بخشی از مقاله
چکیده
برای تحقیق وضعیت لرزهخیزی یک منطقه و تخمین خطر زمینلرزه، آگاهی و اطلاع جامع از زمینلرزههای ثبت شده، زمینشناسی و تکتونیک آن منطقه ضرورت دارد. نقشههای توزیع کانون زمینلرزهها بیانگر این واقعیت است که فلات ایران خود یک ناحیه لرزهخیز میباشد، لذا انجام محاسبات تحلیل خطر امری مهم و کارآمد برای نقاط مختلف کشور است. در سالهای اخیر توجه مهندسین به استفاده بیشتر از طیف خطر یکنواخت لرزهای به عنوان طیف ویژه ساختگاه جلب شده است. طیف خطر یکنواخت طیف پاسخی است که احتمال وقوع تمام نقاط دامنهی آن، در زمانهای تناوب مختلف، یکسان باشد. استفاده از چنین طیفی در طراحی سازهها، میتواند راهکاری مناسب، جهت ایجاد سطح خطری یکسان در برابر زلزله، برای تمام سازهها باشد.
در این پژوهش، جهت تحلیل خطر لرزهخیزی شهر همدان با عرض جغرافیایی 34 /79 درجه و طول جغرافیایی 48/51 درجه، تمامی چشمههای موجود تا شعاع 150 کیلومتری مورد بررسی قرار گرفتهاند که منطقهای با عرض جغرافیایی 33/45 تا 36/02 درجه و طول جغرافیایی 46/9 تا 50/15 درجه را شامل میشود.
محاسبات مربوط به تحلیل خطرپذیری در برابر زلزله به دو روش تعینی - - DSHA و احتمالاتی - - PSHA انجام شده و نتایج این روشها با یکدیگر مقایسه شده است. برای در نظرگیری عدم قطعیتهای دانش و انتخاب پارامترهای مناسب از روش درخت منطقی - - Logic Tree استفاده شده است. سپس طیف خطر یکنواخت با استفاده از روش احتمالاتی با فرض تبعیت از مدل پوآسن بدست آمده است.
مقدمه
در طیف خطر یکنواخت، احتمال فراگذشت شتاب تمامی پریودها با هم برابر است. در سالهای اخیر توجه مهندسین به استفاده بیشتر از طیف خطر یکنواخت لرزهای به عنوان طیف ویژه ساختگاه جلب شده است. از مزایای استفاده از طیف خطر یکنواخت میتوان به در نظرگیری سطح خطر یکسان برای تمامی سازهها اشاره کرد که این امر منجر به در نظر گرفتن سطح ایمنی یکسان برای آنها میگردد. لازم به ذکر است که شکل طیف خطر یکنواخت تابعی از بزرگای زلزله، فاصله تا چشمه لرزهزا و احتمال وقوع زلزله است، لذا به آسانی میتوان این نکته را برداشت نمود که شکل طیف خطر یکنواخت برای نقاط مختلف جغرافیایی یکسان نمیباشد.
گذشته از مزیتهای ذکر شده برای طیفهای خطر یکنواخت، علت اصلی گرایش امروزی آییننامهها به استفاده از این طیفها در طراحی سازهها، امکان یکسانسازی سطح ایمنی سازههای مختلف با استفاده از این طیفها میباشد، در حالیکه طیفهای مقیاس شده این قابلیت را ندارند. روشی که در این تحقیق، جهت تولید طیفهای خطر یکنواخت مورد استفاده قرار گرفته است، مبتنی بر روشهای شناخته شدهی ارزیابی احتمالاتی خطر لرزهای میباشد.
لازمهی استفاده از چنین روشهایی، از یک طرف مشخص کردن وضعیت لرزه زمین ساخت منطقه و شناسایی و تعریف چشمههای لرزهزای موجود در گسترهی طرح و از طرف دیگر انتخاب روابط کاهندگی مناسب برای تخمین قابل قبول پارامترهای مورد نظر میباشد. سپس با انجام محاسبات مربوط به ارزیابی خطر لرزهای در زمانهای تناوب مختلف و تعیین مقادیر دامنهی طیفی به ازای یک احتمال وقوع مشخص، میتوان طیف خطر یکنواخت را برای یک نقطهی مشخص رسم کرد.
لرزه زمین ساخت - Seismotectonic -
ارزیابی خطر زمینلرزه - Seismic hazard - مستلزم شناخت گسلهای لرزهزا و زمینلرزههای محتمل آتی و تعیین محل رویداد، برآورد شدت، دوام و دیگر پارامترهای لرزهای میباشد. آگاهی درست از زمینلرزههای تاریخی همراه با بررسی گسلهای جوان، ابزار مناسبی برای شناخت تکتونیک فعال، آنالیز خطر زمینلرزه و کاهش خطر زمین لرزهها میباشد.
اکثر زلزلههای رخ داده در ایران را میتوان به گسلهای فعال نسبت داد، لذا منطقی است که جهت تعریف چشمههای لرزهزا بهدنبال گسلهای فعال و ارزیابی آنها رفت. در منطقهی مورد پژوهش 6 گسل مهم و فعال مورد بررسی قرار گرفتهاند.
جدول -1 خلاصهای از دادههای گسلهای فعال منطقه
همانطور که اشاره شد، یکی دیگر از مراحل اساسی در تحلیل خطر زمین لرزه ای، تعریف چشمه یا چشمه های لرزه زا است که در گستره مورد نظر وجود دارند. تعریف چشمه های لرزه زمین ساختی اغلب نیاز به دانشی از زمین شناسی، لرزه خیزی و زمین ساخت محلی و منطقهای دارد.
