بخشی از مقاله
چکیده
طیف خطر یکنواخت، طیف پاسخی است که احتمال وقوع تمام نقاط دامنه آن در زمانهای تناوب مختلف ، یکسان باشد. امروزه آیین نامه ها با توجه به ایجاد یک سطح ایمنی مطلوب و یکسان برای سازه ها، مجاب به جایگزینی طیف های خطر یکنواخت با طیف های طرح مقیاس شونده نظیر طیف های پیشنهادی آیین نامه 2800 ایران ، شده اند. در این مقاله سعی بر آن شده است که با استفاده از تحلیل احتمالاتی خطر زلزله ، توسط ترم افزار crisis2015 ، طیف های خطر یکنواخت با احتمالات وقوع %2 و %10 در 50 سال عمر مفید سازه ، و برای شرایط ساختگاهی مختلف در گستره ی شهر مهاباد تعیین شوند.
نتایج بدست آمده نشان می دهد که سطح خطر نسبی زلزله در شهر مهاباد بالا بوده و حتی بیشتراز مقادیر پیشنهادی آیین نامه 2800 ایران است. همچنین انجام مقایسه بین طیف های حاصله با طیف پیشنهادی 2800 برای شهر مهاباد، نشان می دهد که در زمانهای تناوب کوتاه، مقادیر طیف خطر یکنواخت بیش از طیف استاندارد بوده و این امر باید در طراحی سازه های تزدیک گسل مدنظر قرار گیرد. همچنین استفاده از مقادیر حاصل از تحلیل خطر برای سازه های متوسط و بلند، منجر به اقتصادی شدن طرح در عین حفظ سطح ایمنی مطلوب کمک شایاتی می نماید .
مقدمه
در طیف خطر یکنواخت احتمال فرا گذشت شتاب تمامی پریودها باهم برابر است. استفاده از این طیف ها می تواند منجر به یکسان سازی سطح ایمنی برای سازه ها ، گردد. این طیف ها تابعی از بزرگای زلزله، فاصله تا چشمه لرزه زا و احتمال وقوع زلزله هستند. لذا تهیه ی این طیف ها برای نقاط مختلف کشور امری ضروری است ، چراکه شکل طیف خطر یکنواخت برای نقاط مختلف جغرافیایی متفاوت از هم می باشد.
شهر مهاباد یکی از مهمترین شهرهای استان آذربایجان غربی ایراناست مَهاباد، مرکز شهرستان مهاباد و یکی از شهرهای کردنشین استان آذربایجان غربی در ایران میباشد ؟این شهر که در جنوب استان و در منطقه تاریخی مکریان قرار دارد بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور در سال 1390 جمعیت این شهر 147 268 نفر بوده است
اهمیت اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی مهاباد از یک سو و احتمال وقوع یک زمین لرزه بزرگ از سوی دیگر لزوم بررسی هر چه دقیقتر لرزهخیزی منطقه و عوامل موثر آن را آشکار مینماید ؟روشی که در این تحقیق برای بدست آوردن طیف های خطر یکنواخت با توجه به شرایط ساختگاهی مختلف استفاده گردید ، مبتنی بر روشهای شناخته شده تحلیل احتمالاتی خطر لرزه ای “Probablistic - Seismic Hazard Assessment می باشد.لازمه استفاده از چنین روشهایی، مشخص کردن وضعیت لرزه زمین ساخت منطقه و شناسایی و تعریف گسل ها و چشمه های لرزه ای موجود در پهنه ی مورد مطالعه بوده و از طرف دیگر انتخاب روابط کاهندگی مناسب برای تخمین پارامترهای جنبش نیرومند زمین ، است. سپس با انجام محاسبات مربوط به تحلیل خطر احتمالاتی لرزه ای برای گستره مورد مطالعه، طیف های خطر یکنواخت، با توجه به شرایط ساختگاهی مختلف بدست آمد. همچنین در آخر برای کنترل نتایج تحقیق، مقایسه ای هم با مقادیر پیشنهادی آیین نامه 2800 ایران صورت گرفت .
لرزه زمین ساخت
به منظور ارزیابی خطرات لرزهای برای یک محل یا یک منطقه، تمامی منابع لرزهای محتمل بایستی شناسایی شده و قابلیت آنها در تولید حرکت نیرومند زمین در آینده ارزیابی گردد. در این پروژه فقط از گسلههای اصلی در محاسبات استفاده شده است.
گسلههای اصلی و لرزهزا گسلههای جوانی هستند که با درازای بیش از 10 کیلومتر در آبرفتهای گستره آذربایجان دیده میشوند. جوانی، درازا و فعالیت زیاد این گسلهها آنها را جزو گسلههای لرزهزا و خطرناک گستره قرار داده است
جدول -1 خلاصه ای از داده های فعال گسل های در محدوده ی 150 کیلومتری مهاباد
در شکل 1 نقشه گسل های گستره مورد مطالعه نشان داده شده است.
شکل -1 نقشه گسل های شهر مهاباد به شعاع 150 کیلومتر
کاتالوگ زلزله در محدوده ی مورد مطالعه
زمینلرزه های پیش از قرن بیستم بر پایه گردآوری اطلاعاتی از نوشتههای تاریخی و کهن است، به هر حال عوامل تراکم جمعیت و وجود شهرهای بزرگ باستانی در یک منطقه میتوانند کمک بیشتری در گردآوری دادههای زمینلرزهای آن منطقه بنماید. تاریخچه زمین لرزههای گذشته هر پهنه نشانگر وضعیت لرزهخیزی آن گستره میباشد. برای دستیابی به ویژگیهای لرزه زمینساختی باید فهرست کاملی از رویداد زمینلرزههای هر پهنه را گردآوری و مورد پژوهش قرار داد. در این پروژه مراکز زمینلرزههای بزرگ که از دقت مکانیابینسبتاً بهتری برخوردارند تا شعاع 150کیلومتری پیرامون مهاباد گردآوری شده است.
دادههای زمینلرزه قرن بیستم و تا به امروز در دهههای مختلف، گرچه دارای خطاهای مختلف در مرکز سطحی ژرفای کانونی و بزرگای زمینلرزهها است ولی به لحاظ ثبت دستگاهی از اهمیت بیشتری برخوردارند و با ایجاد شبکه جهانی لرزهنگاری و به کار گیری روش ثبت تله متری در چند دهه اخیر از خطای آن کاسته شده است. فهرست مشخصات زمینلرزههای دستگاهی قرن بیستم و قرن حاضر گسترهی مورد پژوهش از منابع مختلف گردآوری و سپس زمینلرزههایی که از قطعیت بیشتری برخوردار بودند، انتخاب شدند.
در این پژوهش دادههای مربوط به زمینلرزههای قرن بیستم و قرن حاضر از منابع اطلاعاتی زیر جمع آوری و به لحاظ مطابقت زمانی-مکانی و همچنین بزرگای گزارش شده از طرف هر یک از مراجع، با هم مقایسه شدهاند و در نهایت فهرست زمینلرزهها در گسترهای به شعاع 150 کیلومتر پیرامون شهر مهاباد به دست آمده است..
•مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن پژوهشگاه زلزله و مهندسی زلزله
•سایت زمین شناسی ایالات متحده آمریکا
•داده های تاریخی
