بخشی از مقاله
چکیده
مقاله حاضر، مطالعات لرزهخیزي و تحلیل خطر زمینلرزه طرح سد و نیروگاه خرسان 2 در 20 کیلومتري جنوب باختري لردگان را مورد بررسی قرار میدهد. بدین منظور از دو روش تحلیلی و آماري استفاده گردیده است. در روش تحلیلی، با استفاده از پردازش تصاویر ماهوارهاي به همراه نقشههاي سایزموتکتونیکی، در گسترهاي به شعاع 100 کیلومتر از مرکز منطقه مورد مطالعه، گسلها شناسایی و سپس بیشینه بزرگاي زمینلرزههاي محتمل و بیشینه شتاب افقی آنها تعیین گردیده است.
در روش آماري، کلیه زمینلرزهها اعم از تاریخی و دستگاهی در گسترهي مورد مطالعه، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و با استفاده از روشهاي گوتنبرگ - ریشتر و کیکو- سلوول، پارامترهاي لرزهخیزي منطقه، احتمال رویداد و دوره بازگشت زمینلرزهها بدست آمده است. از میان گسلهاي موجود در گسترهي مورد مطالعه، بیشترین شتاب افقی زمین در محل ساختگاه، مربوط به گسل F8 در فاصله سطحی 6 کیلومتري از ساختگاه سد - با بیشینه بزرگاي 7/03 ریشتر - و برابر 0/339 g میباشد. همچنین مقدار بیشینه شتاب افقی زمین بر اساس روش آماري، براي حداکثر زمینلرزه طراحی، برابر با 0/520 g به دست میآید.
-1 مقدمه
سد و نیروگاه خرسان2 از نوع بتنی دو قوسی و به ارتفاع تقریبی 240 متر در فاصله حدود 20 کیلومتري جنوب باختري شهرستان لردگان، در استان چهارمحال و بختیاري و بر روي رودخانه خرسان واقع میگردد. ساختگاه سد و نیروگاه خرسان 2 در کمربند چین خورده - رانده زاگرس و در جنوب ابر گسله زاگرس مرتفع قرار گرفته است. تقریباً کل گستره مورد مطالعه به شعاع 100 کیلومتر پیرامون ساختگاه سد در استان لرزه زمینساختی زاگرس و بخش بسیار کوچکی از شمال خاور گستره، در استان لرزه زمینساختی ایران مرکزي واحد سنندج – سیرجان واقع شده است. ساختگاه سد بر روي یال شمالی تاقدیس سرکمر قرار گرفته است. در محل ساختگاه سازند آسماري رخنمون دارد و سازند گچساران در ترازهاي بالاي تاج در تکیه گاه راست رخنمون یافته است.
-2 برآورد بیشینه بزرگاي چشمههاي زمینلرزهاي در گستره طرح - روش تحلیلی -
بیشینه بزرگاي زمینلرزه محتمل در ارتباط با گسلهایی که داراي اثر سطحی هستند و گسلهاي پنهان موجود در گستره مورد مطالعه، با فرض گسیختگی 50 درصد از درازاي کل محاسبه شده است. جهت این کار، با استفاده از نقشههاي سایزموتکتونیکی - دکتر نوگل- مقیاس - 1:1000000 و نقشههاي زمین شناسی سازمان زمین شناسی - مقیاس - 1:250000 گسلهایی با طول بیش از 10 کیلومتر در گسترهاي به شعاع 100 کیلومتري از محل سد و نیروگاه خرسان2 مشخص شدند. در مرحله بعد با پردازش دادههاي رقومی و ماهوارهاي - LANDSAT7- +ETM - ، علاوه بر گسلهاي اصلی، 22 عدد گسل جدید نیز شناسایی گردید
پس از اندازهگیري طول گسلهاي مشخص شده، با استفاده از روابط ولز و کاپر اسمیت - 1994 - ، آمبراسیز و ملویل - 1982 - و مهاجر اشجعی و نوروزي - 1978 - بیشینه بزرگا محاسبه گردیده و براي ارائه بزرگاي نهایی، از نتایج سه رابطه فوق میانگین گرفته شده است. بر اساس بررسیهاي صورت گرفته بیشترین بزرگیها محتمل، مربوط به گسلهاي 7/03 - F8 ریشتر - ، 6/94 - F13 ریشتر - ، دنا - 7/05 - ، لهبري - 7/19 - ، رامهرمز - 7/07 - ، هندیجان - 6/93 - و گره - 7/07 - میباشد که با توجه به نزدیک بودن گسلهاي F8 و F13 به ساختگاه سد و نیروگاه خرسان 2 و بزرگاي بالاي آنها، باید توجه ویژهاي در برآورد بیشینه شتاب زمین در محل ساختگاه، به آنها شود.
شکل -1 نقشه گسلهاي اصلی و فرعی شناسایی شده در شعاع 100 کیلومتري از ساختگاه سد خرسان 2
-3 ویژگیهاي لرزهخیزي گستره مورد مطالعه - روش آماري -
به منظور برآورد ویژگیهاي لرزهخیزي گستره مورد مطالعه طرح از اطلاعات مربوط به زمینلرزهها و روشهاي آماري مناسب استفاده میگردد. به این منظور لازم است تا فهرست زمینلرزهها در گسترهي شعاعی 100 کیلومتر گردآوري، انتخاب، تکمیل و پردازش گردند. جهت جمعآوري آمار زمینلرزههاي تاریخی از کتاب آمبرسیز و ملویل - 1982 - استفاده گردیده است.
سپس با بکارگیري روابط و روشهاي آماري مناسب نظیر روابط گوتنبرگ- ریشتر و روش تخمین بیشینه محتمل - کیکو - سلوول - ، پارامترهاي لرزهخیزي، دورة بازگشت و احتمال رویداد زمینلرزهها بر حسب بزرگاي آنها محاسبه گردیده است. با توجه به خاستگاه کم عمق زمینلرزههاي مهم رویداده در منطقه - محدود بودن لرزهخیزي به پوسته فوقانی - ، با دیدي محافظه کارانه و داوري کارشناسی میتوان ژرفاي کانونی حدود 10 کیلومتر را براي زمینلرزههائی که ژرفا براي آنها اعلام نگردیده است در نظر گرفت.
