بخشی از مقاله
چکیده
در این مطالعه قدرت آنتاگونیستی جدایههای باکتریایی جداسازی شده از ریزوسفر درختان توت علیه قارچ عامل سرخشکیدگی درخت توت - Sclerotinia sclerotiorum - در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونههایی از خاک باغهای توت تهیه و باکتریها توسط روش سری رقت از خاک جداسازی شدند. از باکتریهای جدا سازی شده 5 جدایه قادر به ایجاد هاله بازدارندگی به میزان 20 الی 1 میلیمتر بودند. بر اساس تستهای بیوشیمیایی این باکتریها متعلقبه دو گونهی Pseudomonas fluorescens و Pseudomonas putida بودند. در آزمون ترکیبات فرار تمامی جدایهها قادر به بازداری رشد قارچ عامل بیماری بیش از %50 بودند و باکتری هایIM64 و IM153 به ترتیب با 61/25% و 58/75% بیشترین میزان بازدارندگی را نشان دادند. در آزمایش تولید ترکیبات خارج سلولی قابل پخش هر 5 جدایه باعث توقف کامل رشد ریسهای قارچ عامل بیماری شدند.
کلمات کلیدی: - Sclerotinia sclerotiorum باکتری آنتاگونیست- توت- سرخشکیدگی-کنترل بیولوژیک.
مقدمه
بیش از سی نوع بیماری در توت گزارش شده که توسط قارچ، باکتری، میکوپلاسما، ویروس و نماتد تولید می شود که غالب آنها در تمامی کشورهایی که توت پرورش میدهند، مشاهده میگردد. بعضی از این بیماریها به حدی به درختان توت لطمه می زنند که پرورش کرم ابریشم بامشکل اساسی کمبود برگ توت مواجه می گردد، بههمین دلیل نباید خطر بعضی از بیماریها را ازنظر اقتصادی نادیده گرفت. بیماری خشکیدگی جوانهها و سرشاخههای درختان توت یکی از عوامل موثر در کاهش برگ توت ارقام ژاپنی است. این بیماری در سالهای اخیر روی ارقام بومی شایع و خسارت قابل توجهی به محصول برگ توت وارد نموده است. بررسی اتیولوژی بیماری ازسال 1364 نشان داد که از بین عوامل قارچی و باکتریایی جدا شده قارچ Sclerotinia sclerotiorumعامل اصلی بیماری بوده و علاوه بر درختان توت میتواند گیاهان زراعی دیگرمانند کاهو ، لوبیا ، خیار، گوجه فرنگی و بادمجان را بشدت آلوده نماید . - 1 - در سالهای اخیر بحث امکان کنترل بیولوژیکی عوامل بیماریزای گیاهی با استفاده از میکروارگانیسمهای آنتاگونیست مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است.
از جمله این میکروارگانسیمها، برخی از باکتریهای موجود در ناحیه ریزوسفر هستند که در مواردی بهعنوان باکتریهای افزاینده رشد نیز محسوب میشوند که با گیاهان زراعی و درختان رابطه متقابلی دارند و ضمن تأثیر مستقیم روی رشد آنها باعث جلوگیری از حمله با کاهش خسارت بیمارگرها نیز میشوند. نقش جدایه-هایی از سودوموناس از قبیل Pseudomonas fluorescens و P. putida در کنترل بیماریهای قارچی و باکتریایی گیاهان زراعی بهطور مستقیم یا غیر مستقیم به اثبات رسیده است . - 11 - در این تحقیق، میزان تاثیر و نحوه عملکرد تعدادی از جدایههای باکتریهای آنتاگونیست جداسازی شده از منطقه ریزوسفر درختان توت، جهت کنترل عامل بیماری، مورد مطالعه قرار گرفته است.
مواد و روشها تهیهی جدایههای سودوموناس نمونههای خاک از منطقه ریزوسفر درختان توت آلوده از مناطق مختلف استان گیلان جمع آوری و به آزمایشگاه انتقال داده شد، سپس در محیط کشت کینگ بی - - King B Agar کشت گردید و در دمای 28 درجه سانتیگراد به مدت 48 ساعت نگهداری شد. کلنیهایی که از نظر شکل و رنگ متفاوت بودند انتخاب و در درون لوله، خالص سازی گردیدند.
جدایهی قارچ بیمارگر
بهاین منظور جدایه های قارچ عامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه توت جهت حفظ خصوصیات بیماریزایی آن در مخلوط پوسته و دانه برنج ،کشت و نگهداری گردید . - 8 - بررسی ایجاد هاله بازدارندگی توسط جدایههای باکتریایی
جدایههای باکتریایی به صورت نقطهای در چهار طرف تشتکهای پتری حاوی محیط کشتNA+PDA به فواصل مساوی از مرکز، مایهکوبی شده و بهمدت 24 ساعت در دمای 27 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. سپس یک حلقه پنج میلیمتری از حاشیه کشت تازه قارچ در مرکزتشتکهای پتری قرار داده شدند. فواصل بازدارندگی بین حاشیه پرگنه جدایههای باکتریایی و قارچ اندازهگیری گردید . - 6 -
تولید مواد فرار ضد قارچی
بهاین منظور مطابق روش فیدامن و روزال - 5 - جدایههای باکتریایی آنتاگونیست روی محیط کشت NA و همزمان جدایه قارچ عامل بیماری روی محیط عصاره سیب زمینی و قند - PDA - کشت شدند. سپس تشتک حاوی قارچ عامل بیماری به صورت وارونه روی تشتک حاوی باکتری قرار داده شد و اطراف تشتکها با پارافیلم کاملا مسدود شدند. قطر رشد ریسهها اندازهگیری و درصد بازداری از رشد ریسهای قارچهای عامل بیماری با استفاده از رابطه زیرمحاسبه شد.
آزمایش تولید ترکیبات خارج سلولی قابل پخش
این آزمون مطابق روش کراس و لوپر - 7 - انجام شد. بهاین ترتیب که 100 میکرولیتر از سوسپانسیون جدایههای باکتری و آب مقطر سترون به عنوان شاهد به محیط کشت PDA اضافه و توسط میله شیشهای در سطح محیط کشت پخش شد و به مدت 72 ساعت در دمای 27 درجه سانتیگراد نگه-داری شدند.پس از این مدت با استفاده از میله شیشه ای و آب مقطر سترون، جدایهها از سطح محیط کشت شسته و تشتکهای پتری بطور وارونه به مدت 30 دقیقه در
معرض بخار کلروفرم قرار گرفتند. سپس یک حلقه به قطر پنج میلیمتر از حاشیه کشت تازه قارچها، در مرکز هر تشتک پتری کشت داده شد. تشتکهای پتری در دمای 27 درجه سانتی-گراد نگهداری و قطر رشد ریسه ها پس از 7 روز اندازهگیری شد.
آزمونهای افتراقی جهت تشخیص جنس جدایههای آنتاگونیست
