بخشی از مقاله
خلاصه
برای طراحی هرچه بهتر و در نظر گرفتن ملاحظات لرزه خیزی در طراحی سازه های ساخته شده در یک منطقه مشخص دانستن بیشینه شتاب منطقه ضروری است. منطقه گیلان به دلیل نزدیکی به رشته کوه های البرز دارای ساختار پیچیده و در هم تنیده ای از گسل های فعال می باشد بنابراین شناسایی دقیق این منطقه از نظر لرزه خیزی اجتناب ناپذیر است. در پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل احتمالاتی و کمک گرفتن از نرم افزارهایی مثل ARC Gis ، Auto Cad Microsoft Exel، MATLAB و Sismo Signal به ارائه مدلی مناسب از منطقه مورد نظر مقیاس مناسبی از شتاب منطقه حاصل آمده است و در نهایت با طرح استاندارد آیین نامه زلزله مقایسه شده است. که به نظر می رسد در نحوه ارزیابی لرزه ای منطقه تجدید نظری صورت بگیرد.
.1 مقدمه
گیلان در قسمت شمالی کمربند کوهستانی البرز و در جنوب دریای خزر واقع شده است که دارای خاکی با ساختار اکثرا جلگه ای و بعضا سخت و بستر سنگی است. - منجیل - این منطقه در طول سالیان گذشته محل وقوع زمین لرزه های بزرگ و خطر آفرینی بوده است که از نمونه های نزدیک آن می توان به زلزله منجیل اشاره کرد. نکته قابل توجه در مورد این منطقه وقوع زمین لرزه در دریاچه خزر می باشد که نشان دهنده وجود گسل هایی در درون دریاچه خزر است که هنوز اطلاعات دقیق در این مورد در دسترس نمی باشد.
این منطقه شامل گسل های مختلف و متنوعی است که بخشی از آنها با استان های هم جوار مثل اردبیل ، قزوین ، تهران و مازندران مشترک می باشد. البته بخشی از گسل ها با کشورهای هم جوار مثل آذربایجان مشترک می یاشد که خود گواه در هم تنیدگی منطقه و پیچیدگی ساختار آن می باشد.
.2 گسل های فعال منطقه
شامل موارد زیر می باشد:
1 - گسل تالش: این گسل یک گسل طولانی ست که از کوه های قفقاز شروع شده و تا آستارا ادامه دارد. - 1400 کیلومتر -
- 2 گسل البرز: از لاهیجان تا گنبد کاووس به طول 550 کیلومتر
- 3 گسل لاهیجان : که عمود بر امتداد البرز می باشد.
- 4 گسل خزر
- 5 گسل بره سر - کلیشم
- 6 گسل جیرنده - رودبار -
- 7 گسل شمال قزوین
- 8 گسل الموت
- 9 گسل طالقان
.3 محاسبه چشمه های زلزله
برای تهیه لیست - کاتالوگ - ، 173زلزله های رخ داده در منطقه گیلان که از سایت PEER وابسته به دانشگاه برکلی و پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در حد فاصل بین سال های 1900 تا به امروز استخراج شد وبا استفاده از ARC Gis ، Auto Cad درنقشه گسل های جنبا ایران جانمایی و منطقه به 3 چشمه خطی و 2 چشمه ناحیه ای تقسیم بندی شد.
برای چشمه های خطی یکی از آستارا تا انزلی - دومی در کنار گسل البرز و سومی درون دریاچه خزر برازش شد.
برای چشمه های ناحیه ای به دلیل فراوانی بالای زلزله ها در اطراف شهر رشت آن قسمت به صورت یک ناحیه بزرگ و در کنار این ناحیه به دلیل کمبود اطلاعات لرزه ای ناحیه دیگری در نظر گرفته شد.
شکل .1تقسیم بندی مناطق لرزه ای
.4 روش تحلیل خطر
برای تحلیل خطر از دو روش استفاده شده است: - 1 تعینی - 2 احتمالاتی
برای محاسبه پارامترهای لرزه خیزی بعد از بدست آوردن لیست - کاتالوگ - به ترتیب تعداد زلزله های بزرگتر از 4 و 4/5 و
7/5.... که بزرگترین زلزله ثبت شده ما به شمار می رفت شمرده شده و در مقیاس لگاریتمی نمایش داده شده و خط برازش شده آن بصورت زیر بدست می آید:
که این رابطه قانون گوتنبرگ -ریشتر برای بازگشت زلزله می باشد و مقادیر عددی نوشته شده پارامترهای لرزه خیزی منطقه می باشند. که شیب نسبتا تند خط نشان دهنده فراوانی کم در زلزله های بزرگ می باشد.
در روش محاسبه تحلیل خطر به صورت تعینی ، معمولا خطر ناک ترین حالت با توجه به ویژگیهای زمین ساختی منطقه یافت می شود. رهیافت تعینی بسیار به قضاوت کارشناسی وابسته است قابلیت تعمیم پذیری کمتری نسبت به تحلیل احتمالاتی دارد بنابراین در این پژوهش از آن صرف نظر شده است.
1.4 تحلیل خطر احتمالاتی
چارچوب کلی تحلیل خطر منطقه با استفاده از شکل زیر توصیف شده است
