بخشی از مقاله
چکیده
یخبندان با پایین آمدن دما و نزول آن به آستانه بحرانی مشخص شروع می شود و بازدهی محصولات زراعی را تحت تأثیر قرار می دهد.ف ازفطرفی فعالیتهاي انسانی در دهههاي اخیر باعث افزایش دماي کره زمین و شکلگیري پدیده تغییر اقلیم گردیده استچفدر نتیجه پدیده تغییر اقلیم میتواند اثر معناداري بر تعداد روزهاي یخبندان و همچنین تداوم آن داشته باشد از این رو این تحقیق با هدف بررسی اثر تغییر اقلیم بر تعداد روزهاي یخبندان شهرستان شاهرود که قطب کشاورزي استان سمنان محسوب میگردد صورت پذیرفتچفبدین منظور از خروجی ز فمدل AOGCMفتحت دو سناریوي انتشار گازهاي گلخانهاي RCP4.5فو RCP8.5فاستفاده گردید
و با استفاده از مدل ریز مقیاس نمایی LARS-WG، سناریوهاي دماي حداقل روزانه براي سه دوره آتی شمحهنحلحه، شذحهنحتحهفو ششحهنحغحهفتولید شدفو در نهایت تعداد روزهاي یخبندان در دورههاي آتی با دوره گذشته مورد مقایسه قرار گرفتند و نتایج نشان داد که تحت سناریوهاي RCP4.5 فو RCP8.5 فبراي دوره آتی شمحهنحلحه فتعداد روز هاي یخبندان به ترتیب جتهقذهفو جتذقههفکاهش خواهد یافتچفبا نزدیک شدن به انتهاي قرن تفاوت دو سناریوي انتشار از نظر افزایش دما و به تبع آن تعداد روزهاي یخبندان چشمگیرتر میگردد،فبه طوریکه براي دوره آتی ششحهنحغحهفتعداد روزهاي یخبندان تحتفدو سناریويفRCP4.5فو RCP8.5ففدر مقایسه با دوره گذشته به ترتیب جلذقزتفو جتمقغغفکاهش مییابدچففف
مقدمه
اتمسفر زمین با دارا بودن گازهاي مختلف باعث جذب، پخش و انعکاس طول موجهاي مختلف آن شده و پدیدههاي مختلف ازجمله میزان درجه حرارت اتمسفر را کنترل میکندچفدر بین این گازها، گازهايفگلخانهاي که شامل بخار آب، دي اکسید کربنفپCO2ژ، متانف پCH4ژ، اکسید دو نیتروژنفپN2Oژفو هالوکربنهافپCFCژفمیباشند، از اهمیت ویژهاي در کنترل دماي سطحی اتمسفر برخوردار هستند، زیرا نور خورشید که عمدتاً با طول موج کوتاه بوده، از این گازها عبور نموده و به زمین میرسند و پس از گرم شدن زمین امواج مادون قرمز که داراي طول موج بلندي میباشند از سطح زمین ساطع شده و با این گازها برخورد میکنندچفاین گازها امواج با طول موج بلند پمادون قرمزژفرا جذب کرده و گرم میشوندچفاین پدیده باعث افزایش درجه حرارت اتمسفر سطحی کره زمین میشودچف گرمتر شدن کره زمین نیز بنوبه خود بر وضعیتفاجزاء دیگر سیستم اقلیم تأثیر گذاشته و پدیده تغییر اقلیم را موجب میگرددف
یکی از عوامل مهم آب و هوایی که در طی دوره سرد سال در بیشتر مناطق کشور بروز می کند، پدیده سرما و یخبندان است.فکه با توجه به پدیده گرمایش زمین میتواند به شدت تحت تأثیر این پدیده قرار گیردچفبنا به تعریففکه یخ بندان به وضعیتی گفته میشود که در آن دماي سطح زمین و اشیایی که در تماس با آنفقرار دارند به صفر یا کم تر از صفر درجه سیلسیوس کاهشفیابد.فیخبندان با پایین آمدن دما و نزول آن به آستانه بحرانی مشخص شروع می شود و با تأثیراتی که در سطح زمین ایجاد می کند، زندگی انسان ها و همچنین فعالیت هاي عمرانی و رشد بازدهی محصولات زراعی را تحت تأثیر قرار می دهدچفاین پدیده تأثیر بسیار زیادي بر روي فعالیت هاي کشاورزي از جمله تغییرات الگوهاي کشت در اثر تغییر تاریخ کشت و برداشت، خسارت به محصولات، حمل و نقل، عمران و بسیاري دیگر از فعالیت هاي انسانی دارد .
واکاوي تغییرات اخیر روزهاي یخبندان و فصل بدون یخبندان در ایالات متحده امریکا نشان داد که گرمایش مشاهده شده ي اخیر در ایالات متحده منجر به کاهش تعداد روزهاي یخبندان شده است - Easterling, 2002 - یخبندان ها با توجه به منشأ پیدایش شان به انواع مختلفی همچون تشعشعی، انتقالی و تبخیري تقسیم می شوند که هر کدام ویژگی هاي خود را دارند، از بین این ویژگی ها،فاولین یخبندان پاییزي، آخرین یخبندان بهاره، شدت، مدت، فراوانی، تداوم یخبندان چه در مقیاس ساعتی و چه در مقیاس روزانه اهمیت ویژه اي دارد
چفبه عنوان مثال، موقعی که دما به مدت فتفالیفز ساعت به زیر صفر درجه سانتیگراد یا به مدت چند دقیقه به هقهنف درجه سانتیگراد یا پایین تر تنزل یابد، خسارات فراوانی به بافت هاي برگ، ساقه و پوست گیاهان وارد می شود پعلیجانی و همکاران، شهملژفف یخ بندان و سرمازدگی از جمله پدیده هاي جوي است فکه گاه به دلیل زیان هاي شدید و گاه به دلیل اثرات تغییرفاقلیم بر آن، همواره مورد بررسی و تحقیق متخصصان علومفمختلف قرار گرفته استفاز جمله احمدي و عظیمی پهشملژفبه تحلیل آماري روزهاي یخبندان تهران طی دوره ذز ساله پرداختندچفنتایج نشان داد از سال لزشل تا زغشل روند تغییرات نامنظم است و از مدل خاصی پیروي نمیکند، ولی از سال ذغشل تا غححه این روند با ضریب اطمینان بالا تعداد روزهاي یخبندان را کاهشی نشان میدهدچفهمچنین محمودي و همکاران پتشملژفروند تغییرات روزهاي همراه با یخبندان فراگیر و نیمه فراگیر را در کشور مورد بررسی قرار دادند
چف مسعودیان و دارند پتشملژفنیز تحقیقی مشابه در مورد روند تعداد روزهاي یخبندان ایران انجام دادند و نتیجه گرفتند به طور کلی این روند براي اکثر نقاط ایران کاهشی میباشدفف با توجه به مطالب ذکر شده انتظار میرود پدیده تغییر اقلیمفاثر معناداري بر تعداد روزهاي یخبندان و همچنین تداوم آن داشته باشد از این رو این تحقیق با هدف بررسی اثر تغییر اقلیم بر تعداد روزهاي یخبندان شهرستان شاهرود که قطب کشاورزي استان سمنان محسوب میگردد صورت پذیرفتچفف
مواد و روشها
منطقه مورد مطالعهفف
براي مطالعه حاضر ایستگاه سینوپتیک شهرستان شاهرود با مختصات جغرافیایی ذمفدرجه و زهفدقیقه عرض شمالی و تزفدرجه و غزفف دقیقه طول شرقیدر نظرگرفته شدچفشهرستان شاهرود داراي آب وهواي متنوعی میف باشد به طوري که قسمت جنوبی که در مجاورت کویر واقع شده است، داراي آب و هواي نسبتاً گرم و خشک، قسمت مرکزي و نواحی شرقی، داراي آب و هواي معتدل و نواحی شمالی آن کوهستانی با آب و هوایی نسبتاً سرد و خشک می باشدچفف
تولید سناریوهاي اقلیمی دما براي دوره هاي آتیفف بطورکلی یک سناریوي غیر اقلیمی حاوي اطلاعاتی از وضعیت اقتصادينفاجتماعی و میزان انتشار گازهاي گلخانهاي در اتمسفر کره زمین است که به آن سناریوي انتشارلنیز گفته میشودچفهیئت بین دول تغییر اقلیمهفپIPCCژفوظیفه شناخت تمام جنبههاي پدیده تغییر اقلیم را عهدهدار است و سري اولیه سناریوهاي انتشار را در سال هششلفبا نام IS92فپIPCC ScenarioژفپIS92a-IS92fژف ارائه کردچفسري جدید این سناریوها با عنوان Representative Concentration Pathways - RCPs - فارائه شده استچفگزارش ارزیابی پنجم IPCCفاز سناریوهاي نماینده خط سیر غلظتم - - RCPفگازهاي گلخانهاي استفاده می کندچفسناریوهاي جدید انتشار بر اساس سطح واداشت تابشی تا سال 2100 فمیلادي بنافنهاده شده اند که شامل تفسناریوي RCP2.6، RCP4.5، RCP6.0فو RCP8.5فمی باشند
چفدر این تفسناریوي نیروي واداشت تابشی تا انتهاي قرن لهفافزایش و به ترتیب بهذقه، زقت، ذفو زقهفوات بر متر مربع میرسد پIPCC, 2014ژچف شکل .1 تغییرات غلظت CO2 و تغییرات دماي سطح زمین تا سال 2500 تحت 4 سناریوي انتشار - IPCC, 2014 - از این تفسناریوي انتشار،فسناریوي RCP8.5 فوخیم ترین سناریو از نظر افزایش CO2فو به تبع آن دما محسوب میشود و سناریوي RCP4.5فاز این لحاظ سناریوي متوسطی میباشدچفلذا در این تحقیق از این دو سناریوي انتشار استفاده گردیدچ
