بخشی از مقاله
چکیده
سوسک برگخوار نارون یکی از مخرب ترین آفات شناسایی شده است که به درختان نارون آسیب می زند.در این تحقیق تأثیر میزبانهای مختلف از خانواده نارون روی میزان مصرف و کارایی مواد غذایی توسط X.luteola بررسی شد. مقدار غذای مصرف شده و میزان رشد لاروها روی چهار میزبان شامل اوجا U.carpinifolia - - ؛نارون چتری - - U.c.var umbraculifera؛تا - , - C.caucasica و آزاد - - Z.carpinifolia در شرایط آزمایشگاهی اندازه گیری شد.
نتایج تحقیق نشان داد که از بین شاخص های تغذیه اندازه گیری شده، بیشترین مقدار مصرف غذا - - CI مربوط به تیمار نارون چتری و کمترین مقدار آن در تیمار آزاد است. این در حالی است که بیشترین مقدار کارایی تغییر غذای هضم شده - - ECI, ECDروی تیمار اوجا مشاهده شد. ولی میزان نرخ نسبی رشد - RGR - در دو تیمار اوجا و نارون چتری مشابه بود. بنابراین با توجه به تحقیق حاضر چنین نتیجه گیری می شود که گونه اوجا در مقایسه با سایر میزبانهای مورد بررسی، مناسب ترین میزبان برای سوسک برگخوار نارون است.
.1 مقدمه
تغذیه اثر متقابل بین فرایند های اکولوژیکی و فیزیولوژیکی است، بنابراینمستقیماً با انتخاب طبیعی و رقابت برای غذا ارتباط دارد15]،16،.[12 در بسیاری از مطالعات بر روی رابطه میان حشرات و گیاهان، آنچه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است کمی کردن کارایی تخریب گیاهان میزبان توسط حشرات است16]،15،.[7 با این حال برای تعیین عملکرد علف خوران، تعیین نرخ هضم مواد غذایی، نرخ رشد و کارایی مواد غذایی از عوامل مهم می باشند.
برای حشرات علفخوار به دست آوردن و مصرف مواد غذایی به منظور رشد، تکثیر و زنده مانی ضروری است. مقدار و کیفیت غذای مصرف شده توسط حشرات گیاهخوار نابالغ بر روی نرخ رشد، دوره رشد، وزن نهایی بدن، توانایی پخش و احتمال زنده مانی تأثیرگذار است.[8] به همین ترتیب مقدار و کیفیت غذای مصرف شده توسط حشرات بالغ بر روی عملکرد آنها در موفقیت در جفت گیری به علاوه زمان و گستره تولیدمثل و توانایی پراکنش حشره، مؤثر است.
هر چند که اطلاعات زیادی در زمینه کیفیت نیازهای تغذیه ای حشرات وجود داردبا این حال جنبه های کمی تغذیه حشرات مورد توجه بیشتری قرار گرفته است 16]،13،12،[7، و چندین مطالعه در مورد نرخ مصرف و کارایی مصرف مواد غذایی وجود دارد. جمع آوری داده در مورد مقدار غذای مصرف شده و مصرف آن برای مقایسه های راحت تر در مورد غذاهای متفاوت و مراحل متفاوت لاروی و عوامل محیطی بسیار مهم است
برای به دست آوردن نوعی درک کلی در مورد مصرف مواد غذایی توسط حشرات گیاهخوار لازم است که به تعدادی سوال پاسخ داده شود: نرخ غذای خورده شده چند است؟ چه مقدار از غذای خورده شده واقعا هضم شده است؟ چه بخشی از غذا به عنوان ماده بدن مورد استفاده قرار گرفته است؟
بدون در دست داشتن یک روش قابل اعتماد و صحیح برای تعیین وزن غذای خورده شده، وزن مدفوعی که معادل با غذای هضم شده است و وزن کسب شده توسط حشره در خلال آزمایش، نمی توان به این نوع سوالات پاسخ داد. برای محاسبه نرخ غذا خوردن، هضم مواد غذایی و کارایی تغییر مواد غذایی به مواد سازنده بدن، اندازه گیری این سه فاکتور ضروری و اساسی است. مطالعه تغذیه حشرات مهم فرض شده است زیرا اطلاعات مهمی برای کاربردهای اقتصادی و مدیریت حشرات فراهم می کند. با توجه به اهمیت تغذیه حشرات، جنبه های مختلف آن روی سوسک برگخوار نارون - Xanthogalerucaluteola Muller - مورد مطالعه قرار گرفته است.
سوسک برگخوار نارون یکی از مهمترین آفات شناخته شده در گونه های خانواده نارون است. این آفت در مراحل لاروی و بلوغ از برگهای درختان نارون تغذیه کرده و باعث بدشکل شدن تاج درخت و همچنین اختلالات فیزیولوژیکی آن می شود. این اختلالات باعث می شوند درخت در برابر سایر آفات و عوامل بیماری زا و عوامل آسیب رسان محیطی، آسیب پذیر شود
این تحقیق با دو هدف انجام شد که شامل - 1 تعیین میزان مصرف مواد غذایی توسط X. luteola بر روی چهار میزبان از خانواده نارون و - 2 تعیین تاثیر نوع غذا بر روی طول دوره رشد لاروها بودند.
.2 مواد و روشها
-2-1 درختان میزبان
چهارگونه از درختان خانواده نارون شامل: اوجا U.carpinifolia - - ؛ نارون چتری - U.c. var.umbraculifera - ؛ تا - , - C.caucasica و آزاد - - Z.carpinifolia به عنوان میزبان سوسک برگخوار نارون برای این مطالعه انتخاب شدند. علت انتخاب سه گونه اوجا، نارون چتری و آزاد آن بود که این گونه ها جزو گونه های مهم در جنگل های شمال کشور هستند و در ضمن آفت به هر سه حمله می کند؛ هر چند شدت خسارت یکسان نیست. در واقع حشره گونه تا را مورد حمله قرار نمی دهد ولی از آنجایی که این گونه هم جزو خانواده Ulmacea است، انتخاب شد تا بررسی شود چرا مورد حمله قرار نمی گیرد و دلایل مقاومت این گونه چه می باشد. برگهای مورد نیاز برای این مطالعه از درختانی که در محوطه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان در شهرستان صومعه سرا به صورت روزانه تهیه شد.
-2-2 حشره
تخم های سوسک برگخوار نارون - Xanthogalerucaluteola Muller - از روی درختهای اوجا جمع آوری شد و همراه با برگ به آزمایشگاه انتقال یافت. به محض خارج شدن لاروهای یک روزه، به وسیله سوزن روی برگهایی از چهار میزبان معرفی شده، قرار گرفتند.
-2-3 غذای خورده شده و کارایی آن
لاروهای تازه بیرون آمده سن اول از روی برگهای اوجا برداشته شد و در دستجات ده تایی با دقت بر روی تیمارهای تهیه شده با 4 گونه میزبان در داخل پتری های شیشه ای قرار گرفتند. برای هر تیمار 8 تکرار تهیه شد. به منظور جلوگیری از خشک شده برگها، دمبرگ آنها داخل پوشش پنبه ای مرطوب قرار داده شد. به طور روزانه برگهای تمامی تیمارها عوض شد تا لاروها همواره غذای تازه در اختیار داشته باشند. روزانه وزن تمامی برگهای تازه، وزن برگهای خورده شده روز قبل، وزن لاروها و وزن فضولات اندازه گیری شد. برای تعیین مقدار رطوبت از دست رفته طی 24 ساعت، 5 تکرار برای هر تیمار تهیه و برگها به مدت یک شبانه روز در شرایط مشابه با شرایط لاروها از نظر نور، دما و رطوبت قرار داده شدند.
با هدف تعیین تغییرات وزن لاروهای سن دوم و سوم در سه تیمار اوجا، نارون چتری و آزاد، برای هر تیمار هشت تکرار تهیه شد. وزن لاروها به صورت روزانه و با ترازویی با دقت بک ده هزارم گرم - 0,0001 - مورد اندازه گیری قرار گرفت. وزن لاروهای سوسک برگخوار نارون، برای سنین دوم و سوم ثبت گردید.به منظور تعیین میزان مصرف روزانه غذا در تیمارهای مختلف، برای هر تیمار هشت تکرار تهیه شد و به صورت روزانه مقدار مصرف غذا در هر تکرار محاسبه گردید.
برای تعیین مقدار مصرف غذا، هر روز برگ تازه ای که در اختیار حشره قرار داده می شد، با دقت یک ده هزارم وزن می شد. وزن روز بعد همین غذا نیز در روز بعد اندازه گیری می شد و از تفاضل بین این دو مقدار، وزن غذای خورده شده به دست می آید. از آنجا که بایستی وزن رطوبت از دست رفته در 24 ساعت نیز مدنظر باشد، برای هر تیمار 5 تکرار تهیه شد وزن اولیه برگها ثبت گردید و برگها به مدت 24 ساعت در هوای آزمایشگاه قرار گرفتند. سپس وزن خشک آنها اندازه گیری شد. از تفاضل این دو مقدار وزن رطوبت از دست رفته محاسبه شد.
برای محاسبه تعدادی از شاخص های تغذیه نیاز به اندازه گیری وزن فضولات می باشد. به این منظور وزن فضولات در تمامی تکرارها با دقت یک ده هزارم اندازه گیری شد.
میزان غذای خورده شده توسط لاروها از طریق فرمول های Waldbauer - 1968 - محاسبه شد:
تجزیه و تحلیل آماری
برای محاسبه شاخص های تغذیه از داده های مربوط به وزن لاروها، میزان غذای مصرف شده و میزان فضولات لاروهای سن سوم استفاده شد. زیرا در این سن لاروها بیشترین میزان مصرف غذا و تغییرات وزن را دارا می باشند. داده های حاصل برای شاخص های تغذیه،بااستفاده از روش آماری one-way ANOVA مورد تجزیه قرار گرفتند. برای آنکه مشخص شود آیا شرط همگنی واریانس بین گروههای مورد مقایسه برقرار است یا خیر آزمون همگنی واریانسها به کار گرفته شد.
