بخشی از مقاله
چکیده
سازند آسماری مهمترین سنگ مخزن نفت در میدان پارسی است که بر اساس مشخصههای پتروفیزیکی به 7 زون و 2 زیرزون تقسیم شده است. در مطالعه حاضر هرزروی سیال حفاری در حین عملیات حفاری در 44 حلقه چاه مورد بررسی قرار گرفت و تلاش شده تا الگوی کلی از هرزروی سیال حفاری با مشخص شدن نقاط حداکثر و متوسط و حداقل هرزروی در مخزن آسماری میدان نفتی پارسی ارائه گردد. در ادامه این تحقیق، ویژگیهایی از قبیل وزن گل حفاری، فشار پمپها و با موجود بودن نمودارهای تصویرگر ، به بررسی وجود شکستگیهای طبیعی در مخزن و تاثیر هر کدام از این پارامترها بر میزان هرزروی در 2 حلقه چاه از نقاطی که متوسط تا حداکثر هرزروی اتفاق افتاده، پرداخته شده است. و در ادامه با توجه به بررسی عوامل ایجاد کننده نقاط متوسط تا حداکثر هرزروی، نقاط مناسب این میدان برای انجام حفاری زیرتعادل بروی 1 حلقه چاه مشخص میگردد.
در نهایت خواهیم دید که حتی با وجود ثابت بودن وزن گل حفاری، پارامترهایی همچون فشار پمپها و وجود تراکم شکستگیهای فراوان در سنگ مخزن این میدان در شدت هرزرویهای اتفاق افتاده در سنگ مخزن تاثیر گذار بوده و نیز حفاری به روش زیرتعادلی در نقاط خاص این میدان برای کاهش آسیبهای ناشی از هرزرویهای بالای گل حفاری کارساز بوده است.
کلمات کلیدی
سازند آسماری، هرزروی سیال حفاری، الگوی هرزروی، حفاری زیرتعادل
-1 مقدمه
هرزروی ناشی از وارد شدن حجم قابل توجهی از سیال حفـاری بـه درون سازندی است که حفاری میشود. هرزروی گل زمانی رخ میدهد که تراوایـی سازند به اندازه کافی زیاد باشد یا حفرهها و شکسـتگیهای موجـود در سـازند چنان بزرگ هستند که بوسیله مواد جامد موجـود در گـل مسـدود نمیشـوند. هرزروی ممکن است از مقدار کم تا خیلی زیاد متغیر باشد. هرزروی علاوه بـر تحمیل هزینه اضافی جهت تهیه و جـایگزینی مجـدد گـل در حـین عملیـات حفاری باعث وارد شدن صدمات جدی به یک مخـزن میگـردد. از آنجـا کـه اغلب مخازن ایران از نوع کربناته با شکسـتگیهای فـراوان هسـتند، کـاربرد حفاری بالای تعادل در این مخازن باعث ایجاد مشکلات عدیـده ای از جملـه
×
هرزروی گل میگردد. با توجه به اینکه هزینه اولیه تجهیزات حفاری زیرتعادل نسبت به حفاری بالای تعادل بیشتر است لذا، تجزیه و تحلیـل مناسـب یـک مخزن به منظور توجیه کاربرد یا عدم کاربرد حفاری زیرتعادل اجتنـاب ناپـذیر میباشد .[1]
-2 الگوی هرزروی گل در سنگ مخزن آسماری میدان نفتی پارسی
برای تهیه یک الگوی هرزروی مناسـب در قسـمتهای مخزنـی میـدان پارسی، بررسی میزان هرزروی گل در سازند آسماری ضروری میباشد. بـرای انجام مطالعه برروی هرزرویها لازم است تک تک چاههای حفر شـده مـورد توجه قرار گیرد که با توجه به وجود محدودیتها، از تعداد کـل 82 چـاه حفـر
شده در این میدان 44 حلقه چاه و بر اساس تقسیم بندی کل میدان به شـش منطقه شامل:
-1 دماغه شرقی میدان -2 کوهانک شرقی میدان (شامل یال شمالی و جنوبی)
-3 مرکز میدان (شامل یال شمالی و جنوبی) -4 کوهانک غربی میدان (شامل یال شمالی و جنوبی) -5 دماغه غربی میدان -6 خط رالراس میدان
همانند (شکل (1 مورد بررسی قرار گرفته است.
(شکل :(1 تقسیم بندی مناطق مختلف میدان
با جمعآوری دادههای مربوط به مقدار هرزروی در حین حفاری از این 44 حلقه چاه، یک الگو همانند (شکل (2 حاصل میشود.
(شکل :(2 الگوی کل هرزروی گل در سنگ مخزن آسماری میدان پارسی
با توجه به (شکل (2 مقدار کل هرزروی گل در سـنگ مخـزن آسـماری ایـن میدان از صفر تا بیش از 14000 بشکه متغیر است. با توجه بـه شـکل مـذکور میدان پارسی به سه منطقه دارای هرزروی تقسیم می شود:
-1 مناطق فاقد هرزروی تا مناطق دارای هرزروی اندک تا پایین (با رنگ سبز تا زرد مشخص شده است).
-2 مناطق دارای هرزروی متوسط (با رنگ قرمز مشخص شده است).
-3 مناطق دارای هرزروی بالا و بسیار بالا (با رنگ سیاه مشخص شده است). پس مشاهده شد نواحی دارای هرزروی متوسط تـا بسـیار بـالا عمـدتا در قسمتهای میانی میدان واقع در یال شمالی و در کوهانک شرقی میدان واقـع بروی یال جنوبی و بروی دماغـه شـرقی و نـدرتا در سـایر نقـاط ایـن میـدان
پراکنده شدهاند.
-3 بررسی هرزروی در سنگ مخزن آسماری میدان نفتی پارسی
با اسـتخراج اطلاعـات هـرزروی در اعمـاق مختلـف مخـزن آسـماری از گزارشات روزانه حفاری و با استفاده از فرمول زیر، میـانگین هـرزروی در هـر یک از زونها توسط فرمول (1-3) محاسبه شده است:
(1-3) (L1×Z1)+ (L2×Z2) +⋯ AV LOSS =
∑ Z 1+Z2 +⋯
= AV.LOSS میانگین هرزروی و = L میزان هرزروی در عمق مشخص و = Z عمق وقوع هرزروی و =∑ Z 1 + Z2 مجموع ضخامتهایی که هرزروی در آنها رخ داده است.
حال با انتخاب 2 حلقه چاه در نقاطی که شدت هرزروی متوسط تا بالایی داشتند، به بررسی عوامل موثری همچون: وزن سیال حفاری، فشار پمپها و وجود شکستگیهای طبیعی در سنگ مخزن (با توجه به وجود نمودارهای تصویرگر [2] (OBMI-UBI بروی هرزروی پرداخته میشود.
-1-3 بررسی علل هرزروی در چاه شماره 75
اطلاعات (جدول (1 از گزارشهای روزانه حفاری تهیه شده است .[3]
(جدول :(1 خلاصهای از اطلاعات هرزروی سیال حفاری در زونهای چاه شماره 75 از سنگ مخزن آسماری میدان نفتی پارسی
PR#75
Pump M.Los Depth Avg.
Av. s
Mw Thic
Loss
Pres PCF To From knes
sure Gpm BPH BPH
(m) (m) s (m)
)Psi)
500 300 55.5 6 2386 2348
500 300 55.5 7.4 4_6 2434 2386 83.5
500 300 55.5 16_30 2458 2434
8_30 2463 2458
750 280 55.5 15.1 4_16 2490 2463 55.5
750 280 55.5 4_6 2496 2490
از آنجایی که در زیرزون 2-1 فشار پمپ افزایش یافته است، پس میتوان گفت علت اصلی بیش از دو برابر شدن شدت هرزروی در این زیرزون همـین پارامتر است. پس برای کاهش هرزروی در این چاه، کاهش فشار میتوانـد در کاهش شدت هرزروی موثر باشد.
