بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله متدولوﮊی جدیدی با عنوان Ex-MaSE برای تحلیل و طراحی سیستمهای مبتنی بر عامل بر اساس توسعهای بر متدولوﮊی
MaSE ارائه شده است. کمبودهای موجود در متدولوﮊی MaSE، با استفاده از روشهای »ارزیابی تجربی«، »ارزیابی محتوایی« و »ارزیابی مقایسهای«، شناسایی و برای رفع این کمبودها، مراحل و مدلهای جدیدی در متدولوﮊی Ex-MaSE درنظر گرفته شده است. در مرحله مدلسازی محیط با استفاده از مدلهای ارائه شده، محیطی که نقشهای سیستم در آن قرار دارند شناسایی میشود. در مرحله مدلسازی دانش، دانش مورد نیاز عامل برای برخورد با عوامل پیچیدگی سیستم تحلیل می شود. در مرحله »ساخت کلاس عامل- شی« با استفاده از مدل »عامل- شی«، موجودیتهای سیستم به صورت »کلاس عامل« یا »کلاس شی« طراحی میشوند.بر اساس ارزیابی های ارائه شده در این مقاله، متدولوﮊی Ex-MaSE در مقایسه با متدولوﮊی پایه آن MaSE از جهت معیارهای »قابلیت دسترسی«،» قابلیت بیان ویژگیهای مختلف سیستم«، »مدیریت پیچیدگی«، »پیوستگی مراحل«، »قابلیت نگهداری« و » قابلیت استفاده مجدد« ارتقا یافته است.
کلمات کلیدی : مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل، تحلیل و طراحی سیستمهای مبتنی بر عامل، MaSE، Ex-MaSE
١. مقدمه
با بررسی سیر تکاملی دیدگاههای تولید نرمافزار میتوان سه مرحله اصلی برای تکامل هر دیدگاه جدید در تولید نرمافزار در نظر گرفت.
در مرحله اول یک دیدگاه جدید مطرح میشود. در مرحله دوم با توجه به ویژگیها و قابلیتهای دیدگاه مطرح شده، روشهای استفاده از آن توسط تعدادی از تولیدکنندگان در تولید و ساخت سیستمهای نرم افزاری ابداع و به کار گرفته میشود. درمرحله سوم روشهای مبتنی بر این دیدگاه فراگیر شده و در حوزه مهندسی نرمافزار وارد میگردند]١.[ امروزه استفاده از عاملها به صورت قابل ملاحظهای در ساخت سیستمهای کامپیوتری پیچیده افزایش یافته است. دیدگاه مبتنی بر عامل با پشت سر گذاردن دو مرحله اول از سیر تکاملی خود، به مرحله سوم وارد شده است و اکنون نیاز به روشهای مهندسی نرم افزار مخصوص به خود دارد]١،٢،٣.[ متدولوﮊیهای گوناگونی برای تحلیل و طراحی »سیستمهای مبتنی بر عامل« ارائه شده است. با توجه به نوپا بودن متدولوﮊیهای موجود در »مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل«، ضعفها و کاستیهای گوناگونی در این متدولوﮊیها وجود دارد. بدین علت تحقیقات گوناگونی در زمینه بهبود و توسعه متدولوﮊیهای مبتنی بر عامل در حال انجام است.فرآیند بهبود و توسعه متدولوﮊیهای مهندسی نرمافزار گاه منجر به ظهور و معرفی متدولوﮊیهای جدید میگردد]٤. [
در این مقاله(Ex-MaSE (Extended Multiagent System Engineering به عنوان یک متدولوﮊی جدید برای تحلیل و طراحی سیستمهای مبتنی بر عامل بر پایه متدولوﮊی MaSE معرفی میگردد. متدولوﮊی MaSE از جمله متدولوﮊیهای است که در »مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل« بسیار مورد توجه است و در ساخت و تولید سیستمهای متعددی بهکار است ]٤، ٥، ٦، ٧، ٨.[ بر اساس فرآیند بهبود
و توسعه متدولوﮊیهای مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل که در این مقاله ارائه می شود، نخست با استفاده از روشهای »ارزیابی تجربی«، »ارزیابی مقایسه ای«، »ارزیابی محتوایی« و معیارهای ارزیابی متدولوﮊیهای »مهندسی نرم افزار مبتنی بر عامل«، کمبودهای موجود در متدولوﮊی MaSE شناسایی شده است. باافزودن مدلها و مراحل جدید در تحلیل و طراحی متدولوﮊی به منظور برطرف کردن این کمبودها، متدولوﮊی Ex-MaSE معرفی میگردد. سپس متدولوﮊی معرفی شده براساس روشهای فوق ارزیابی می گردد.
در این مقاله در بخش ٢، فرآیند بهبود و توسعه متدولوﮊیهای »مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل« بر پایه تحقیقات و مطالعات انجام شده، ارائه میشود. در بخش ٣، فرآیندی که منجر به ایجاد متدولوﮊی Ex-MaSE بر مبنای بهبود و توسعه متدولوﮊی MaSE شده است، بیان میگردد و مدلهای جدید ارائه شده در متدولوﮊی تشریح می گردد. در بخش ٤، متدولوﮊی معرفی شده بر اساس روشهای »ارزیابی مقایسهای« و »ارزیابی محتوایی« ، با برخی از متدولوﮊیهای موجود مقایسه میگردد. سپس مقایسهای میان متدولوﮊیهای Ex-MaSE و MaSE بر اساس معیارهای مهندسی نرمافزار در ارزیابی یک متدولوﮊی مبتنی بر عامل، ارائه میگردد. در بخش ٦، نتیجه گیری وکارهای آینده برای ادامه تحقیق در این زمینه بیان میگردد.
٢. فرآیند بهبود و توسعه متدولوﮊی
در حال حاضر متدولوﮊیهای گوناگونی برای دیدگاه مبتنی بر عامل ارائه شده است] ٩.[ به علت نوپا بودن متدولوﮊیهای موجود، در بسیاری از آنها مشکلات و نارساییهایی دیده میشود. با بررسی بهبودهایی که بر روی متدولوﮊیهای مختلف مبتنی بر عامل صورت گرفته ]٤، ٥ ، ٧، ٨، ١٠[ مشخص میگردد معمولا چهار روش اصلی جهت ارزیابی این متدولوﮊیها به کار می رود. متداولترین روش ارزیابی متدولوﮊیهای »مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل« ، »ارزیابی تجربی« میباشد. در این روش یک سیستم نمونه به عنوان مطالعه موردی انتخاب ومراحل چرخه حیات سیستم مورد نظر شامل تحلیل، طراحی و پیادهسازی برای آن اجرا میگردد. در این روش قابلیتهای مدلسازی متدولوﮊی برای دامنه خاص سیستم کاربردی ونقاط ضعف و کمبودهای متدولوﮊی در مراحل مختلف تولید سیستم، مشخص می گردد.»
ارزیابی مقایسهای« روش دیگری برای تعیین کمبودهای یک متدولوﮊی میباشد. در این بررسی، کاستیهای متدولوﮊی در مدلسازی»سیستمهای مبتنی بر عامل« بر مبنای مقایسه مشخص میشود. در روش سوم، »ارزیابی محتوایی« متدولوﮊی انجام میشود. در این روش بر اساس ویژگیهای خاص عامل و »سیستمهای مبتنی بر عامل«، نیازهای مدل سازی متدولوﮊیهای »مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل« مشخص میگردد. بدین ترتیب مشخص میشود چه ویژگیهایی از سیستم باید در یک متدولوﮊی برای ساخت مورد بررسی و توجه قرار گیرد و بر آنها تاکید شود.در روش »ارزیابی معیاری« با بررسی مراحل مختلف متدولوﮊی و مدلهای ارائه شده در آن، معیارهایی که در مهندسی نرمافزار برای ارزیابی متدولوﮊی وجود دارند، مورد ارزیابی قرار میگیرند. با تلفیق و بررسی این دیدگاهها، کمبودهای یک متدولوﮊی مشخص میشوند.فرآیند بهبود و توسعه متدولوﮊی شامل ارائه مدلهایی به منظور پوشش کمبودهای تعیین شده میباشد. بدین ترتیب مدلهایی به مراحل تحلیل و طراحی اضافه میگردند یا مدلهای موجود در متدولوﮊی بهبود مییابند. بر مبنای روشهای فوق، چهارچوب بهبود و توسعه متدولوﮊیهای »مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل« را به صورت شکل ١ ارائه می نماییم.
متدولوﮊی تعریف سیستم
ساخت یک سیستم: مطالعه موردی
محصولات نرمافزاری(مستندات، نرمافزار) متدولوﮊی
تشخیص کمبودهای متدولوﮊی
بهبود یافته
معیارهای ارزیابی کمبودهای متدولوﮊی
درمهندسی نرمافزار
بهبود متدولوﮊی
ویژگیهای خاص
سیستمهای مبتنی بر عامل
شکل١: فرآیند بهبود و توسعه متدولوﮊیهای مهندسی نرمافزار مبتنی بر عامل
در جهت رسیدن به یک متدولوﮊی کامل برای »سیستمهای مبتنی بر عامل«، لازم است متدولوﮊی بهبود یافته نیز مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. در صورتی که فرآیند بهبود و ارزیابی یک متدولوﮊی و نسخههای بهبودیافته آن با استفاده از سیستمهایی با سطوح مختلف پیچیدگی و در دامنههای مختلف صورت پذیرد، امکان ارزیابی قابلیتهای متدولوﮊی از جنبههای مختلف فراهم میگردد. این فرآیند تا زمانی که متدولوﮊی بتواند همه ویژگیهای خاص یک عامل و »سیستمهای مبت
