بخشی از مقاله
چکیده
درمطالعه تودههاي سنگی، طبقهبندي مهندسی سنگ آسانترین و ارزانترین روش براي دسترسی به اطلاعات مورد نیاز به منظور طراحی سازه میباشد. ناپیوستگیها در تعیین خواص و طبقهبندي مهندسی سنگ، نقش مهمی دارند. روش استفاده شده در برداشت خصوصیات ناپیوستگیها، بایستی بتواند تخمینی با دقت بالا از خصوصیات توده سنگ ساختگاه مورد مطالعه داشته باشد.
روش درزهنگاري خطبرداشت، در رخنمونهاي سنگی، به دلیل استفاده از مساحت نسبتاً زیادي از توده سنگ و از سوي دیگر ارتباط و همبستگی زمین شناختی بین دسته درزههاي مختلف، مورد توجه است. تحقیق مورد بررسی، تونل انحراف آب سد قردانلو در توده سنگهاي درزهدار سازند تیرگان میباشد. تعداد 405 درزه به روش خطبرداشت، در دو راستاي تقریباً عمود بر هم به تعداد 7 خطبرداشت، درزهنگاري شد.
تحلیلهاي انجام شده نشان دهنده این موضوع بود که امتداد خطبرداشت تاثیر بسیار زیادي بر پارامترهاي وابسته به درزههاي برداشت شده دارد. پیشنهاد میشود که خطوط برداشت در سه راستاي عمود برهم نصب شوند تا خطاي برداشت به حداقل برسد.
1 مقدمه
برداشت مشخصات سطوح سنگی رخنمون شده در سطح زمین یا زیرسطح زمین به دلیل استفاده از مساحت نسبتاً زیادي از سنگ، جهتیابی مستقیم درزه و اندازهگیري سایر ویژگیهاي درزهها درمقیاس بزرگ، داراي مزایاي قابل توجهی است. از سوي دیگر از مهمترین ویژگیهاي این روش کم هزینه بودن آن و آسانی دسترسی به اطلاعات است. در اکثر ساختگاهها، اندازهگیري بر روي سطوح رخنمون یافته بر پایه روشی قراردادي و به صورت تصادفی انجام میشود و اطلاعات بدست آمده در این روش داراي پراکندگی زیادي است که در نتیجه از اعتبار چندانی برخوردار نمیباشد.
علاوه بر روش مذکور روش مناسبی طرح و پیشنهاد شده است، این روش تحت عنوان خطبرداشت - Scanline sampling - شامل نمونه برداري از پیش طراحی شده و پردازش دادهها بوسیله رایانه میباشد که توسط فوکس و دنیس - Fooks and Denes , 1969 - ، اتول و فارمرو - Attwell and - Farmer, 1976، پریست و هودسون - Priest and Hudson, 1976 - مورد مطالعه وپژوهش قرار گرفته است.
تحقیق حاضر، در مورد ناپیوستگیهاي ساختگاه تونل انحراف آب سد قردانلو در فاصله 36 کیلومتري شمال غرب شهرستان بجنورد در توده سنگهاي درزهدار سازند تیرگان میباشد.در این تحقیق، ابتدا برداشت مشخصههاي خصوصیات درزههاي ساختگاه تونل به روش خطبرداشت انجام میشود سپس نمودارهاي کنتوري و هیستوگرامهاي مربوط به خواص درزهها ترسیم میگردد. در نهایت با توجه به تحلیل آماري خواص ناپیوستگیها یک طرح مناسب جهت برداشت خصوصیات ناپیوستگیها ارائه میشود.
2 درزه نگاري ساختگاه تونل
مشخصه هندسی 405 درزه در رخنمون سطحی ساختگاه تونل به صورت دو امتداد تقریبا عمود بر هم به وسیله هفت خطبرداشت SL.1 - تا - SL.7 درزهنگاري شد - شکل شماره - 1 و براي ساختگاه تونل دو دسته درزه اصلی و یک دسته درزه فرعی شناسائی گردید - شکل شماره - 2 که عبارتند از دسته درزههایی با مشخصات شیب و جهت شیب بر حسب درجه - 82/ 248 - J1، - 79/308 - J 2 و - .17/146 - J3
شکل -1 وضعیت خطوط برداشت نسبت به ساختگاه تونل - SL.1 تا - SL.7
شکل -2 استریوگرام درزه ها به روش تصادفی، الف - پراکندگی قطب درزه ها ب - دسته درزههاي اصلی
3 تحلیل آماري مشخصات ناپیوستگیها
براي آنکه بتوان تجزیه و تحلیلی هرچند ساده از سیستمهاي درزه در ساختگاه تونل ارائه کرد سعی شد تا ویژگیهاي مهم قابل برداشت با ترسیم هیستوگرام هاي ساده مورد ارزیابی قرار گیرد. ثبت مشخصات ناپیوستگیها منطبق بر استانداردهاي انجمن بین المللی مکانیک سنگ - ISRM - 1978b - - صورت پذیرفت.
1-3 فاصله داري
میانگین فاصله عمودي بین دو درزه، از یک دسته درزه را فاصلهداري نرمال دسته درزه نامیده میشود. در صورتی که X d مقدار فاصله بین دو درزه از یک دسته درزه باشد و θ زاویه بین خط برداشت و خط عمود بر دسته درزه باشد؛ دراین صورت فاصلهداري عمودي X n با استفاده از روش هندسی ساده به صورت معادله - 1 - بدست میآید:
