بخشی از مقاله
چکیده
دراینتحقیقبااستفادهازاطلاعاتایستگاهسینوپتیکشهرستانمشکینشهر،جهت تعیین بهترین مدل برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل براي منطقه صورت پذیرفت به طوریکه ابتدا با استفاده از4مدلتجربیونظري تورك، لینکر، تورنت وایت و بلانی-کریدل اقدام به برآوردتبخیر و تعرق پتانسیل براي منطقه کرده و از آنجائی که در منطقه دادههاي اندازهگیریشدهي تشتک کلاس A وجود داشت با استفاده از 3 روش محکهاي آماري اقدام به ارزیابی دقت براورد تبخیر و تعرق پتانسیل مدلهاي تجربی صورت گرفت. در نهایت اینکه، روشی که داراي کمترین خطا و نزدیک به تشتک تبخیر کلاس A بود به عنوان رابطهي مناسب تشخیص داده شد که در این تحقیق روش تورك هم-خوانی خوبی نسبت به سایر مدلها داشته لذا براي این منطقه مناسب میباشد.
واژگان کلیدي: تبخیر و تعرق، تشتک A، مدلهاي تجربی
- 2 مواد و روشها
ایستگاه سینوپتیک مشکین شهر واقع در شهرستان مشکین شهر در استان اردبیل در طول جغرافیائی 47 درجه و 40 دقیقهو عرض جغرافیائی 38 درجه و 23 دقیقهبا ارتفاع 1568/5 متر از سطح دریا واقع شده است.
روش کار
در این تحقیق با داشتن اطلاعاتی مورد نیاز براي 4 مدلتجربی و نظري ارائه شده از ایستگاه سینوپتیک مشکین شهر اردبیل اقدام به برآورد میزان تبخیر و تعرق پتانسیل براي این منطقه کردیم و سپس با داشتن مقدار تبخیر از تشتک کلاس A براي این ایستگاه و ازآنجاییکههدف ازاینتحقیقارزیابی روابطبرآوردتبخیربود،لذاتبخیراندازهگیریشده بامقادیربرآوردیازهرروش مقایسهشدند لذا با استفاده از 3 روش محکهاي آماري ME, MAE, MBE مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند.
روش تورك
تورك فرمولی را براي برآورد تبخیر و تعرق واقعی ارائه داده است که از میزان تبخیر و تعرق پتانسیل کمتر می باشد. که در آن ET مقدار تبخیر و تعرق به mm در دوره 10 روزه، R مقدارمتوسطتابش خورشید cal/cm2/d، Rα شدت تشعشع خورشید بوده که بر اساس عرض جغرافیا یی در ماه مورد نظر بدست می آید وn/D نسبت ابري بودن میباشد.
روش تورنت وایت
این روش در مناطق معتدله نتیجه مطلوبی ارائه میدهد و به دلیل آنکه براي برآورد تبخیرو تعرق پتانسیل فقط به درجه حرارت نیاز دارد داراي مقبولیت جهانی میباشد که فرمول آن در روابط - 3 - ، - 4 - و - 5 - ارائه شده است. که درآن ETP تبخیر و تعرق پتانسیل ماهانه به mm، T دماي متوسط ماهانه به سانتیگراد، I شخص حرارتی سالانه که عبارت است از مجموع شاخصهاي حرارتی ماهانه و ضریب α که از طریق شاخص حرارتی سالانه به دست میآید. همچنین مقدار محاسبه شده از رابطه تورنوایت براي ماههاي 30 روزه با 12 ساعت روشنایی است و چنانچه یکی از این شرایط تغییر یابد بایستی مقدار محاسبه شده از طریق فرمول - 6 - تصحیح گردد. که در این رابطه ETPc تبخیر و تعرق پتانسیل اصلاح شده به mm و ETP تبخیر و تعرق پتانسیل محاسبه شده از رابطه تورنت وایت به mmمیباشد.
روش بلانی-کریدل
که در آن ETP توان تبخیر و تعرق بهمیلیمتر در روز و ماه مورد نظر، p ضریب روشنایی یا در صد متوسط ساعات روشنایی روزانه در ماه مورد نظر که از روي جدول مربوطه به دست میآید و T دماي متوسط ماهانه به سانتیگراد میباشد.
