بخشی از مقاله
چکیده
توسعه تکنولوژی یکی از مهمترین مباحث و عوامل در رشد و توسعه اقتصادی است. توسعه تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه با رویکردهای توسعه درونزا، انتقال تکنولوژی و تلفیقی از آنها امکانپذیر است. توسعه تکنولوژی از مسیر تحقیق و توسعه، نوآوری و انتقال تکنولوژی از خارج و با استفاده از ظرفیتها و تواناییهای داخلی و با تکیه بر مزیت رقابتی و سرمایه انسانی انجام میشود. پژوهشگران و محققان، مدل ها و روشهای مختلفی برای توسعه تکنولوژی ارایه کردهاند. تمام مدل ها و روشهای توسعه تکنولوژی، نمی تواند برای یک کشور کاربردی باشد و این امر نیاز به بررسی استراتژیها، اهداف، توانمندیها و انطباق با پویاییهای محیطی دارد.
در حال حاضر ایجاد و توسعه تکنولوژی اینترنت اشیا بهمنظور نیل به اقتصاد و اجتماع متوازن و پایدار و همچنین رسیدن به سطح قابل رقابت با کشورهای توسعه یافته، میبایست بهعنوان یکی از برنامههای کلان و در تراز جهانی منظور و قلمداد شود. اینترنت اشیا که از آن بهعنوان انقلاب صنعتی جدید یاد می شود، شبکه ای از اشیای فیزیکی متصل به اینترنت است که امکان دستیابی به آن از طریق اینترنت فراهم می گردد. کشورهایی قادرند مدیریت اینترنت اشیا را در کلاس جهانی ارایه نمایند که سیستمها و مکانیسمهای دستیابی به این سطح از تولید و خدمات را تدارک ببینند و فعالیتهای بنگاههای اقتصادی و سازمانهای خود را با یک رویکرد رقابتی در یک کلاس جهانی به سطحی بالاتر از شاخصهای ملی و منطقهای سوق دهند و از آن بهعنوان ابزاری راهبردی بهمنظور بهبود بهرهوری، کاهش هزینهها، ایجاد درآمد و ارزش افزوده برای جامعه، اصلاح فرآیندهای ارایه خدمات، بهبود کیفیت و سرعت ارایه خدمات در راستای ارایه خدمات مطلوب به شهروندان استفاده کنند.
واژگان کلیدی: توسعه تکنولوژی، انتقال تکنولوژی، مدیریت کلاس جهانی، نوآوری و اینترنت اشیا
.1 مقدمه
امروزه تکنولوژی در کشورهای پیشرفته، بهعنوان یک عامل استراتژیک برای توسعه اقتصادی مطرح است و یکی از مهمترین عواملی که موجب شده تا کشورهای پیشرفته بر سایر کشورهای جهان در ابعاد مختلف تسلط پیدا کنند، برخورداری از همین استراتژی است. انتقال تکنولوژی1 به کشورهای در حال توسعه بهعنوان ابزار نیل به اهداف بازسازی اقتصادی و کاهش شکاف تکنولوژی اجتنابناپذیر است. این امر زمانی محقق می شود که انتقال تکنولوژی علاوه برکسب محصول مورد نظر، انتقال دانش فنی، آموزش سرمایه انسانی و رشد تفکر صنعتی را نیز در داخل این کشورها فراهم و زمینههای دستیابی به توسعه و نوآوری در تکنولوژیهای نوین را بارور نماید.
مطالعه سابقه توسعه کشورهای در حال توسعه، بهویژه کشورهای شرق آسیا، حاکی از آن است که آنها در مسیر توسعه، بنیان تکنولوژی کشور خود را از طریق انتقال از کشورهای توسعه یافته، تقویت کرده اند و سپس با ایجاد زیربنای اقتصادی مناسب، درصدد تقویت مراکز دانشگاهی، تحقیقاتی و پژوهشی خود جهت بهرهبرداری مطلوب از سرمایه انسانی، تحقیق و توسعه2 و نوآوری ملی برآمدهاند.با توجه به لزوم توسعه دانش و فناوریهای روز دنیا در داخل کشور، پژوهشگران و متخصصان داخلی در رابطه با شناسایی، رشد، توسعه و بهرهبرداری پایدار اقتصادی و اجتماعی فناوریهای مختلف، از جمله اینترنت اشیا تا رسیدن به سطح قابل رقابت جهانی از تمام توان خود استفاده میکنند.
اینترنت اشیا که از آن بهعنوان انقلاب صنعتی جدید یاد میشود، به دلیل تغییری که در شیوه زندگی، کار، سرگرمی و مسافرت مردم و غیره ایجاد کرده است، تعاملات بین دولتها و محیط پیرامونی را با دنیای مجازی و تکنولوژی نیز دگرگون ساخته است.اصطلاح اینترنت اشیا3 اولین بار توسط کوین اشتون در سال 1999 مطرح گردید و برای نخستین بار توسط انتشارات موسسه MIT به دنیا معرفی گردید. او جهانی را توصیف کرد که در آن هر چیزی از جمله اشیای بیجان برای خود هویت دیجیتال داشته باشند و به کامپیوترها اجازه دهند آنها را سازماندهی و مدیریت کنند. اینترنت اشیا مفهومی جدید در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده و فناوری مدرنی است که در آن برای موجودات و اشیا، قابلیت ارسال اطلاعات از طریق شبکههای ارتباطی، اعم از اینترنت یا اینترانت فراهم میشود.
.2 چارچوب نظری
تکنولوژی عبارت است از دانش و مهارت های لازم برای تولید کالاها و خدمات که حاصل قدرت فکری، شناخت انسان و ترکیب قوانین موجود در طبیعت می باشد. سازمان ملل متحد تکنولوژی را بهعنوان مجموعه اطلاعات، مهارت ها، روش ها و ابزار لازم برای تولید محصولات مورد نیاز و کاربرد آنها و یا تامین خدمات مفید و مورد نیاز پذیرفته است. سطح تکنولوژی را میتوان به سه طریق عمده ارتقا و بهبود بخشید که عبارتند از:
1.تحقق و توسعه برای توسعه درونزای تکنولوژی
2.انتقال تکنولوژی
3.توسعه درونزای تکنولوژی به همراه انتقال تکنولوژی - روش ترکیبی -
.2-2 مفهوم انتقال تکنولوژی
انتقال تکنولوژی به معنای به حرکت درآوردن تکنولوژی مشتمل بر مجموعهای از اطلاعات، ابزار، نیروی انسانی و دانش مدیریتی برای تولید یک محصول یا ارایه یک خدمت، از یک فرد یا سازمان و یا کشور به فرد یا سازمان و یا کشور دیگر که از طریق برخی مسیرهای ارتباطی انجام میشود.طبق اعلام سازمان ملل متحد، انتقال تکنولوژی یعنی وارد نمودن عوامل تکنولوژیک خاص از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه تا این کشورها را قادر به تهیه و به کارگیری ابزارهای تولید جدید و گسترش و توسعه ابزارهای موجود نماید.از دیدگاه ناسا، انتقال تکنولوژی به فرآیندی اطلاق می شود که در خلال آن امکان بهره گیری از تکنولوژی یک سازمان که مطابق آن سازمان توسعه یافته است، در سازمان دیگر و با اهداف دیگر میسر میشود.
.3-2 اهمیت انتقال تکنولوژی
از دیدگاه سیاست های عمومی یک کشور، انتقال تکنولوژی اهمیت فراوانی دارد، زیرا تکنولوژی می تواند منبعی برای تسهیم موفقیت در داخل و خارج کشور باشد. برای این منبع می توان مشخصات زیر را عنوان کرد:
1.متکی به دانش و توانمندی فنی است.
2.برای رقابت سالم در بازار بینالمللی محرک بسیار مناسبی است.
3.با نیازهای بازرگانی سایر ملل پیوند دارد و میتواند موجب سودآوری چندجانبه شود.
4.به برنامهای اثربخش برای مدیریت نیاز داشته و عامل کارآفرینی از آزمایشگاه تا بازار است.
با توجه به اهمیت انتقال تکنولوژی در توسعه تکنولوژی و ارتقای توان و کیفیت تولید و افزایش ارزش افزوده و درآمد زنجیره تولید تا مصرف، از دیدگاه کسب و کار نیز می توان دلایل زیر را بهعنوان عوامل مشارکت شرکت ها در فرآیند انتقال تکنولوژی برشمرد:
1.شرکتهای گیرنده تکنولوژی میکوشند تا تکنولوژی پیشرفته را از منبع بیرونی به درون سازمان انتقال دهند.
2.شرکت های دهنده تکنولوژی نیز بر انتقال تکنولوژی خود به بیرون از سازمان اصرار می ورزند، زیرا آن را منبعی برای کسب درآمد و خلق استاندارد صنعتی جدید و عاملی برای ایجاد انگیزه همکاری در شرکتی که منابع مکمل مورد نیاز تجاریسازی سایر تکنولوژیهایشان را دارد میدانند.
3.آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و دانشگاهها نسبت به انتقال یک تکنولوژی از خارج سازمان به داخل اقدام می کنند تا آن را برای به اجرا درآوردن هدفی خاص مورد استفاده قرار دهند. همچنین زمانی نسبت به این مهم اقدام مینمایند که بتوانند از آن برای توسعه اقتصادی، منبع پایدار برای جذب بودجه و یا محرکی برای ایجاد ارتباط با شرکتهای دیگر استفاده کنند.انتقال تکنولوژی مقولهای مهم و اساسی در ارتقای سطح تکنولوژی یک کشور و در نهایت حرکت به سمت توسعه پایدار است. البته این امر مستلزم توجه به مراکز تحقیقاتی و حمایتهای اقتصادی و سیاسی از اینگونه فعالیتها است. عوامل مهم تعیینکننده روش انتقال تکنولوژی به مقدار زیادی شامل ترکیبی از تمایل انتقال دهنده تکنولوژی جهت عرضه تکنولوژی و دانش فنی و همچنین توانایی دریافتکننده تکنولوژی جهت کسب و جذب تکنولوژی است. اهمیت انتخاب روشهای انتقال تکنولوژی بسیاری از کشورهای در حال توسعه را بر آن داشته است که انواع مختلف روشهای اکتساب تکنولوژی4 را جهت انتخاب مناسبترین آنها آزمایش کنند.
.3 تجزیه و تحلیل پژوهش
