بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش، تا شعاع 150 کیلومتري پیرامون ولکانیزم تفتان واقع در طول جغرافیایی 61° 08´E و عرض 28° 36´N با هدف به دست آوردن فرمول لرزه خیزي و برآورد شدت زمین لرزه با توجه به بزرگی زمین لرزه بر پایه امواج تنه اي - Mb - و سطحی - Ms - منطقه تفتان، انجام شده است. براي این منظور زمین لرزه هاي دستگاهی را که تا شعاع یاد شده رخ داده اند شناسایی کردیم و با بهره گیري از روابط تجربی آمبرسیز و ملویل - 1982 - و رید و میر - 1985 - بر مبناي امواج سطحی، با پلات نقاط مربوط به هر یک از بزرگا و لگاریتم فراوانی تجمعی، نمودار مربوطه را به دست آوردیم. با استفاده از این نمودار و با به دست آوردن پارامتر هاي رابطه ریشتر- گوتنبرگ، فرمول لرزه خیزي منطقه تفتان تا شعاع 150 کیلومتري به دست آمد.
جهت برآورد شدت زمین لرزه در خود کانون زمین لرزه، از دستور تجربی آمبرسیز و ملویل - 1982 - براي زمین لرزه هاي ایران بهره گرفتیم. بنابراین از وصل کردن نقاط هم شدت، نقشه کانتوري هم شدت براي زمین لرزه هاي رخ داده شده تا رادیان 150 کیلومتري پیرامون آتشفشان تفتان را پس از محاسبه و تصحیح فراهم نمودیم. از دسته مواردي که براي آگاهی نسبی از لرزه خیزي آینده گسترة پژوهشی و نیز برنامه ریزي هاي عمرانی براي ساخت و ساز مورد نیاز است، محاسبه فرمول لرزه خیزي و نقشه کانتوري هم شدت منطقه می باشد.
براي این دو منظور بایستی انرژي رها شده کلی زمین لرزه، در یک مکان و زمان ویژه را که بزرگی زمین لرزه نام دارد، به دست آورد. چرا که مهمترین رابطه اي که در این زمینه کاربرد دارد فرمولی است که بر پایه بزرگاي Ms و فراوانی تجمعی آنها بنا شده است و رابطه ریشتر- گوتنبرگ، خوانده میشود.[1] در این رابطه N شمار لرزه هاي رخ داده شده در گستره مطالعاتی و در بازه آشکاري از بزرگی است.a و b نیز به ترتیب عرض از مبدأ خط حاصل از نمودار بزرگی – لگاریتم فراوانی تجمعی، وشیب خط یاد شده میباشند. همچنین جهت برآورد شدت زمین لرزه در خود کانون زمین لرزه، از دستور تجربی آمبرسیز وملویل - 1982 - ، براي زمینلرزه هاي ایران بهره می گیریم .[2]
شرح و بحث
بزرگی امواج سطحی Ms و تنه اي Mb از رایج ترین مقیاس هاي بزرگی، براي داده هاي لرزه اي هستند. داده هاي لرزه اي ایران بیشتر بر پایه امواج تنه اي و سپس امواج سطحی بیان شده اند. از آنجا که برآورد هاي لرزه خیزي بیشتر بر مبناي بزرگاي Ms انجام میشوند، پس باید با کمک رابطه اي بتوان بیشترین داده هاي با بزرگی Mb را به بزرگاي Ms رایج در لرزه خیزي تبدیل کرد. اگر رابطه ریاضی، میان این دو داده بر قرار شود بایستی خط با کمترین برگشت مربعی در راستاي این دو، یافته شود.
پس این خط کمترین ویژگی هاي توابع درجه دوم را خواهد داشت. بدیهی است این گفته زمانی انجام شدنی است که هر دو بزرگاي Mb و Ms با فراوانی مناسبی در دسترس باشند. براي نمونه، داده هاي جدول 1 از زمین لرزه هاي دستگاهی ثبت شده در رادیان 150کیلومتري تفتان برگرفته از پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهمندسی زلزله که بر مبناي Mb هستند حاصل شده است. لذا چاره کار دراین است که میان این دو بزرگی، روابط کارا و تجربی پایه ریزي شود تا بتوان بررسی هاي لرزه خیزي را انجام داد. در این راستا، از سه رابطه تجربی زیر براي این کار استفاده میکنیم که به ترتیب مربوط به آمبرسیز و ملویل - 1982 - ، انرتک - 1978 - ، رید و میر - 1985 - می باشند .[4]
