روش معرفی شوند. (5)
Mineral trioxide aggregate (MTA) توسط Shabahang
و همکاران مورد توجه قرار گرفت. آنهـا کلـسیم هیدروکـساید،
MTA وOsteogenic protein-1 را در ایجــاد بافــت ســخت اپیکال در دندانهاي نابالغ سگ، بررسی کردند و نتایج نـشان داد کــه MTA بافــت ســخت متــراکم تــري ایجــاد مــی کنــد. (6)Hachmeister و همکاران قابلیت سیل کنندگی و مقاومـت در برابــر جابجــایی MTA را بعنــوان پــلاگ اپیکــال (ارتــوگراد) در مدلهاي استاندارد آزمایشگاهی با اپکـس بـاز بررسـی کردنـد و مشخص شد که 100درصد پلاگهاي اپیکالی MTA در 70 روز نفــوذ باکتریهــا را نــشان دادنــد در حالیکــه در گــروه کنتــرل کــه
MTA بصورت رتروگراد در انتهاي ریـشه بکـار رفـت فقـط در
20درصــد نفــوذ باکتریهــا مــشاهده شــد. آنهــا بیــان کردنــد کــه ریزنشت نه بدلیل MTA بلکـه بخـاطر روش بکـارگیري آن در داخل کانال رخ می دهد. (4)
و همکــاران ضــخامت هــاي مختلــف پــلاگ
MTA را که به روش ارتوگراد در مـدلهاي بـا اپکـس بـاز بکـار رفته بود بررسی کردند و مشاهده گردیـد کـه تنهـا در ضـخامت
5 میلی متري پلاگ اپیکال MTA نشت باکتریال وجود نداشـت و تفاوت آماري معنی داري بین این گروه و گروه کنترل مثبـت
( بدون پلاگ ( MTA وجود داشت. (5)
Lawley و همکــاران بکــارگیري پــلاگ اپیکــالی 4 میلــی متري MTA با روشهاي اولتراسونیک، دستی و اولتراسونیک بـا اضافه کردن داخل کانالی رزین کامپوزیت را براي حصول مهـر و موم بهتر در برابر نشت باکتریال بررسی کردنـد. بعـد از 45روز قرار دادن MTA با اولتراسونیک در مقایسه با روش دستی بطـور مشخص مهروموم بهتري ایجاد کرد .(P<0/05) پـس از 90روز تفاوت آماري مشخصی بین گروهها وجود نداشت. (3)
Leimburg وهمکـــــاران میکروانفیلتراســـــیون بـــــاکتري اینترکوکوس فیکالیس را از میـان پـلاگ (ارتـوگراد) اپیـــکالی
MTA درضخامتهاي 1 و2 و3 میلـی متــري درمـدلهاي اپــکس
بـــاز بــا اســتفاده از تکنیــک
Reaction ارزیــــابی و مــشاهده نمودنــد کــه در مــدت 50 روز
تقریباً 17 درصد نمونه ها آلودگی داشتند و بین گروههـا تفـاوت مــشخص آمــاري وجــود نداشــت و بنــابراین نتیجــه گرفتنــد کــه بکارگیري ارتوگراد MTA در دندانهاي بـدون پالـپ بـا اپکـس باز مهروموم کافی بوجود می آورد. (7) باتوجه به ریزنشت پلاگ
MTA واز طرفی اهمیـت برقـراري مهرومـوم اپیکـال در درمـان کانــال ریــشه، درایــن مطالعــه بــرآن شــدیم تــا لــزوم پرکردگــی گوتاپرکا وسیلر راقبل از قرار گیري گلاس آینومر و کامپوزیـت جهت جلوگیري از ریزنـشت اپیکـالی درتکنیـک اپکسیفیکـشن یک جلسه اي با MTA مورد بررسی قرار دهیم.
روش کار
این مطالعه آزمایشگاهی بر روي دندانهاي پرمولر تک ریـشه وتک کانال کشیده شده انسان در دانشکده دندانپزشکی زاهـدان در سال 1384 انجام گرفت کـشیده شـدن دنـدانها بـه هـیچ وجـه جهت ورود به مطالعه انجام نشده است. نمونه هـاي جمـع آوري شده بمدت 48 ساعت درمحلول هیپوکلریت سدیم 5/25درصـد قرار گرفته وپس از آن با استفاده از کورت انساج بـاقی مانـده از
192
سطح ریشه پاك شد. پس از تهیه رادیـوگرافی اولیـه، 49 دنـدان فاقد پوسـیدگی، شکـستگی، خمیـدگی شـدید ریـشه ویـا کانـال کلسیفیه انتخاب شد.
به منظور شبیه سازي دندانها با مدل دندانهاي نابالغ بـا اپکـس باز از روش استاندارد شده Hachmeister اسـتفاده گردیـد.((4
اکسس کرونال با فرز (round) شـماره (Maillefer-Japan)1
و هندپیس دور تند واسپري آب تهیه شد. بافت پالپی باقی مانـده با باربد بروچ (Barbed broach Fissure) خارج شده وحفـره دسترسی وکانال ریشه با محلول هیپوکلریت سدیم 5/25 درصـد شستشو داده شد. تقریباً 2 میلی متر از انتهاي اپیکال ریشه بوسـیله فرزفیـــشور (Fissure) شـــماره (Maillefer-Japan)1 قطـــع گردیدتا طول کانال در تمام نمونه ها یکسان شود.
طول کارکرد بصورت چشمی وتوسط فایل دسـتی اسـتینلس استیل شـماره ( Mani – japan )15 تعیـین وسـپس ایـن طـول توسط پیزو ریمرشـماره( Mani – japan )2 اینـسترومنت شـد.
براي ایجـاد اپکـس بـاز ومتباعـد فـرز Knife – edge شـماره 1
(Maillefer– japan ) بـا تقـارب 0/4 بـصورت رتروگـراد تـا انتهاي تیغه برنده وارد کانال شد. بدین ترتیب قطـر وطـول ناحیـه متباعد شده براي کلیه نمونه ها اسـتاندارد گردیـد. پـس از انجـام این مرحلـه، سراسـر طـول کانـال بـا محلـول هیپوکلریـت سـدیم شستشو داده شد. 45 دندان بصورت تصادفی در 3 گروه 15 تایی تقسیم شدند وچهاردندان نیز بعنوان کنترل مثبـت ومنفـی درنظـر گرفته شد.
پودر ( ProRoot ,Angelus Brasil ) MTA با مایع آن بر روي یک صفحه شیشه اي وبه کمک اسـپاتول مطـابق دسـتور کارخانــه مخلــوط شــد. پــس از خــشک نمــودن فــضاي کانــال هردنــدان از انتهــاي اپیکــال روي چنــد قطعــه گــاز مرطــوب نگهداشته شد وسپس مخلوط MTA به کمک آمالگام کریر بـه صورت ارتوگراد به کانال ریشه منتقـل شـده وبـه کمـک فینگـر پلاگر شماره ( Maillefer – japan )4 درانتهاي کانال متراکم
گردید تا توده اي 4 میلی متري ( (-0/5mm از MTA ایجـاد شود.
نمونه هاي 3 گروه وهمچنین دو نمونه کنترل منفـی، پـلاگ
MTA دریافت نمودنـد. بـراي حـصول اطمینـان از قـرار گیـري صحیح وضخامت مطلـوب پـلاگ اپیکـالی، رادیـوگرافی انجـام شد. سپس یک مخروط کاغذي مرطـوب درکانـال قـرار گرفتـه وحفره دسترسی تاجی با یک گلوله پنبه مرطوب پوشانده شد.
تمــامی نمونــه هــا درگــاز مرطــوب قــرار گرفتــه وبمــدت 24
ساعت در رطوبـت 100 درصـد ودمـاي 37 درجـه سـانتی گـراد نگهداري شدند. پس از اطمینـان از سـخت شـدن MTA فـضاي کانال درسه گروه بدین ترتیب پر گردید.
گروه اول: پس از شستشو با نرمـال سـالین وخـشک کـردنکانال، دیـواره هـاي عـاجی کانـال ریـشه بـا اسـید فـسفریک 37
درصد (Sina – Iran) بمدت 20 ثانیه اچ (etch) شده وپـس از شستشو و خشک کردن، با لایه نازکی از مـاده بانـدینگ عـاجی
(Exite DSC–Dual–Ivoclar–vivadent) پوشانده و بمدت
20 ثانیه با نورسخت شد. سپس باقیمانده کانال از سد MTA تا 2
میلی متر مانده به مدخل کانـال، توسـط کامپوزیـت luxa core
(Dual-DMG) وباکمـک intraoral tip پرشـده وبمـدت 40
ثانیه با نور سخت گردید.
گــــــروه دوم : پــس از شستــــشو بانرمــال سالیــــــن وخــــشک کــــردن کانــــال، گــــلاس آینــــومر ســــلف کیــــور
(Chemfil –Densply) مطابق دستور کارخانه آمـاده وتوسـط سرنگ انسولین معمولی وسر سوزن به فـضاي کانـال تزریـق و از سد MTA تا 2 میلی متر مانده به مدخل کانال پر گردید.
گروه سوم: پس از شستشو با نرمال سـالین وخـشک کـردنکانال، فضاي باقی مانده کانال از پلاگ MTA تا 2 میلی متـري مــدخل کانــال بــا ســیلر (Dentsply–tulsa) AH 26 وگوتــا پرکاي ترموپلاستیک با سیستم (spartun-fenton) obtura-II
