بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثرات محلولپاشی اسیدفولیک و کلاتکلسیم بر روی سطح برگ و رنگیزههای فتوسنتزی درختبِهْ رقم حاج آقا کیشی آزمایشی بر پایه فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی سال 1396 در شهرستان کوثر استان اردبیل انجام شد. محلولپاشی اسیدفولیک در چهار سطح - صفر، 1، 2 و 3 لیتر در هزار لیتر - و کلاتکلسیم در سه سطح - صفر، 1/5، 3 لیتر در هزار لیتر - با سه تکرار در زمانهای بعد از گلدهی، یک ماه بعد از محلولپاشی اول، یک ماه بعد از محلولپاشی دوم روی درختان شش ساله میوه بِهْ رقم حاج آقا کیشی انجام شد. صفات کلروفیل a، کلروفیل b و سطح برگ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد که بین غلظتهای مختلف اسیدفولیک و رنگیزههای فتوسنتزی برگ از جمله کلروفیل b و سطح برگ از لحاظ آماری اختلاف معنیداری وجود داشت.
واژگان کلیدی: فعالیت شبه هورمونی، کلروفیل a، کلروفیل b، محلولپاشی
مقدمه
درختبِهْ Cydonina oblonga از خانواده گلسرخیان - Rosaceae - ، بومی شرق و مرکز آسیا میباشد. عملکرد و کیفیت پایین این محصول از مهمترین مشکلات تولید این میوه محسوب میشود. جهت افزایش عملکرد میوهها، باغداران از ترکیبهای شیمیایی استفاده میکنند که مصرف بیش از حد آنها سلامت محیط زیست و انسان را به خطر میاندازد. راهکاری مناسب برای حفظ کیفیت محصولات کشاورزی استفاده از ترکیبهای آلی میباشد. یکی از مهمترین مواد آلی، فولیک اسید میباشد که ترکیبات فعال در مجموعه مواد آلی خاک با فعالیت شبه هورمونی هستند و رشد رویشی گیاهان را تحریک میکنند . - 3-2 -
ترکیبات مواد آلی مختلف، دارای دو نوع اسید آلی مهم به نامهای اسیدهیومیک و اسیدفولیک میباشد. اسید فولیک با وزن مولکولی پایین و گروههای عاملی - COOH ' OH ' C=O - بیشتر روی انتقال عناصر غذایی بخصوص ریزمغذیها تأثیر دارد و سبب تشکیل کمپلکسهای محلول با عناصر میکرو میشود . - 4 - شکراله فام و همکاران - 5 - گزارش کردند که تیمارهای کلرید کلسیم بر روی درخت آلوی شابلون بر روی شاخصهای کلروفیل و سطح برگ تفاوت معنیداری نداشت. فرارا و همکاران - 9 - ثابت کردند که اسیدفولیک سبب افزایش میزان کلروفیل و سطح برگها میشود. تانا و همکاران - 13 - گزارش کردند که کاربرد 3 گرم در لیتر اسیدفولیک بر روی بادام رقم نانپاریل باعث افزایش کلروفیل برگ شده است. براساس گزارش عربلو و همکاران - 6 - کاربرد تیمارهای کلاتکلسیم سبب افزایش سطح برگ و کلروفیل در مقایسه با شاهد شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثرات محلولپاشی کلاتکلسیم و اسیدفولیک بر میزان سطح برگ و کلرفیل a و b در درختبِهْ رقم حاج آقا کیشی بود.
مواد و روشها
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر محلولپاشی اسیدفولیک و کلاتکلسیم بر روی سطح برگ و رنگیزههای فتوسنتزی برگ درخت بِهْ رقم حاج آقا کیشی طی سال 1396 در شهرستان کوثر استان اردبیل انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه سطح کلاتکلسیم - صفر، 1/5 و 3 لیتر در هزار - و اسیدفولیک در چهار سطح - صفر، 1، 2 و 3 لیتر در هزار - با سه تکرار بر روی 36 اصله درخت شش ساله انجام شد. محلولپاشی اسیدفولیک و کلاتکلسیم سه بار در زمانهای بعد از گلدهی، یک ماه بعد از محلولپاشی اول، یک ماه بعد از محلولپاشی دوم صورت گرفت.
سطح برگ گیاه بهوسیله دستگاه سطح سنج مدل AM300 اندازهگیری شد . - 1 - محتوای کلرفیل برگ با استفاده از روش آرنون اندازهگیری گردید. در نهایت با استفاده از فرمولهای زیر میزان کلروفیل a و b برحسب میلیگرم بر گرم وزنتر نمونه به دست آمد. - }*V/ - 1000*W - جذب در 645 نانومتر - -8/6 - جذب در 663 نانومتر - ={19/3 میلیگرم کلروفیل a در هر گرم وزنتر - }*V/ - 1000*W - جذب در 663 نانومتر - -3/6 - جذب در 645 نانومتر - ={19/3 میلیگرم کلروفیل b در هر گرم وزنتر دادههای مربوط به این پژوهش با استفاده از نرمافزار آماری SAS 9.1 تجزیه شده و مقایسه میانگین تیمارها نیز با آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد صورت گرفت. شکلها نیز با استفاده از نرمافزار Microsoft Excel رسم شد.
نتایج و بحث
بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها، اثرات متقابل سطوح مختلف کلاتکلسیم و اسید فولیک در شاخص سطح برگ اختلاف معنیداری را در سطح احتمال آماری یک درصد داشتند. نتایج بدست آمده از مقایسه میانگینها حاکی از این است که افزایش غلظت کلاتکلسیم و اسید فولیک منجر به افزایش سطح برگبِهْ شده است. بهطوریکه بیشترین سطح برگ مربوط به کاربرد غلظت 3 در هزار کلاتکلسیم و اسید فولیک بود. کمترین میزان سطح برگ نیز در برگ درختان شاهد مشاهده گردید - شکل . - 1
شکل -1 اثرات متقابل کاربرد سطوح مختلف کلاتکلسیم و اسیدفولیک بر سطح برگ درختانبِهْ رقم حاج آقا کیشی - حروف متفاوت بیان کننده معنیدار بودن میانگینها در سطح احتمال 5درصد با استفاده از آزمون LSD است -
نتایج نشان داد که کاربرد تیمارهای کلاتکلسیم برروی کلروفیل a و b و اسید فولیک برروی کلروفیل a اثر معنی داری نداشت، درحالیکه کاربرد سطوح مختلف اسیدفولیک برروی کلروفیل b در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بود و بیشترین میزان کلروفیل b 0/47 - میلیگرم بر گرم وزن تازه برگ - مربوط به برگ درختان تیمار شده با غلظت 3 در هزار اسیدفولیک بود - شکل . - 2
شکل -2 اثرات کاربرد سطوح مختلف اسیدفولیک بر کلروفیل b برگ درختانبِهْ رقم حاج آقا کیشی - حروف متفاوت بیان کننده معنیدار بودن میانگینها در سطح احتمال 5درصد با استفاده از آزمون LSD است -
نتایج به دست آمده در این پژوهش با نتایج سایر محققین روی بادام - 13 - ، گندم - 12 - ، فلفل - 8 - ، ذرت - 7 - ، پاپایا - 11 - مطابقت داشت به طوری که تیمار اسیدفولیک در این گیاهان باعث افزایش سطح برگ شده است. کاربرد تیمارهای کلات کلسیم سبب بهبود سطح برگ در مقایسه با شاهد شده است . - 6 -
نتایج این پژوهش نشان داد که محلول پاشی اسیدفولیک و کلاتکلسیم بر شاخص های کلروفیلb و سطح برگبِهْ رقم حاج آقا کیشی مؤثر بوده است. اسیدفولیک دارای فعالیت های شبه هورمونی بوده که باعث افزایش جذب مواد معدنی مانند فسفر، پتاسیم شده که باعث بهبود فتوسنتز، درصد کلروفیل برگ ها و در نتیجه باعث افزایش سطح برگ و شاخص سبزینگی گیاهان می شود - . - 11 کلسیم نقش مهمی در حفظ کلروفیل و افزایش سطح برگ دارد - . - 15 کاربرد برگی اسیدفولیک باعث افزایش هورمون های جیبرلین، اکسین و سیتوکینین در گیاهان و گسترش ریشه و شاخه گیاهان مورد تیمار شده و این باعث افزایش سطح برگ و کلروفیل گیاهان مورد تیمار شده است. کلسیم نقش مهمی در حفظ کلروفیل و افزایش سطح برگ دارد
