بخشی از مقاله
چکیده
قارچها از مهمترین عوامل بیماریزای گیاهی هستند. در بین بیماریهای درختان جنگلی، پوسیدگی چوب از اهمیت زیادی برخوردار بوده که در اثر برخی از قارچها ایجاد میشود. هدف از این این مطالعه بررسی میزان تخریب برون و درون چوب درخت نارون در پارک شهید رجایی اصفهان در برابر قارچ مخرب phellinus spp. میباشد.
برای این منظور تغییرات کاهش وزن نمونههای چوب پس از 30 و 60 روز معرضگذاری در برابر قارچ مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نمونههای مورد بررسی با گذر زمان دچار تخریب بیشتری میشوند. به طور کلی نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر این است که از آن جهت که درختان نارون در فضای سبز شهری بسیار مورد استفاده قرار میگیرد لذا از اهمیت بسیاری برخوردارند به همین جهت باید مورد بازرسی پیدرپی جهت جلوگیری از صدمات جدی به درختان و همچنین جلوگیری ازصدمات جانی قرار گیرند.
مقدمه
امروزه با گسترش شهرها و پیشرفت زندگی ماشینی، نیاز انسان به فضای سبز مصنوعی در داخل شهرها بیش از گذشته شده است. منافع و ارزش پارکها و فضاهای سبز به خوبی قابل درک میباشند و به شکل روزافزونی به عنوان چالشی برای سلامت انسان مورد توجه قرار میگیرند، اگر چه چنین منابعی همواره به صورت برابر میان عموم - مردم جامعه - تقسیم نشده است
درختان در محیطهای شهری ضمن داشتن مزیتهای فراوان، گاهی مواقع باعث ایجاد خطر می-شوند این خطرات به علت تماس مستقیم مردم با آنها بسیار جدی میباشند . - Pourmajidian et al., 2015 - در بیشتر کشورها هرساله میلیونها دلار برای حفاظت و نگهداری درختان شهری صرف میشود. با این وجود، درختان در معرض قارچ های پوسیدگی قرار دارند. بیشتر قارچها قادر به تخریب مواد شیمیایی ساختار چوبی درختان هستند. که در نهایت منجر به کاهش مقاومت مکانیکی آنها بخصوص در شرایط جوی نامساعد مانند باد، برف و باران میشوند که این خود به عنوان یک عامل خطر آفرین برای جان و مال مردم میباشد . - Schmidt, 2006 - درختان در معرض قارچ پوسیدگی چوب قرار گرفته میشود.
اغلب قارچها در از بین بردن ترکیب شیمیایی از ساختار چوبی درختان توانمند هستند، کاهش مقاومت مکانیکی آنها میتواند علت جدی خسارت دیدن بشر، به ویژه در زمان طوفان، بادهای شدید و شرایط نامساعد جوی باشد.
اثر قارچ رنگینکمان را روی خواص فیزیکی، شیمیایی چوب اکالیپتوس مطالعه نمودند و بیان داشتند که کاهش وزن پس از یک ماه، 16/66 درصد و پس از چهار ماه، 44/53 درصد بود. Solar - 2008 - در بررسی قارچهای عامل پوسیدگی در درختان راش در کشور اسلوواکی توانستند قارچ Tramete versicolor را شناسایی کنند که در این تحقیق مشاهده کردند قارچ فوق روی درختان سر پا و خشکهدار پراکنش دارد.
با بررسی اثر قارچ رنگینکمان بر نمونههای چوب توس پس از 12 هفته قرار دادن در معرض قارچ، دریافتند که قارچ مزبور باعث تخریب لیگنین به مقدار 46 درصد و کاهش جرم 65 درصد میشود. تخریب زیستی قارچها بر روی درختان از جمله مواردی است که ارزش تجاری چوب آلات جنگلی را کاهش میدهد و سبب نقصان در انبوهی درختان میگردد. از سویی دیگر، با توجه به اینکه تخریب زیستی قارچهای عامل پوسیدگی درون گونههای درختی مختلف متفاوت است، از این رو تعیین میزان و نوع تخریب بر روی درختان برای مقاصد مختلفخصوصاً مقاصد اکولوژیکی و اقتصادی امری ضروری میباشد.
مواد و روشها
- انجام مشاهدات میدانی از درختان نارون پارک مورد مطالعه و ثبت برخی ویژگیهای آنها
- نمونهبرداری به صورت انتخابی، درختان آلوده به قارچ تخریبی از درختان طبقه قطری که دارای بیشترین فراوانی قارچ Phellinus Spp باشند،
- اندازهبری، نمونهها . - EN 113, 1996 -
تهیه دیسک از درختان آلوده به قارچهای عامل پوسیدگی و درختان سالم به عنوان نمونههای شاهد
- جداسازی قارچ Phellinus Spp برای این منظور پس از ضد عفونی کردن چوب تخریب شده با استفاده از از الکل و وایتکس و سپس آب مقطر، تکههایی به مقیاس میلیمتر از چوب آلوده جدا نموده و بر روی محیط کشت قرار داده میشود، بعد از رشد هیفها باید نوک هیفها را در محیطی که به لحاظ مواد غذایی، غنی است؛ مانند مالت اکستراکت آگار قرار داده میشود. پس از 5 روز چنانچه محیط آلوده نشده باشد، از هر پتریدیش 3 عدد نوک هیف تهیه کرده و در محیط جدید مالت اکستراکت آگار قرار داده میشود
- در معرضگذاری نمونهها با قارچ در محیط مالت اکستراکت آگار
- نتایج حاصل از تجزیه تحلیل کاهش وزن چوب، جهت معناداری با آزمون مستقل t-test با استفاده از نرمافزار SPSS بهره گرفته میشود.
منطقه مورد مطالعه منطقه مورد بررسی در استان اصفهان، شهرستان اصفهان و بین 30 درجه و 43 دقیقه تا 34 درجه و 27 دقیقه عرض شمالی خط استوا و 49 درجه و 36 دقیقه تا 55 درجه و 31 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است. پس از بازدیدهای میدانی و مشاهدهی درختان نارون پارک شهید رجایی اصفهان - معروف به باغ هشت بهشت - در خیابان باغ گلدسته اصفهان از قارچهای مخرب موجود بر روی درخت نارون نمونهبرداری صورت گرفت
شکل -1 نقشه منطقه مورد مطالعه
نتایج
تجزیه و تحلیل کاهش وزن مربوط 18 قطعه نمونه برون چوب و 18 قطعه نمونه درون چوب نارون اندازهگیری شده در جدولهای 1 - ، 2 و - 3 در دورههای زمانی 30 و 60 روزه آورده شده است. همچنین نتایج مربوط به این دورهها مورد بحث قرار گرفته است.
جدول -1 نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات کاهش وزن برون چوب - ML -
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات کاهش وزن درخت نارون در جدول - 1 - نشان میدهد که اختلاف معنیداری بین
میانگینهای دوره 30 و 60 روز برون چوب در سطح معنیداری 5 درصد وجود ندارد.
جدول -2 نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات کاهش وزن درون چوب - ML -
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات کاهش وزن درخت نارون در جدول - 2 - نشان میدهد که اختلاف معنیداری بین میانگینهای دوره 30 و 60 روز درون چوب در سطح معنیداری 5 درصد وجود دارد.
جدول -3 نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات کاهش وزن 60 روز درون و برون چوب - ML -
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات کاهش وزن درون و برون چوب درخت نارون در جدول - 3 - نشان میدهد که
اختلاف معنیداری بین میانگینهای دوره 60 روز درون و برون چوب در سطح معنیداری 5 درصد وجود ندارد.
بحث و نتیجه گیری
آسیبهای ناشی از تهاجم بیماریهای قارچی بر روی درخت را در موارد زیر میتوان خلاصه کرد:
- 1 اگر باعث از بین رفتن سرتاسر درخت شود،
- 2 اگر باعث از بین رفتن بخشی از قسمت قابل عرضهی درخت در تجارت، و نه در سرتاسر آن شود،
- 3 اگر باعث نقصان رشد سالانه درخت شود،
