بخشی از مقاله
• مقدمه
• موارد بهينه سازي در ساختمان ها
o عايقكاري حرارتي پوسته خارجي
o مواد و مصالح مورد استفاده براي عايقكاري حرارتي پوسته خارجي ساختمان
o پنجره ها
o درزگيري
o عايقكاري حرارتي پوسته ساختمان
o جزئيات اجرائي
o اقدامات بهينه‌سازي در طراحي تاسيسات ساختمانها
o مقايسه هزينه هاي اقدامات بهينه سازي و ساير هزينه هاي موجود در ساختمانها
• نقطه نظر فني و اقتصادي و نتايج حاصله از اقدامات بهينه‌سازي ساختمان
o نقطه نظرات فني حاصل از اقدامات حاصله از بهينه‌سازي در ساختمان
o نقطه نظرات اقتصادي حاصل از نتايج اقدامات حاصله از بهينه‌سازي در ساختمان
• پايه و اساس كنترل و بررسي طراحي و نظارت بر اجراء طرحهاي تاسيساتي
o پايه و اساس طراحي تاسيساتي (مكانيكي و الكتريكي)
o پايه و اساس نظارت بر اجراء طرحهاي تاسيساتي
مقدمه
بهينه سازي مصرف سوخت در كشور به منظور اجراي برنامه هاي بهينه سازي و در جهت تحقق و دستيابي بر اهداف مورد نظر برنامه پنج ساله سوم توسعه ، سازمان بهينه سازي مصرف سوخت كشور (I.F.C.O) وابسته به شركت ملي نفت ايران (N.I.O.C) تشكيل گرديد .
اين سازمان در مراستاي اجراي سياست هاي استراتژيك بخش انرژي كشور و نيز طبق ماده ۱۲۱ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي كشور در بخش انرژي مبني بر اعمال صرفه جويي ، منطقي كردن مصرف انرژي و حفظ محيط زيست و تحقق هر چه بهتر سياست ها با اهداف جلوگيري از اتلاف منابع تجديدناپذير و ارتقاء كارآيي مديريت انرژي فعاليت مي نمايد . فعاليتهاي سازمان بهينه سازي مصرف سوخت كشور در زير بخشهاي خودرو ، حمل و نقل ساختمان مسكن و صنعت متمركز گرديده است .
با توجه به موارد فوق الذكر سهم مصرف سوخت در ساختمان هاي حدود ۳۸% از سوخت كشور مي باشد .
چنانچه اقدامات بهينه سازي در ساختمان ها (مبحث نوزدهم مقررات ملي ساختمان ) انجام نگردد و طبق روال كنوني به مصرف ادامه دهيم طي سالهاي ۱۳۸۱ الي ۱۳۹۰ به ميزان هفتاد ميليارد دلار مصرف سوخت خواهيم داشت . (منبع و مأخذ سازمان بهينه سازي سوخت كشور است )
موارد بهينه سازي در ساختمانها :
موارد بهينه سازي به طور اختصار عبارتند از :
۱- عايقكاري حرارتي پوسته خارجي ساختمان
۲- مواد و مصالح مورد استفاده براي عايقكاري حرارتي پوسته خارجي ساختمان
۳- پنجره ها
۴- درزگيري
۵- عايقكاري حرارتي پوسته ساختمان
۶- جزئيات اجرايي : عايقكاري ديوارها ، عايقكاري سقفها ، عايقكاري كفها
۷- اقدامات بهينه سازي در طراحي تاسيسات ساختمانها
۸- مقايسه هزينه هاي اقدامات بهينه سازي و ساير هزينه هاي موجود در ساختمانها
۱ - عايقكاري حرارتي پوسته خارجي
ساختمان به واسطه نوع مصالح مصرفي و گونگي قرارگيري اجزاء پوسته خارجي مي تواند دماي داخل خود را تا مدتي حفظ نمايد به دليل اينكه همواره ساختمان با محيط اطراف خود مشغول تبادي دمايي است در تابستان گرماي بيرون از طريق سقف ، ديوارها و پنجره ها به داخل ساختمن نفوذ مي كند و در زمستان هواي داخل ساختمان كه با صرف هزينه و مصرف سوخت گرم گرديده است از طريق پنجره ها و سقف و كف با بيرون تبادل حرارتي نموده و فضاي داخل سرد مي شود و ما دوباره بايد براي گرم كردن آن سوخت مصرف كنيم .
اقدامات بهينه سازي سعي بر آن دارند كه اين تبادل گرمايي بين فضاي كنترل شده داخل ساختمان و فضاي بيرون را به حداقل برسانند .
۲- مواد و مصالح مورد استفاده براي عايقكاري حرارتي پوسته خارجي ساختمان
براي عايقكاري حرارتي پوسته خارجي ساختمان اعم از ديوارها ، سقفها و كف ها مي توان از انواع عايقهاي حرارتي طبق جزئيات پيشنهادي كه در ضمائم ذكر گرديده استفاده نمود اين عايقها شامل موارد ذيل مي گردد :
ـ فوم (پلي يورتان)
ـ يونوليت (پلي استايرن)
ـ پشم سنگ
ـ پشم شيشه
۳- پنجره ها
حدود ۴۰% از اتلاف انرژي از طريق پنجره ها صورت مي گيرد در صورتيكه در زمستان به قاب پنجره و يا شيشه آن دست بزنيد خواهيد ديد كه سرد است . اين دليل تبادل حرارتي بين قاب پنجره و شيشه با فضاي بيرون است .
براي رفع اين مشكل با استفاده از شيشه هاي دوجداره تبادل حرارتي از طريق شيشه به حداقل ممكن خواهد رسيد .(در شكل ضميمه خصوصيات يك پنجره دوجداره استاندارد شرح داده شده است ) براي كاهش تبادل حرارتي از طريق قاب پنجره دو راه حل وجود دارد :
- استفاده از قاب پنجره كه ضريب حرارتي بسيار پائيني دارد (مانند قابهاي پي ـ وي ـ سي)
- استفاده از نوعي قاب كه بخش دروني و خارجي آن بوسيله يك عايق حرارتي از يكديگر جدا شده‌اند
۴- درزگيري
زمستانها كه جلوي پنجره مي‌ايستيد احساس مي‌كنيد كه هواي سرد از پنجره به داخل ساختمان وارد مي‌شود اين نفوذ هوا باعث سرد شدن فضاي داخل شده و مصرف بيشتر سوخت را براي گرمايش به همراه دارد براي رفع اين نقيصه دو راه‌حل وجود دارد .
استفاده از پنجره‌هاي استاندارد كه بين قطعات ثابت و متحرك از نوارهاي درزگير استفاده شده و دور شيشه هاي دو جداره آن لاستيك و اسفنج عرضه مي‌گردند بين قسمت متحرك و ثابت پنجره استفاده نموده و دور شيشه‌ها لاستيك مخصوص نصب نمائيد .
۵- عايقكاري حرارتي پوسته ساختمان
اين نوع عايقكاري‌ها مشتمل بر موارد ذيل است :
- عايقكاري حرارتي سقفها
- عايقكاري حرارتي ديوارها
- عايقكاري حرارتي كفهاي مجاور فضاي باز
- استفاده از پنجره‌هاي مناسب در پوسته خارجي
۶- جزئيات اجرائي :
جزئيات اجرائي مشتمل بر موارد ذيل ميگردد كه جزئيات آن طبق نقشه ضميمه گوياي آن است .
- عايقكاري ديوارها
- عايقكاري كفها
- عايقكاري سقفها
۷- اقدامات بهينه‌سازي در طراحي تاسيسات ساختمانها
در جهت افزايش كارائي سيستمهاي تاسيساتي و كاهش مصرف سوخت در ساختمانها تمهيدات ذيل پيشنهاد ميگردد .
۷-۱- عايق بندي حرارتي لوله‌هاي رفت و برگشت:
اين عايق بندي شامل لوله‌هاي آبگرم مصرفي و لوله‌هاي مصرفي و لوله‌هاي حامل سيال گرم و سرد جهت گرمايش و سرمايش محيط مي‌شود . عايقكاري حرارتي بر روي لوله‌هاي رفت و برگشت بايستي حداقل داراي ضخامت ۲ سانتي‌متر باشد .
۷-۲- عايق بندي حرارتي كانالهاي هوا
كانالهاي هوا (هواي گرم و سرد) بايستي با حداقل ضخامت ۲ سانتي‌متر پوشيده شود به سبب ايجاد شرايط بهداشتي و زيست محيطي استفاده از نوار كانال و بتونه (ياماستيك) توصيه مي‌شود .
۷-۳- استفاده از مشعلهاي استاندارد
۷-۴- نصب شيرهاي رادياتور مناسب (كاملاً باز و بسته شوند)
جهت كنترل گرمايش فضاها و استفاده حداكثر از ظرفيت گرمايي سيال حامل انرژي بايست از شيرهاي رادياتوري استفاده نمود كه كاملاً در حالتهاي باز و بسته قرار مي‌گيرند .
۷-۵- عايق بندي حرارتي منابع دو جداره ، منابع كوبلدار ، منابع انبساط و كلكتورها
۷-۶- استفاده از چيلرهاي جذبي به جاي چيلر تراكمي در كاربرد ظرفيت‌هاي بيش از ۲۰۰ تن تبريد و مساحت بيش از ۶۰۰ مترمربع توصيه مي‌شود .
۷-۷- در اجراي تاسيسات محل موتورخانه مركزي زير سقف و ترجيحاً در شمال ساختمان و دور از اتاق خوابها باشد .
۷-۸- استفاده از هواي برگشتي و تعبيه كانال برگشت هوا در طراحي سيستمهاي تهويه مطبوع در ساختمانهاي مسكوني .
۷-۹- هواكش‌ها در سمت و پشت باد در ساختمان در محلهاي مناسب قرار گيرند .
۷-۱۰- استفاده از سختي‌گير
در سيستمهاي تاسيساتي و خصوصاً در مكانهائيكه آب داراي املاح بيش از حد استاندارد است استفاده از سختي‌گير براي آب كل ساختمان توصيه مي‌شود . استفاده از سختي‌گير هم از بعد بهداشتي آب مصرفي و هم از بعد جلوگيري از رسوب املاك در لوله‌هاي سيستم تاسيسات و مجاوري آب ديگ و منابع دو جداره يا كويل‌دار و استفاده حداكثر از ظرفيت آنها انجام گيرد (توصيه ميگردد سختي‌گير از نوع مغناطيسي استفاده گردد) .
۷-۱۱- نصب رادياتور و فن كويل استاندارد با راندمان بالا
۷-۱۲- نصب رادياتور و فن كويل در زير پنجره‌ها
۷-۱۳- نصب ترموستات بر روي ديگ
۷-۱۴- استفاده ازترموستات دردو‌حالت‌سرمايش و گرمايش در ساختمان مهم و ضروري است
۷-۱۵- عايق بندي حرارتي ديگ (ديگها بايد با حداقل ضخامت ۳ سانتي‌متر عايق‌بندي شوند)
۷-۱۶- تجهيز سيستم لوله‌كشي آبگرم معدني به لوله برگشت آبگرم با عيق‌بندي مناسب
۷-۱۷- استفاده از الكتروپمپهاي مناسب از نظر ظرفيت و راندمان براي گردش آب
۷-۱۸- آب بندي شيرهاي آب
۷-۱۹- تعبيه شير فلكه مجزا براي هر واحد ساختماني (آبگرم و آب سرد)
۷-۲۰- كنترل و بررسي و آزمايش كليه سيستمهاي تاسيساتي ساختمان
۸- مقايسه هزينه هاي اقدامات بهينه سازي و ساير هزينه هاي موجود در ساختمانها
مقايسه هزينه‌هاي اقدامات بهينه‌سازي و ساير هزينه‌هاي موجود در ساختمانها هزينه‌هاي اقدامات بهينه‌سازي در مقايسه با ساير هزينه‌هاي ساختمان از كميت چنداني برخوردار نيست و علاوه بر آن بخشي از هزينه‌ها با توجه به كاهش حجم تاسيسات ساختماني كاهش مي‌يابد .
