بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سد سنگريزه اى با پوسته بتنى(CFRD)
سدهای سنگریز در دسته بندی سدها از نظر نوع مصالح، از سدهای خاکی محسوب می شوند که در اغلب موارد با یک لایه نفوذناپذیر از مصالح مختلف پوشیده می شود که امروزه از بتن استفاده بیشتری می شود.
اگر این رویه یا لایه نفوذناپذیر از بتن باشد به این نوع سدها به اختصار CFRD گویند و اگر رویه آسفالتی باشد BFRD می گویند.
این نوع سدها در مقابل زلزله مقاومند. و به علت عدم وجود لایه های ریزدانه در ساختار سد، امکان وقوع پدیده فرسایش داخلی وجود ندارد.
. در ایران هم سد سیاه بیشه و سد نرماشیر(نساء)از این نوع می باشند.
اسلاید 2 :
در CFRD ها اگر از قطعات سنگی سالم، مقاوم و با دانه بندی خوب تشکیل یافته و در لایه های با ضخامت نسبتاً کم به خوبی متراکم شود ، میزان نشست آن بسیار محدود است. در ضمن نشست در سدهای سنگریزه ای میزان نشست نباید از H0/005 بیشتر باشد.
در سدهای سنگریز بدنه اصلی سد از قطعات سنگی تشکیل می شود و معمولا بجای استفاده از هسته نفوذناپذیر از رویه نفوذ ناپذیر در سطح شیبدار بالادست استفاده می شود. این رویه می تواند از مصالح مختلف از جمله آسفالت، مصالح قیری و ژئوممبرین ها و یا صفحات فلزی و مهمتر و متداولتر از همه از بتن استفاده می شود.
اسلاید 3 :
بهترین شرایط برای احداث سدهای سنگریز با رویه بتنی ، هنگامی است که بستر رودخانه دارای پی سنگی جهت ساخت کف بند پاشنه ( محلی که رویه بتنی به سنگ پی متصل می شود)، باشد.
اجزای یک سد :CFRD
بدنه اصلی سد
رویه نفوذناپذیر
کف بند پاشنه
سیستم زهکشی و فیلتر
اسلاید 4 :
بدنه سد :
از قطعات سنگی درشت و ریز با ابعاد مختلف و با خاصیت زهکشی آزاد ساخته می شوند.
اجرای این بدنه ها ممکن است بصورت ریختن لایه ها و متراکم کردن آنها صورت بگیرد و یا به صورت ریخته شدن بدون لایه بندی مصالح باشد.
مصالح بدنه باید کیفیت مقاومتی خوبی داشته باشد و با دارا بودن نفوذ پذیری بالا، بسرعت زهکش شوند. و اگر این ویژگی را نداشته باشند باید یک سیستم زهکشی مستقل طراحی شود.
مصالح نباید در تماس با آب دچار نرم شدگی، تغییر حجم یا تخریب شوند.
اسلاید 5 :
انتخاب مصالح سنگى بايد با دقت صورت گيرد تا از نشست پيش بينى نشده در زمان آبگيرى جلوگيرى شود. از خرده سنگ يا شن خوب دانه بندى شده ) با امكان زهكشى) معمولاً در كشورهاى توسعه يافته استفاده مى شود.رفتارنشست به مشخصات تغيير شكل پذيرى مصالح خاكريز نیز بستگى دارد.
شیب بدنه:
با توجه به درشت بودن مصالح و کیفیت بالای آنها شیب بدنه حدوداً 34-37 درجه می باشد (در جهت افق 1/3 و 1/5 و در جهت قائم 1 ). در مواردی که کیفیت مصالح نامناسب و سنگ پی ضعیف باشد و یا از هسته نفوذناپذیر استفاده شود از شیبهای ملایمتری استفاده می کنند.
اسلاید 6 :
رویه بتنی :
معمولا رویه بتنی بصورت نوارهای قائم که توسط درز از هم جدا شدند،اجرا می شوند. برای سدهای با ارتفاع کم تا متوسط (حدود 100 متر)، ضخامت رویه بتنی را حدودا 25-30 سانت در نظر می گیرند. در سدهای مرتفع تر، ضخامت کمی بیشتر است و متناسب با ارتفاع افزایش می یابد. و از رابطه تجربی زیر نیز استفاده می شود: t = 0/3+ 0/003 H
تجربیات نشان داده که رویه با ضخامت کمتر دارای انعطاف پذیری بیشتر و کمتر دچار ترک خوردگی می شوند.
اسلاید 7 :
بتن مورد استفاده باید غیر قابل نفوذ و بادوام باشد.و عموماً مقاومت فشاری حدود 20 مگاپاسکال کفایت می کند.
سیستم درزبندی رویه می توانددر دو جهت به فاصله 12 تا 18 متر انجام گیرند، ولی بهتر است در نزدیکی محیط رویه این فاصله کمتر باشد. به منظور جلوگیری از ترک خوردگی ناشی از تغییرات حرارتی، معمولا رویه های بتنی به میزان حدود 0/5 در صد سطح مقطع عرضی در دو جهت مسلح می شوند.
از آنجا که سیستمهای درز بندی محل نشت آب می باشند، لازم است که با استفاده از نوارهای آب بندی مناسب، نشت آب را کنترل کرد. که این نوارها ممکن است از جنس مس، فولاد ضد زنگ، لاستیک و پی وی سی باشند.
اسلاید 8 :
از دیگر رویه هایی که در CFRD کاربرد دارند رویه آسفالتی است که دارای انعطاف پذیری بیشتر، قدرت تحمل نشستهای زیاد بدون امکان ایجاد ترک خوردگی و عدم نیاز به درزبندی می باشد. که در این بین مواردی همچون کیفیت مصالح و ضخامت لایه ها و شیب لازم بدنه برای اجرای این رویه باید رعایت گردد.
کف بند پاشنه:
عرض کف بندها معمولا بین 1/20 تا 1/30 ارتفاع آب و حداقل 3 متر می باشد. ضخامت آن نیز حدود 30-40 سانت و یا کمتر می باشند. قبل از ریختن کف بند پاشنه لازم است که سطح سنگ توسط جت آب کاملاً تمیز شودتا اتصال بین بتن و سنگ بصورت کامل انجام شود. لایه کف بند پاشنه معمولا برای جلوگیری از بیرون زدن ملات تزریق و بلند شدن، توسط میلگرد های قائم به سنگ پی دوخته می شوند.
اسلاید 9 :
مزایای CFRD نسبت به سدهای مشابه با هسته رسی:
1- رویه بتنی در صورت بروز نشت، دچار فرسایش نمی شود، از این رو در این حالت همانند هسته های رسی مسئله فرسایش داخلی وجود نخواهد داشت.
2- معمولا هزینه اجرای رویه بتنی کمتر از هسته رسی همراه با فیلترهای مربوطه است، زیرا غالبا مصالح مورد نیاز از خارج از منطقه وارد می شوند که دارای هزینه است.
3- عرض قاعده کوچکتر در سدهای سنگریز موجب کاهش طول تونلهای انحراف، لوله های انتقال آب به پایین دست و سرریز می شود. این امر هزینه های اجرایی سد را کاهش می دهد.
اسلاید 10 :
4- در نقاطی که معمولا اقلیم مرطوب و فصل بارندگی طولانی است، اجرای عملیات خاکی هسته رسی غالبا با مشکل مواجه است ، از این رو در این مناطق استفاده از CFRD ها ارجح است.
5- در سدهای با رویه بتنی ، احتمال وقوع پدیده شکست هیدرولیکی بسیار کم است .
6- بازرسی عینی و مداوم رویه بتنی بالادست در طول عمر آن امکانپذیر است و در صورت بروز مشکل ، قابل کنترل و تعمیر است.
