بخشی از مقاله
چکیده
دهه هاست که تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی یک روش فضا زمین پیمایی اولیه از طریق تعیین مختصات دقیق برروی زمین بواسطه دیده بانی از متغیر چرخش و جهت زمین با بیشترین دقت و استخراج پارامترهای دیگر سیستم زمین است. تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی ارتباط مهمی با اخترشناسی دارد. برای نمونه، تعیین مختصات بسیار دقیق منابع رادیویی فراکهکشانی. بعلاوه در تعیین پارامترهای مدلهای نسبیتی و کیهان شناختی نیز استفاده میشود.در 10-15 سال گذشته ، ژئودزی ، تغییرات مهمی را با توجه به ساختار سازمانی آن تجربه کرده است با وجودیکه تا اواسط دهه 1990 فعالیتهای بسیاری در چهارچوب های محلی، ملی یا ناحیه ای انجام گرفته است، دهه آخر شاهد تغییر بیشتری در ساختارهای جهانی آن بوده است.
درمیان خدمات فنی خاص، خدمات بین المللی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی برای ژئودزی و نجوم - IVS - وجود دارد و سیستم »حفاظ« کلی، سیستم رصد ژئودتیک جهانی - GGOS - حاصل کار IAG است که فعالیتهای ژئودتیک را براساس مقیاس جهانی هماهنگی و یکپارچه می سازد. در این مقاله ابتدا IVS را به عنوان سرویس فنی برای تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی توصیف نموده و مقدمه ای کلی در مورد GGOS را ارائه می نمائیم و چشم انداز آن در سال های آینده را اعلام می نمائیم.
مقدمه
روشی که با نام تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی شناخته شده است در حدود چهل سال قبل و به نیمه دهه 1960 برمی گردد. در ابتدا به عنوان یک ابزار رادیونجومی مورد ملاحظه قرار می گرفته که اجسام موجود درآسمان را مورد بررسی قرار می داد که کاربردهای ژئودتیکی آناخیراً تشخیص داده شده است. در تحقیقی در سال 1969 که درباره ژئودزی، نجوم و تطابق ساعت انجام گرفت، صحت های 2-5m ارائه می شود و در موقعیت منبع رادیویی تا 1m می باشد.
به علت چند گزینه، دقت ژئودزی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی در اندازه گیری های اخیر با مشکل روبرو شده است اولاً، آنها با استفاده از نوسانگرهای روپیدیومی انجام می شوند که ثبات لازم برای اندازه گیری های دقیق ژئودتیکی را دارا نمی باشندثانیاً. ، پهنای باندهای ثبت شده جهت دستیابی به اندازه گیری های تاخیر گروهی دقیق بسیار کوچک می باشند.
با این وجود پیشرفتها و مشاهدات ژئودتیکی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی در 1969 پایه ای برای روشهای ژئودتیکی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی چند باندی و باندگسترده مدرن می باشد که امروزه بکار برده می شود و دقت چند برابری پیدا نموده اند. از اوایل شروع انقلاب فنی گام سریعی و اساسی در تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی ژئودتیکی و نجومی پدیدار شده است.
آزمایشات انجام گرفته با سیستم MarkI در 1972 ، به خطای سطحی برای طول خط مبنای 70 میلیمتر رسید، که دقت آن در دامنه چند دسیمتر بود. در انتهای قرن، خطای سطحی برای بهترین خط مبناهای جهانی 1 میلیمتر شد که دقتی حول 5- 10 میلیمتر است.از اینرو، در فصل چهارم این قرن، خطای سطحی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی همانند دقت آن تا ضریب تقریباً 100بهبود یافت، که اکثراً در اوایل دهه 1980 به این بهبود دست یافت که یک روش ترکیب پهنای باندی را جهت افزایش پهنای باند ثبت شده موثر ارائه می دهد. جدیدترین تکنولوژی ها برای روشهای تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی در انتهای قرن در مقالات بسیاری بررسی و توسعه یافتند.
دردهه اول قرن جدید، تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی نجومی تغییراتی را درتکنولوژی و سازماندهی اش اجرا نمود. میتواند گفت که ارزشمندترین تغییر بیان شده ، تغییر ضبط برروی نوار به ضبط برروی دیسک، تغییر تدریجی ارتباط سخت افزاری به نرم افزاری و ثبت میزان داده های بالاست . بهبودهای صورت گرفته تا کنون از سیستم تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی S/X استفاده می کند که اندازه گیریها در پهنای S و پهنای X را اجرا می کند.
پیش از وجود IVS، اکثر فعالیتهای علمی و عملیاتی در تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی ژئودتیکی و نجومی از طریق قراردادهای ملی و دوجانبه سازماندهی شده است و امروزه منابع جهانی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی و مشاهده طرحها با کمک IVS انجام می گیرد.IVS بخش جدایی ناپذیر ایجاد سیستم رصد ژئودتیکی جهانی - - GGOS در انجمن بین المللی ژئودزی - IAG - است. بنابراین تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی نقش مهمی در علوم مدرن دارد. در 10-15 سال گذشته ، ژئودزی ، تغییرات مهمی را با توجه به ساختار سازمانی آن تجربه کرده است با وجودیکه تا اواسط دهه 1990 فعالیتهای بسیاری در چهارچوبهای محلی، ملی یا ناحیه ای انجام گرفته است، دهه آخر شاهد تغییر بیشتری در ساختارهای جهانی آن بوده است.
آینده در مورد تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی
در سالیان اخیر ژئودزی ، تغییرات مهمی را با توجه به ساختار سازمانی آن تجربه کرده است با وجودیکه تا اواسط دهه 1990 فعالیتهای بسیاری در چهارچوب های محلی، ملی یا ناحیه ای انجام گرفته است، دهه آخر شاهد تغییر بیشتری در ساختارهای جهانی آن بوده است. براساس اقدامات مجمع بین المللی ژئودزی - IAG - ، خدمات فنی خاصی ایجاد شده است که از طریق یک سیستم یکپارچه رصد دنبال می شود. درمیان خدمات فنی خاص، خدمات بین المللی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی برای ژئودزی و نجوم - IVS - وجود دارد و سیستم »حفاظ« کلی، سیستم رصد ژئودتیک جهانی - GGOS - حاصل کار IAG است که فعالیتهای ژئودتیک را براساس مقیاس جهانی هماهنگی و یکپارچه می سازد.
شکل -1 توزیع جهانی اجزای .IVS
تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی بین المللی در ژئودزی و نجوم سنجی
سرویس تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی بین المللی برای ژئودزی و نجوم سنجی - IVS - همکاری بین المللی سازمانهایی است که مؤلفه های تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی را بکار می برند و از آن پشتیبانی می کنند. IVS در 1 مارس 1999 به عنوان سرویس IAG دایر شده در سال 2000 ، به عنوان سرویس IAV و سرویس اتحادیه خدمات تحلیل داده های نجومی و ژئوفیزیکی - FAGS - تعیین شد؛ مورد آخر در 2009 منحل شد و در 2011 ، سیستم داده های جهانی - WDS - جایگزین آن شد.
IVS از کار ژئودتیکی و نجوم سنجی براساس سیستم های مرجع و از علوم زمینی پشتیبانی می کند و مبنایی را برای کلیه فعالیتهای عملیاتی ارائه می دهد. با توجه به شرایط مرجع IVS ، اهداف رسالتی آن به قرار زیر است:
-1 پرورش و اجرای برنامه های تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی، این مورد از طریق همکاری نزدیک سازمانهای شرکت کننده تکمیل می شود تا داده های با کیفیت تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی و محصولات آنرا ارائه دهد.
-2 افزایش تحقیق و توسعه فعالیتها در کلیه زمینه های روش تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی ژئودتیکی و نجوم سنجی.
-3 پیشبرد آموزش و تعلیم شرکت کننده های تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی از طریق ، کارگاه ها، گزارشات و دیگر ابزارها.
-4 فعل و انفعال متقابل با جامعه کاربران محصولات تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی
-5 پشتیبانی از یکپارچگی مولفه های جدید در IVS مسئول یکپارچه سازی تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی در سیستم رصد زمینی است و بنابراین تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی را در سیستم رصد ژئودتیکی جهانی IAG نمایش می دهد. IVS نیز تعامل نزدیکی با IERS دارد و چارچوبهای مرجع ICRF و ITRF را با توجه شرح بخش 3 حفظ می کند.
جهت رسیدن به این اهداف، IVS، برنامه های رصد تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی را هماهنگ می کند، استانداردهای اجرایی برای ایستگاههای تداخل سنجی خط مبنا بسیار طولانی را تنظیم می کند. توصیه هایی برای نرم افزار تحلیل داده است.
